بخشی از مقاله
مقایسه هوش هیجانی دانش آموزان ناشنوا با دانش آموزان عادی پایه پنجم و ششم ابتدایی
چکیده:
هدف پژوهش حاضر هوش هیجانی دانش آموزان ناشنوا با دانش آموزان عادی پایه پنجم و ششم ابتدایی شهرستان ازنا در سال تحصیلی 92ـ 91 بود.پژوهش حاضر از نوع پس رویدادی (توصیفی)عل6ی ـ مقایسه ای می باشد.جامعه پژوهش شامل کلیه دانش آموزان عادی پایه پنجم و ششم شهر ازنا که شامل(376 پسر و 390 دختر)و کلیه دانش آموزان ناشنوا پایه پنجم و ششم شهر ازنا که شامل(15 دختر و 15 پسر)که در سال تحصیلی 92 ـ 91 در این شهر مشغول به تحصیل بودند.نمونه گیری این پژوهش در د انش آموزان شنوا بصورت خوشه ای و در دانش آموزان ناشنوا به روش نمونه گیری در دسترس صورت گرفت.به این صورت که ابتدا به صورت تصادفی از جامعه شنوا ها 2 مدرسه پسرانه و 2 مدرسه دخترانه انتخاب و از هر مدرسه به صورت تصادفی و ترکیبی از کلاس پنجم و ششم تعداد 15 نفر پسر و 15 نفر دختر بصورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند.همچنین برای نمونه گیری از دانش آموزان ناشنوا از نمونه در دسترس یعنی همان 15 دختر و 15 پسر پایه پنجم و ششم استفاده شد.برای جمع آوری اطلاعات در این پژوهش از آزمون هوشی هیجانی بار آن استفاده شد.داده های حاصل با استفاده از نرم افزار spss و با روشt مستقل کورد تحلیل قرار گرفتند.نتایج حاصل نشان داد هوش هیجانی دختران از پسران در دو گروه (ناشنوا و شنوا)بیشتر بوده،اما در مقایسه هوش هیجانی بین شنوا ها با شنوا ها تفاوت معنا
داری مشاهده نشد بنابراین فرضیه تحقیق رد شد.
واژگان کلیدی:هوش هیجانی،دانش آموزان ناشنوا،دانش آموزان عادی
مقدمه:
یکی از اساسی ترین مسائل زندگی نوین امروزی حل مسائل و مشکلات انسانی است.فرهیخته در فرهنگ امروز به کسی اطلاق می شود که او را فاضل،مسئول و دلسوز می شمارند.چنین بیانی هم مهارت عقلانی .....و هم مهارت اجتماعی و هیجانی .... را به ذهن متبادر می سازد.پس به نظر می رسد دیگر صرف تبحر در تکالیف مدرسه ای ملاک قضاوت های بیرونی نیست.دلایل این امر فراوان است اما هیچ کدام بیشتر از آنچه در مورد کارکرد مغز،حافظه ای انسانی،تفاوت بین آموختن برای عملکرد و آموختن با هدف معاش زندگی روزمره آموخته ایم،قانع کننده نیست.
عوامل اجتماعی و هیجانی نیز در این عرصه نسبت به حل مسائل و مشکلات فنی،از اهمیت ویژه ای برخوردارند(کیاروچی و همکاران،ترجمه نجفی زند،(1385از این رو افراد ناگریزند مشکلات انسانی را خیلی بهتر از مشکلات فنی حل کنند.یکی از مولفه هایی که می تواند حداقل برخی از مشکلات زندگی انسان امروزی یعنی تعارض بین آنچه انسان احساس می کند و آنچه بدان فکر می کند را حل و فصل نماید هوش هیجانی است.هوش هیجانی بر تصور افراد از خودشان و قضاوتشان تاثیر می گذارد،و در واقع آگاهی از احساسات ،هیجانات و مدیریت هیجان ها می باشد،زیرا احساسات و هیجانات بخش مهمی از زندگی افراد را شکل می دهند و در هر اقدامی می توان رد پای آن را دید.می توان گفت افراد باید به خود آگاهی برسند و از احساسات و هیجانات خود،آگاهی کامل داشته باشند تا تصویری منسجم و واضح از خود بسازند(ظفری زاده،(1391شواهد بسیاری نشان می دهد افرادی که مهارت هیجانی دارند،یعنی کسانی که احساساتشان را به خوبی نشان می دهند و هدایت می کنند و احساسات دیگران را نیز درک می کنند و به طرز اثر بخشی با آن برخورد می کنند،در هر حیطه از زندگی موفقند،خواه روابط عاطفی باشد یا فهم قواعد و ناگفته هایی که در خط مشی سازمان به پیشرفت می انجامد.این افراد از زندگی خود رضایت دارند و آنان افرادی مولد و کارآمد می باشند.(حیدری،(1388علاوه بر این بسیاری از پژوهش ها از جمله شرما((2012به بودن رابطه بین هوش هیجانی و عزت نفس تاکید کرده اند.سانچز 2009 ،به نقل از ظفری زاده 1391،نیز معتقد است که خود فرد و مولفه های شخصیت او خصوصا هوش هیجانی،مسئول تمام شکست ها و موفقیت می باشد و این سازه همزمان با رشد اعتماد به نفس و امنیت و اعتماد شخصی رشد و ارتقا پیدا می کند.
مفهوم هوش هیجانی اولین بار در کنار نظریه هوش چندگانه مطرح شده،و تحت عنوان هوش هیجانی((eQ از آن یاد شده است.(کرو کشانک،جنکیس و متکالف،2006؛به نقل از سیف (1390گلمن از سال 1990،این ادعا را که هوش هیجانی برای شناسایی کارمندانی که می توانند بهترین عملکرد را داشته باشند،رابیان نمود و از آن پس حرکت علمی در افزایش تحقیقات هوش هیجانی رواج یافت.گلمن((2002هوش هیجانی را توانایی اداره ی خود و روابط خویش می داند و معتقد است که 80 تا 90 درصد از موفقیت های افراد را می توان به هوش هیجانی نسبت داد.گلمن در تعریف هوش هیجانی برای عموم مردم ،آن را در برابر یک رفتار اجتماعی پسندیده در نظر می گیرد.(وات (2004 روانشناسان معاصر هوش هیجانی را با هوش میان فردی (درک دیگران)در نظریه گاردنر معادل دانسته اند.سالووی و مایر 1990 ؛به نقل از سیف هوش
هیجانی را اینگونه تعریف کرده اند:توانایی فرد در نظارت بر احساس ها و هیجان های خود و دیگران به منظور متمایز ساختن آنها از یکدیگر و استفاده از این اطلاعات برای هدایت اندیشه و عمل خود می باشد. در بین افراد جامعه بطور عام و در بین دانش آموزان بطور خاص ،افراد ناشنوا تا حدی در
کنترل و بیان احساس ها و هیجان های خود با افراد دیگر جامعه متفاوت هستند و این بخاطرتفاوت آنها در درک مفاهیم انتزاعی می باشد.در تحقیقی که بر روی بزرگسالان دارای نقص شنوایی انجام شد پژوهشگران متوجه شدند که آسیب دیدگی شنوایی منجر به نقص در توانایی درک مفهوم می شود،چرا که رشد تفکر منوط به رشد زبان است.(ویگو تسکی، 1962؛به نقل از میلانی فر،(1389 دیدگاه دیگر اظهار می کند که تفکر بدون زبان ممکن است ،لذا تنها یادگیری مفاهیم وابسته به زبان برای افراد آسیب دیده شنوایی ممکن
است.(فورث.((1971)(1964؛به نقل از میلانی فر((1389به لحاظ اینکه تأثیر از دادن شنوایی بر رشد زبان بسیار است،بسیاری بر این گمان اند که رشد هوشی یا شناختی IQ نیز باید تحت تأثیر قرار گیرد.گفتار اولیه ی کودکان به عنوان گفتار درونی ،درونی می شود و گفتار درونی برابر است با تفکر شناختی بنبراین نظر ،رشد هوشی شخص موازی است با رشد زبان ، و افرادی که به آسیب دیدگی شدید شنوایی دچارند در توانایی شناختی نیز معلول اند(ویگو تسکی 1962،به نقل از میلانی فر .(1389 اما تحقیقاتی دیگر در این زمینه اذعان می نماید که تفکر بدون زبان ممکن است . او معتقد است که کودکان ناشنوا از لحاظ هوشی،کند تر از کودکان شنوا نیستند.(فورث.1974به نقل از خوانساری و سلیمانی .(1390
در گذشته عقیده قالب بر این بود که آسیب دیدگی شنوایی به نمره های نازل تر هوشی می انجامد.امروزه،اغلب متخصصان براین باورند که اگر آزمون های غیر کلامی مورد استفاده قرار گیرند ،و این آزمون ها با استفاده از زبان نشانه اجرا شوند ،دانش آموزان آسیب دیده شنوایی از لحاظ هوشی عقب مانده نخواهند بود.(سولیوان،1982؛به نقل از یزدخواستی ،.(1385یک مطالعه نشان می دهد کودکان آسیب دیده شنوایی می نوانند با کودکان شنوا در هوشبهر غیر کلامی برابری کنند . این پیمایش از 19698کودک آسیب دیده شنوایی که اکثرا0 ناشنوا بودند نشان داد که متوسط هوشبهر غیر کلامی آنها 100/38 است.(مک کونل ،1973؛به نقل از احمدی .(1385
ار آنجا که هوش هیجانی یک مفهوم انتزاعی است و در توان افراد ناشنوا در مورد مسائل مرتبط با مفاهیم انتزاعی نسبت به افراد دیگر اختلاف نظر های زیادی وجود دارد.بر این اساس هدف از پژوهش حاضر مقایسه هوش هیجانی دانش آموزان ناشنوا با دانش آموزان عادی دوره ابتدایی پایه پنجم و ششم ابتدایی شهرستان ازنا می باشد.
فرضیه پژوهش:
بین هوش هیجانی دانش آموزان ناشنوا و عادی تفاوت وجود دارد. روش پژوهش
تحقیق حاضر از نوع علی ـ مقایسه ای (پس رویدادی)می باشد.جامعه پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان عادی(378 پسر،390 دختر)و ناشنوا 15) پسر و 15 دختر)پایه پنجم و ششم دوره ابتدایی شهر ازنا بود که در سال تحصیلی 92 ـ 91 مشغول به تحصیل بودند.روش نمونه گیری در این پژوهش برای دانش آموزان عادی به صورت خوشه ای تک مرحله ای انجام شد.به این صورت که از بین دبستان هخای شهر 2 مدرسه پسرانه و 2 مدرسه دخترانه انتخاب شد.از هر مدرسه پسرانه به صورت تصادفی از بین دانش آموزان کلاس پنجم و ششم ابتدایی 15 نفر و از هر مدرسه دخترانه به صورت تصادفی از بین دانش آموزان کلاس پنجم و ششم ابتدایی 15 نفر برای نمونه انتخاب شد،برای انتخاب نمونه در دانش آموزان ناشنوا از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد و کلیه دانش آموزان پایه پنجم و ششم ناشنوا 15) دختر،15 پسر)که از لحاظ سن و سطح خانوادگی(اقتصادی،فرهنگی)همتا شده بودند و به عنوان نمونه انتخاب شدند.به منظور جمع آوری داده های خام این پژوهش پژوهشگر با هماهنگی مسئولان مدارس در کلاس دانش آموزان حاضر و ضمن ارایه مقدمه ای ،اهداف پژوهش را به صورت ضمنی توضیح داده و سپس پرسشنامه هوش هیجانی بار آن ( eQـ (i بین دانش آموزان توزیع شد.داده های حاصل با استفاده از نرم افزار spss و با روش t مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
در پژوهش حاضر از پرسشنامه هوش هیجانی بار ـ آن (eq i)جهت گرد آوری داده ها استفاده شده است. پرسشنامه هوش هیجانی بار ـ آن ( (e q I
اولین مقیاس هوش هیجانی بار ـ آن در سال 1980 با طرح این سوال که چرا بعضی مردم نسبت به بعضی دیگر در زندگی موفق ترند آغاز گردید.در این سال تعریف و اندازه ای از هوش غیر شناختی (بار ـ آن (1988ارائه و پس از 17 سال تحقیق اولین مقیاس هوش هیجانی ساخته شد.مقیاس هوش هیجانی دارای پنج مقیاس یا جنبه (مهارت های درون فردی مقابله با فشار،سازگاری و خلق کار)و پانزده خرده مقیاس است. این پرسشنامه دارای 90 سوال است که نخستین پرسشنامه فرا فرهنگی ارزیابی هوش هیجانی است.این آزمون در سه مرحله در ایران اجرا شده و پس از انجام برخی تغییرات در متن اصلی پرسشنامه حذف یا تغییر بعضی سوالات و تنظیم مجدد سوالات هر مقیاس پرسشنامه از 117 سوال به 90 سوال تقلیل یافت.(راحله سموعی و همکاران موسسه تحقیقاتی علوم رفتاری سینا،1384 ؛به نقل از خلیلی آذر(.(1386میزان پایابی آزمون از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برای کل آزمون %93 گزارش گردید. .(راحله سموعی و همکاران روان تجهیز،1384،به نقل از خلیلی آذر،1386 همچنین میزان پایابی آزمون به روش زوج و فرد 99 %گزارش گردید.تعیین روایی پرسشنامه از طریق روایی سازه صورت گرفته است و نتایج روایی سازه
..... را با چند پرسشنامه افسردگی یک 1987،پرسشنامه چند وجهی شخصیت مینه سوتا (1989)و پرسشنامه 5 عاملی نشان داده است. شیوه گرد آوری داده ها:
بعد از ارائه توضیح در مورد هدف پژوهش پرسشنامه ها به طور انفرادی در اختیار شرکت کننده ها قرار گرفت.محدودیت زمانی در مورد تکمیل پرسشنامه وجود نداشت،اما تمامی شرکت کنندگان در مدت 35 دقیقه پرسشنامه را تکمیل نمودند.
