بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش بررسی تأثیر انگیزههای مدیریت بر رابطه بین اجتناب مالیاتی و رفتار نامتقارن هزینه ها است. در این پژوهش، 2 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سالهای 811- 831 که به روش حذف سیستماتیک انتخاب شده مورد بررسی قرار گرفته است . پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء پژوهشهای کاربردی و با استفاده از رویكرد پس رویدادی است و از نظر روش پژوهش، در زمرۀ پژوهشهای توصیفی جای میگیرد. برای دادههای پانلی، برای تخمین مدل پژوهش با استفاده از نرم افزار Eviews-3، از مدلهای اثرات ثابت و اثرات تصادفی، استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که اجتناب از مالیات تأثیر منفی بر چسبندگی هزینهها دارد. همچنین، تاثیر انگیزههای مدیریت بر رابطه بین اجتناب از مالیات و چسبندگی هزینه پذیرفته می-شود.
واژگان کلیدی: اجتناب مالیاتی، چسبندگی هزینه، انگیزههای مدیریت.
مقدمه
منبع اطالعاتی اکثریت فعاالن بازار سرمایه، گزارشهای مالی منتشره از جانب شرکتها میباشد، که به صورت دوره ای در اختیار عموم قرار میگیرد و مبنای تصمیمگیریهای سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل برای خرید و فروش و سرمایهگذاری در بازار سهام میباشد - جنسین و مک لینگ ، . - 111 از آنجا که تصمیمگیریها برای آینده است و حوادث و رویدادهای خارج از اراده و کنترل بسیاری در آینده اتفاق میافتد که بر نتیجه تصمیم مدیران و سرمایه گذاران تأثیر قابل مالحظه ای دارد، از این رو مدیران و سرمایه گذاران با نوعی عدم اطمینان نسبت به اطالعات حسابداری رو به رو هستند که این عدم اطمینان میتواند تأثیراتی بر روی تصمیمات استفاده-کنندگان و در نتیجه قیمت سهام داشته باشد - زنجیردار، 818 - .
عدم اطمینان اطالعاتی ممكن است موجب تشدید اریب های روانی میان سرمایه گذاران و در نتیجه ارزشگذاری نامناسب و انحراف قیمت سهام شرکت از ارزش بنیادی آن گردد. جهت ارزش گذاری نامناسب نیز به نوع اریب روانی بستگی دارد - هرش لیفر2،. - 200 عدم اطمینان اطالعاتی می تواند باعث ایجاد حفاظ برای سرمایه گذاران اخالل گر شود - شلیفر و ویشنی8، . - 111 عدم اطمینان اطالعاتی می تواند موجب تشدید ناهنجاری های بازار سرمایه گردد. سهام با عدم اطمینان اطالعاتی باالتر دارای شتاب قیمت و شتاب سود بیشتری می باشند.آن ها اظهار داشتند که عدم اطمینان اطالعاتی، سرمایه گذاران را به واکنش کمتر از حد نسبت به اخبار تشویق مینماید، و در نتیجه منجر به شكل گیری شتاب می گردد - جیانگ و همكاران1، 2002، ژانگ2، . - 2001
آگاهی از رفتار هزینه برای حسابداران ،پژوهشگران و تمام کسانی که با حوزه مدیریت در ارتباط هستند و تغییرات در هزینهها را بر حسب تغییرات در درآمد ارزیابی میکنند، دارای اهمیت است.مدیران باید دلیل خود را برای چسبندگی هزینه از طریق توجه به حساسیت تغییرات هزینه به نسبت کاهش حجم، ارزیابی کنند و ظرفیت واکنش شرکت را در برابر کاهش تقاضا برای کاالها یا خدمات افزایش دهند. این امر به فرآیند پاسخگویی کمک میکند . با مشخص شدن چسبندگی هزینه، صاحبان شرکت میتوانند تحلیل کنند که آیا مدیران باعث وارد آمدن هزینه برای بنگاه میشوند - باالکریشنان و سندستروم1، . - 2001
طبق تحلیل های سنتی افزایش نامتناسب هزینههای توزیع، فروش، عمومی و اداری نسبت به فروش یک نقطه ضعف کنترلی مدیریت در نظر گرفته میشود که این تحلیل ممكن است گمراه کننده باشد، زیرا اگر این هزینه ها چسبنده باشند با افزایش فروش متناسب با آن حرکت میکنند در حالیكه با کاهش فروش متناسب با آن کاهش پیدا نمیکنند. این در حالی است که حسابرسان به طرز مشابهی به هنگام اجرای رویههای تحلیلی فرض میکنند که هزینهها متناسب با نوسانات قروش تغییر میکند - چن و همكاران1، . - 20 2 بنابراین درک بهتر از نحوه تغییر هزینه ها نسبت به نوسانات فروش برای حسابرسان در بهبود اجرای رویههای تحلیلی راهگشا خواهد بود . با توجه به نكات فوق بررسی و مطالعه بیشتر در خصوص چسبندگی هزینه ها الزم میرسد.
مالیات در اکثر کشورها و مخصوصاً کشورهای توسعه یافته به عنوان عمدهترین منبع مالی دولت میباشد. از آنجا که هزینههای مالیاتی یكی از مهمترین هزینه-های شرکتها است و موجب خروج نقدینگی از شرکتها شده و سود سهامداران را کاهش میدهد، هزینه مالیات و مالیات قابل پرداخت همواره مورد توجه مدیران اجرائی و هیأت مدیره و همچنین سهامداران شرکتها میباشد لذا اتخاذ سیاستهای جسورانه مالیاتی از جمله خط مشیهایی است که در ارزیابی عملكرد مدیران از سوی سهامداران و بازار سرمایه مورد توجه قرار میگیرد - اوسیمک3، . - 20 اجتناب مالیاتی دارای پیامدهای بالقوه مستقیم و غیر مستقیم بسیاری می باشد. کاهش هزینه مالیات و افزایش جریان نقدی و افزایش ثروت سهامداران از جمله پیامدهای مستقیم؛ و کاهش پناهگاه های مالیاتی و احتمال وضع مالیات بیشتر و در نظر گرفتن جرایم مالیاتی و فشار احتمالی دولت برای در نظر گرفتن مالیات بیشتر از این بنگاه ها، کاهش مسئولیت اجتماعی شرکت ها و به تبع آن کاهش ارزش شرکت از جمله پیامدهای غیرمستقیم فعالیتهای اجتناب مالیاتی می باشند - هانلون و هیتزمن ، . - 20 0 عالوه بر این ممكن است جامعه نیز شرکت هایی که رویه متهورانه ای در خصوص مالیات دارند را جریمه و تحریم نمایند و عدم مسئولیت پذیری شرکت ها برای آن ها شهرت منفی بوجود آورد که این موارد نیز از جمله پیامدهای غیر مستقیم فعالیت های اجتناب مالیاتی می باشند - هوسیناو و کالمم2، . - 20 2
ادبیات مطرح در خصوص اجتناب مالیاتی نشان می دهد مردم زمانی نسبت به پرداخت مالیات رغبت نشان داده و آن را داوطلبانه و به صورت منصفانه خواهند پرداخت که نسبت به دستگاه مالیاتی اعتماد داشته باشند و به این باور رسیده باشند که مالیات پرداختی آنان عیناً در جهت حفظ منافع ملی و افزایش سطح رفاه آنان هزینه خواهد شد. به بیان دیگر زمانی مشتاق و راضی به پرداخت مالیات مقرر خواهند شد که به باور مالیاتی رسیده باشند. از سوی دیگر شواهد تجربی نشان می دهد که برخی عوامل از جمله وجود معافیت های متنوع و متعدد در ساختار مالیاتی نیز میتواند بر اجتناب مالیاتی موثر باشد. مطالعات نشان می دهد هرچند معافیت های در نظر گرفته شده در قوانین عموما اهداف حمایتی از برخی از مناطق و اقشار و صنایع دارد؛ ولی باید دقت نمود که معافیت ها و مشوق ها همواره نمی تواند بازدهی مثبتی داشته باشد؛ چرا که امكان دارد در طرز نگرش مردم اثر منفی نسبت به ایجاد نوعی رانت خواری ایجاد شده توسط دولت برای اشخاص تلقی شود و عملكرد و رفتار سایر مودیان مالیاتی را تحت تأثیر قرار دهد - زهی و محمد خانی، . - 831 موارد متعددی می توان برشمرد که طی آن قانون شرایط ویژه ای برای مودیان در نظر گرفته و مودیان نیز می توانند از شرایط در نظر گرفته شده یا ضعف قانون و مصوبات مربوطه به نفع خود استفاده نمایند.
از دیدگاه نمایندگی، فواید مدیریتی اجتناب مالیاتی برای سهامداران، شامل صرفهجوئی بیشتر مالیاتی برای شرکت است در حالی که هزینههای حاشیهای، شامل توان بالقوه برای جرائم مالیاتی و مجازاتهای تحمیلی از سوی سازمان مالیاتی، هزینههای پیاده سازی، هزینههای اعتباری و هزینههای سیاسی است؛ همچنین هزینههای بالقوه نمایندگی در جهت منافع توسط مدیران در رابطه بین جسارت مالیاتی و انحراف مدیریتی وجود خواهد داشت - دایرینگ و همكاران8، . - 2003 مبانی نظری و شواهد تجربی نشان میدهند شرکتها سعی در کاهش و به تعویق انداختن مالیات بر درآمد خود دارند. اجتناب مالیاتی، فرار مالیاتی، مدیریت سود، محافظه کاری و غیره ابزارهایی هستند که شرکتها ممكن است در صورت لزوم بسته به شرایط از آنها استفاده نمایند. اجتناب مالیاتی و فرار مالیاتی از جمله سیاستهایی هستند که میتوانند مورد استفاده شرکتها قرار گیرند. هزینههای مالیاتی از جمله هزینههای عمدهای میباشند که افراد و بنگاهها به موجب فعالیتهای درآمدزای خود، متحمل میشوند. به دلیل آنكه پرداخت مالیات ثروت را از شرکت و مالكان آن به دولت منتقل مینماید، اغلب شرکتها اقدامات مدیریتی خود را به گونهای طراحی و اجرا مینمایند که تعهدات مالیاتی خود را حداقل نمایند. اجتناب مالیاتی از جمله فعالیتهایی است که ممكن است شرکتها بوسیله آن سعی در کاهش مالیات نمایند - جهرومی، . - 81
.2 پیشینه پژوهش
چن و همكاران - 2003 - 1 در پژوهشی با عنوان حكومت طلبی مدیران، حاکمیت شرکتی و رفتار نامتقارن هزینههای اداری، عمومی و فروش نتیجه گرفتند که عدم کاهش ظرفیت منابع توشط مدیریت، الزاماً ناشی از عوامل اقتصادی نخواهد بود، بلكه خواستههای مدیریت نیز میتواند دلیل این امر باشد. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که، رابطه مستقیمی بین انگیزه حكومت طلبی مدیران و میزان عدم تقارن هزینهها وجود دارد.
موسر وایندر خورانا - 2001 - در بررسی رابطهی اجتناب مالیاتی با سهامداران نهادی نشان دادند که مالكیت نهادی بر پوشش مالیاتی تأثیر معناداری دارد. در شرکتهایی که افق سرمایه گذاری کوتاه مدت باشد، پنهان کاری مالیاتی بیشتر است. چون میخواهند در کوتاه مدت مالیات بیشتری ذخیره شود تا سود و ارزش سهام خود را افزایش دهند. اگر افق سرمایه گذاری بلند مدت باشد، شدت رابطۀ مالكیت نهادی با پوشش مالیاتی تعدیل میگردد.
