بخشی از مقاله
چکیده
تنش، ناتوانایی یک حیوان برای تطابق محیط است به نحوی که حیوان نتواند به تواناییهای ذاتی ژنتیکی خود برسد . - 6 - در این تحقیق از 8 رأس گوسفند نژاد بلوچی استفاده شد. دوره عادت پذیری 2 هفته بود. حیوانات به دو گروه 4 تایی، بصورت تصادفی تقسیم شدند. هر دو گروه به مدت 5 روز تحت تأثیر تنش گرمایی قرار گرفتند. دما در روز 40 و در شب 27 سانتی گراد بود. در گروه شاهد از تزریق پلاسبو - دارو نما - به میزان 4 سیسی به ازای هر گوسفند و در گروه تیمار از ویتامین E و سلنیوم به میزان 1 سی سی به ازای هر 10 کیلوگرم وزن بدن به صورت عضلانی به مدت 6 روز استفاده شد.
عناصر خونی مورد نظر شامل: گلبول-های سفید و گلبولهای قرمز و پارامترهای بیوشیمیایی شامل: آنزیمهای گاماگلوتامیل ترانسفراز، آلکالین فسفاتاز، سرم گلوتامیک پیرویک ترانس آمیناز و سرم گلوتامیک اگزالواستات ترانس آمیناز با استفاده از روشهای استاندارد اندازه گیری شدند نتایج نشان داد که بین گروه شاهد و تیمار اختلاف معنیداری در گلبولهای قرمز و پارامترهای بیوشیمیایی وجود نداشت اما بین گروه شاهد و تیمار اختلاف معنیداری در گلبولهای سفید وجود داشت.
مقدمه
هر تغییر محیطی که فرآیند هموستازی بدن را مختل کند یک عامل تنشزا به شمار میآید و بعبارتی تنش به موقعیتی گفته میشود که هموستازی حیوان تهدید شود. اضطراب اثر منفی بر سلامتی و تولید مثل دارد و ممکن است سبب صدمه و بیماری شود. . آثار تنش در نهایت در سطح هیپوتالاموس کنترل میشود و بوسیله تغییرات در رفتار و اثرات عصبی-هورمونی از طریق فعال کردن سامانه اعصاب خودکار و محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-فوق کلیه تنظیم میشوند. از بین بردن علت تنش - مانند تنش ناشی از حمل و نقل، دمای نامناسب محیط، انجام معاینات و تزریقات و... - و فراهم کردن رفاه حیوان از راهکارهای مقابله با تنش است . - 1 -
آنتیاکسیدانهای طبیعی مانند ویتامینهای E و C و بعضی عناصر معدنی مانند سلنیوم و روی میتوانند اثرات نامطلوب تنش گرمایی را کاهش دهند . - 9 - سلنیوم یک آنتیاکسیدان قوی است. بنابراین از واکنشهای شیمیایی مضر که در سلولهای بدن اتفاق میافتد، جلوگیری میکند - . - 7
دلیل شهرت ویتامین E خاصیت آنتیاکسیدانی آن است که عبارت است از کاهش عوامل شیمیایی مخربی که در اثر استرسهای فیزیولوژیکی و محیطی در خون بوجود آمده است . - 2 - بنابراین پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر ویتامین E، سلنیوم بر میزان گلوکز، تری گلیسرید، پروتئین تام، آلبومین، کلسترول، کورتیزول در گوسفندان بلوچی تحت تنش گرمایی انجام شد.
مواد و روشها
در این تحقیق از 8 رأس گوسفند نر همسن و هم وزن و از نژاد بلوچی استفاده شد. نگهداری حیوانات در محیط بسته و تحت شرایط کنترل شده دما و رطوبت صورت گرفت. دوره عادتپذیری 2 هفته است که به دام ها یونجه به میزان %20 و %80 کنسانتره - 10 - و آب به صورت آزاد داده شد. در ابتدای ورود دام از داروهای ضد انگل - آلبندازول-آیورمکتین - استفاده شد و دام- ها پشمچینی شدند. حیوانات به دو گروه 4 تایی بصورت تصادفی تقسیم شدند. هر دو گروه تحت تأثیر تنش گرمایی به مدت 5 روز قرار گرفتند بطوری که دما در روز حدود 40 درجه سانتیگراد و در شب حدود 27 درجه سانتیگراد بود.
در گروه شاهد از تزریق پلاسبو - دارو نما - استفاده شد و در گروه تیمار از ویتامین -Eسلنیوم به میزان 1 سی سی به ازای هر 10 کیلوگرم وزن بدن به صورت عضلانی به مدت 6 روز استفاده شد. خونگیری ازگوسفندان در روزهای 0 - ، 1، 3، - 5 از ورید وداج انجام گرفت. سرم خون بااستفاده از سانتریفوژ 1700 دور به مدت 15 دقیقه جدا شدند. سپس فاکتورهای خونی مورد نظر شامل: گلوکز، تری گلیسرید، پروتئین تام، آلبومین، کلسترول و کورتیزول با استفاده از روش های استاندارد اندازهگیری شدند.
ثبت علائم بالینی شامل دمای رکتال، ضربان قلب، تعداد تنفس، میزان مصرف خوراک حیوان اندازهگیری شد. اطلاعات با استفاده از نرم افزار SAS 9,1 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و Mean, S.E.M اطلاعات در روزهای تعیین شده با روش ANOVA و Repeated Measurement مورد ارزیابی قرار گرفتند. سطح معنی دار بودن 0/05 در نظر گرفته شد. مدل آماری عبارت بود از:
که در این مدل، :\LMN مقدار هر مشاهده، :ʽ میانگین صفت، :Groupi اثر تیمار، :Group i* Day j اثر متقابل تیمار در روز، :eijk اثر خطای آزمایش در نظر گرفته شد.
نتایج و بحث
در تحقیق حاضر اختلاف معنیداری بین گروه شاهد و تیمار در در گلبولهای قرمز و پارامترهای بیوشیمیایی وجود نداشت بنابراین نتیجه میگیریم که استفاده از مکمل ویتامین E، سلنیوم بر گلبولهای قرمز و پارامترهای بیوشیمیایی اثر معنیداری نداشت. اما بین گروه شاهد و تیمار اختلاف معنیداری در گلبولهای سفید وجود داشت. در این تحقیق با شروع تنش گرمایی میانگین گلبولهای سفید خون گوسفندان افزایش عددی داشت. که ممکن است بعلت آزاد شدن اپینفرین در هنگام تنش باشد . - 4 -
تزریق مکمل ویتامینE -سلنیوم منجر به افزایش معنیدار تعداد گلبولهای سفید شد. گلبولهای قرمز به شکل صفحه مقعرالطرفین هستند که شکل آنها هنگام عبور از مویرگها میتواند تغییر کند. از آنجاییکه مهمترین عمل گلبولهای قرمز حمل هموگلوبین و در نتیجه انتقال اکسیژن از ریهها به سمت بافتهاست - 3 - با شروع تنش گرمایی میانگین گلبولهای قرمز افزایش عددی داشت اما این افزایش از نظر آماری معنیدار نبود.
آنزیم گاماگلوتامیل ترانسفراز که نشانگر اصلی اختلالات کبدی-صفراوی در دامهای بزرگ است - 4 - بیشترین مقدارش در کلیهها و کمترین مقدار آن در عضلات وجود دارد . - 5 - آلکالین فسفاتاز آنزیم هیدرولازکننده مسئول انتقال گروه فسفات از بسیاری از مولکولها شامل نوکلئوتیدها، پروتئینها و آلکالوئیدهاست . - 8 - طی این آزمایش آلکالین فسفاتاز کاهش عددی نشان داد. استفاده از ویتامین E منجر به کاهش این آنزیم از شروع دوره تا روز سه گردید. سرم گلوتامیک پیرویک ترانس آمیناز SGPT یا آلانین آمینوترانسفراز ALAT که انتقال یک گروه آمینی را از آلانین به آلفاکتوگلوتارات کاتالیز میکند در گروه تیمار با مصرف مکمل ویتامین E، سلنیوم افزایش عددی نشان داد. اما استفاده از مکمل ویتامین E، سلنیوم در میزان سرم گلوتامیک اگزالواستات ترانس آمیناز اثری نداشت. این آنزیم آنزیمی غیراختصاصی است و در همه بافتها وجود دارد
اما بیشترین فعالیت آن در کبد و عضلات است. در آسیبهای کبدی این آنزیم بطور مشخص افزایش مییابد . - 11 - برخی نتایج مربوط به پارامترهای فوق در جداول 1، 2، 3 ، 4 ، 5 و 6 نشان داده شده است.
