بخشی از مقاله
چکیده
این آزمایش با هدف تبیین تاثیر دوزهای خوراکی ویتامین ث بر خصوصیات منی قوچ در گوسفندداری مرکز آموزش رسول اکرم - ص - دامغان انجام شد. تیمار ویتامین ث از اول تیر ماه بر روی 9 قوچ 3 تا 4 ساله نژاد سنگسری با میانگین وزن برابر در سه تیمار - VITC0بدون مصرف ویتامین ث - ، - VITC1000روزانه یک گرم ویتامین ث - و - VITC2000روزانه دو گرم ویتامین ث - آغاز و به مدت 35 روز ادامه یافت. ویتامین ث به طور روزانه و به صورت کپسول ، با استفاده از قرص انداز، به گروه های تیمار داده شد. اسپرمگیری در پایان دوره تیمار انجام شد و درصد اسپرم های زنده - . - L.S وطبیعی - . - N.S ، تحرک اسپرمها - . - Mo و لاکتات دهیدروژناز مایع منی - LDH - اندازه گیری شد. تیمار VITC2000 بر تمامی صفات تاثیر معنی داری داشت اما تیمار VITC1000 تنها بر سطح LDH تاثیر معنی داری داشت. ویتامین ث باعث افزایش معنی دار تحرک و درصد اسپرمهای زنده و نرمال و کاهش معنی دار LDH مایع منی شد. نتایج این تحقیق بیان گر این بود که ویتامین ث می تواند به صورت مکملی بر صفات تولید مثلی قوچها تاثیر مثبتی داشته باشد، این تاثیردر سیستم سه بار زایش در دو سال که توان تولید مثلی قوچها باید بالا نگه داشته شود، مفید خواهد بود.
کلید واژه ها: ویتامین ث، قوچ، اسپرم های زنده وطبیعی، تحرک، لاکتات دهیدروژناز .
مقدمه
در جهان امروز کاهش هزینه های تولید یکی از اهداف اساسی دامپروران است. بهبود بازده تولید مثلی یکی از راه های رایج کاهش هزینه ها در سیستم های پرورش دام است. استفاده از روش های مدیریت باعث می شود که با کاهش هزینه های پرورش دام بتوان سطح تولید را حفظ نمود. در صنعت گوسفندداری شناخته شده ترین روش فلاشینگ است . مشخص کردن اثر هر کدام از مواد غذایی بر تولید مثل، به کاهش هزینه های فلاشینگ کمک می کند . - 12 - ویتامین ث یکی از ترکیباتی است که آزمایش های انجام شده، اثر آن را بر تولید مثل حیوانات آزمایشگاهی و اهلی تأیید می کنند - . - 10 این ویتامین، یک کتولاکتون ، با فرمول بسته ی C6O8H6 و وزن مولکولی 176/13 است. ویتامین ث در بدن 3 کنش اصلی دارد: سنتز کلاژن، سنتز هورمون های استروییدی و فعالیت آنتی اکسیدانی 11 - ، . - 10 بررسی های اخیر تایید میکنند که ویتامین ث، در ترشح هورمون های جنسی و حفاظت و دوباره سازی بافت های گنادی موثر است. آثار ویتامین ث در تولید مثل را می توان مربوط به 3 کنش اصلی آن دانست . - 10 - هدف این آزمایش تبیین تاثیر دوزهای بالای خوراکی ویتامین ث بر خصوصیات منی قوچ بود.
مواد و روش ها
این پژوهش در گوسفندداری مرکز آموزش رسول اکرم - ص - دامغان انجام شد. 9 قوچ 3 تا 4 ساله نژاد سنگسری با میانگین وزن 40 تا 50 کیلوگرم به اسپرم گیری با استفاده از مهبل مصنوعی عادت داده شدند و تیمار ویتامین ث از اول تیر ماه، آغاز و به مدت 35 روز داده شد. در دوره ی آزمایش، روزانه 2/7 کیلوگرم یونجه و 0/3 کیلو گرم جو، به هر قوچ تغذیه می شد.
قوچها در سه گروه سه راسی شاهد - بدون مصرف ویتامین ث - ، تیمار 1 - روزانه یک گرم ویتامین ث - و تیمار - 2روزانه دو گرم ویتامین ث - قرار گرفتند، ویتامین ث پوشش دار شرکت مرک به طور روزانه و به صورت کپسول ، با استفاده از قرص انداز، به گروه های تیمار داده شد. اسپرمگیری در پایان دوره تیمار انجام شد و پارامترهای مورد اندازه گیری عبارت بودند از: درصد اسپرم های زنده با روش رنگ آمیزی با ائوزین- نیگروزین، درصد اسپرمهای طبیعی با روش رنگ آمیزی رز بنگال، تحرک اسپرمها با روش مشاهده روی صفحه گرم - - 6 و لاکتات دهیدروژناز مایع منی - LDH - با روش اسپکتروفتومتری . - 15 -
برای اندازه گیری LDH مایع منی ، نمونه ها به آزمایشگاه منتقل ، سانتریفیوژ - برای 30 دقیقه و با 6 هزار دور در دقیقه - شده و سپس مایع منی جدا شد. کلیه ی آزمایش ها با استفاده نمونه رقیق شده، یک به ده، انجام شد. آنالیز داده ها در قالب طرحهای کاملا تصادفی برای بررسی اثر ویتامین ث با بسته آماری SPSS انجام شد.
نتایج و بحث
در جدول 1، Fs برای اثر ویتامین ث روی چهار صفت و در جدول 2 و3 نتایج مقایسه میانگینها به روش دانکن دیده می شود. تحرک اسپرمها، غلظت لاکتات دهیدروژناز ، درصد اسپرمهای زنده - 3 0.01 - و درصد اسپرمهای طبیعی - - 3 0.05 به طور معنی داری تحت تاثیر تیمار قرار گرفتند. در آزمایش های پیشین، کاهش ویتامین ث، باعث افزایش اسپرم نابهنجار - 8 - در موشهای صحرایی شد. در آزمایش فضایلی و همکاران - - 4 تعداد اسپرمهای زنده و نرمال، توان زنده مانی و تحرک اسپرمها تحت تاثیر استفاده تزریقی ویتامین ث قرار گرفت. میزان مصرف این ویتامین در آزمایش فوق 20 و 40 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بود.
جدول Fs -1 برای اثر ویتامین ث روی چهار صفت و معنی داری آن
% :Mo. تحرک اسپرم، :LDH غلظت لاکتات دهیدروژناز - U/ml - ، % :L.S. اسپرمهای زنده، :N.S. درصد اسپرمهای نرمال. **,*, ns ، به ترتیب غیر معنی دار، معنی دار در سطوح 0,05 و .0,01
در آزمایش های پیشین، کاهش ویتامین ث، باعث افزایش اسپرم نابهنجار - 8 - در موشهای صحرایی شد. در آزمایش فضایلی و همکاران - - 4 تعداد اسپرمهای زنده و نرمال، توان زنده مانی و تحرک اسپرمها تحت تاثیر استفاده تزریقی ویتامین ث قرار گرفت. میزان مصرف این ویتامین در آزمایش فوق 20 و 40 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بود.
ویتامین ث احتمالاً از طریق افزایش فعالیت غدد تناسلی پیوست، بر غلظت قندهای احیاکننده موثر بود. قندهای احیاکننده به خصوص فروکتوز مهم ترین منبع انرژی اسپرم از لحاظ کیفی و کمی است که با افزایش آن توان زنده ماندن اسپرم در دستگاه تناسلی ماده افزایش می یابد - . - 5
جدول-2 مقایسه میانگینها به روش دانکن برای اثر تیمار بر صفات اندازه گیری شده
در آزمایشی استفاده خوراکی از یک گرم ویتامین ث تاثیری بر اندازه های بیضه، حجم منی، PH منی، درصد اسپرمهای زنده و طبیعی، غلظت فسفر، کلسیم، پتاسیم، سدیم و پروتئین مایع منی قوچهای قزل و مهربان نداشت، ولی به طور معنی داری باعث افزایش قندهای احیا کننده و کاهش LDH مایع منی شد - . - 1 کوکوکا ومیسرا - 1992 - نشان دادند که تیمار ویتامین ث، موجب افزایش ساخت پپتید شبه اکسی توسین در سلولهای لایدیگ خوکچه ی هندی شد ویتامین ث از طریق فعال کردن آنزیم های مربوطه این اثر خود را ایجاد می کند - . - 7
تجویز روزانه 10 گرم ویتامین ث، به نریان هایی که کارایی تولید مثلی پایینی داشتند پس از 70 روز، باعث افزایش ویتامین ث پلاسما ونابهنجاری دم اسپرم ها کاهش یافت. این اثر می تواند به علت تاثیر ویتامین ث، بر اپیدیدیمیس باشد - . - 14
نتایج این تحقیق بیان گر این بود که ویتامین ث می تواند به صورت مکملی بر صفات تولید مثلی قوچها تاثیر مثبتی داشته باشد، این تاثیردر طی فصل زمستان که در سیستم سه بار زایش در دو سال، باید توان تولید مثلی قوچها بالا نگه داشته شود.
