بخشی از مقاله
چکیده : هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر اینترنت و تلفن همراه بر سلامت روانی دانش آموزان در شهرستان لردگان می باشد. روش تحقیق توصیفی همبستگی و به شیوه میدانی بااستفاده از پرسشنامه انجام گرفت .جامعه آمار شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر مقطع سوم متوسطه مدارس شهرستان لردگان می باشد که 200 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند برای گرداوری دادهای تحقیق از پرسشنامه پورغلامی و همکاران - - 1389 استفاده شد و با استفاده از برنامه SPSS وآزمو نهای ضریب همبستگی پیرسون و تی مستقل تحلیل شدند. که نتایج نشان داد به جز فرضیه دروغگوئی که با متغیر اصلی رابطه ی معنادار نداشت بقیه ی متغیرها که شامل آسیب های روانی ، کنترل اجتماعی ، خشونت ، پرخاشگری ،عدم تمرکز و اختلال خواب با متغیر های اصلی رابطه ی معناداری داشتند - . - p<0/05 نتایج آزمون آماری تی مستقل از دیدگاه نمونه تحقیق حاضر نشان داد که بین مولفه های تحقیق، تفاوت معناداری بین میانگین متغیرهای - آسیبهای روانی، کنترل اجتماعی، خشونت، عدم تمرکز - با توجه به تفکیک جنسیت - دختر وپسر - وجود دارد . .بنابراین می توان نتیجه گرفت که استفاده زیاد از اینترنت و تلفن همراه میتواند بر سلامت روان تأثیر منفی قابل توجهی داشته باشد که جای بررسی دارد.
کلید واژه : تلفن همراه - اینترنت - سلامت روانی--اسیب روانی
مقدمه : امروزه، انقلابی شگرف درفنونی ارتباطی و اطلاعاتی بوجود آمده است . شکل گذری یک نظام ارتباطی جدید مبتنی بر زبان همگانی دیجیتالی، بنیاد مادی جامعه را چنان دگرگون کرده که هیچ گونه انزوا گزینی و کناره گیری را برنمی تابد و حتی دورافتاد ه ترین و سنتی ترین جوامع نیز از بستن مرزهای خود به روی جریا ن ها و شبکه های جهانی ناتوان هستند. کاستلز معتقد است، حوزه ی فرهنگ کهن نظام هایی از عقاید و رفتارها را شامل می شود و ساخته تاریخ می باشد، با ظهور تکنولوژی جدید دستخوش دگرگونی های بنیادین می گردد و به دنبال آن ساختار مناسبات و ارتباطات انسانی نیز شکل جدیدی به خود می گیرد . - کاستلز، » - 1384 وسایل ساده ارتباطی دوره گذشته قابل قیاس با وسایل ارتباطی این دوره نیست ، وسایلی از قبیل نامه و تلفن های ساده اولیه کار را دشوار می کرد ولی اکنون پیشرفت تکنولوژی باعث سریع تر شدن بسیاری از کارها شده، وسایلی که میتوان با آن تمام کارها را در مدت خیلی کم انجام داد مثل اینترنت و تلفن همراه واخیراً شبکه های اجتماعی همچون
تلگرام، فیسبوک، اینستا گرام و ... ولی وقتی مبتکران بزرگ دنیا جدیدترین اختراعات خود را برای راحتی انسان بوجود آوردند،شاید فکرش را هم نم یکردند که روزی انسان هزاره سوم از این وسایل سوء استفاده کرده و به دنبال چار های برای رفع خطرات این اختراعات و وسایل نوین ارتباطی باشند، وسایلی که در وهله اول دنیای مجازی را برای انسان به ارمغان آورد - علوی - 2010
امروزه با ظهور فناوری های جدید در زمینه اطلاعات و ارتباطات، بسیاری از مشکلات ارتباطی و اطلاعاتی هموار گشته و را ههای رسیدن به جدیدترین اخبار و اطلاعات در کوتاه ترین زمان آسان شده است .یکی از این فناور یها، تلفن همراه است .این فناوری، گذشته از محاسنی که با خود به همراه دارد از جمله ارسال و دریافت پیامک بلوتوث، دوربین عکاسی و فیلمبرداری، دریافت امواج رادیو، تلویزیون و ماهواره، اتصال به اینترنت و بازی های سرگرم کننده، خطرهایی را هم متوجه کاربران خویش کرده است .مهم ترین قشری که از این پدید ه تأثیر می پذیرد، قشر کودکان و نوجوانان است .اعضای این بخش از جامعه، به علت شرایط خاص سنی و روحی که دارند - در حال رشد جسمی و اجتماعی به سر می برند -می توانند اصلی ترین قربانیان خطرهای تلفن همراه به حساب بیایند.در این دوره ی سنی، به دلیل شرایط روانی، اجتماعی و عاطفی خاصی که وجود دارد، نوجوانان بیش از کودکان وبزرگسالان با موضوعات جدید و نو اعم از مثبت یا منفی اشتغال ذهنی پیدا می کنند و به سمت آن کشیده می شوند.در واقع، در دوره نوجوانی بیش از هر سن دیگری، نوجوانان از خانه فاصله می گیرند و بیشتر با گروه همسالان روبه رومی شوند و چون از پختگی لازم جهت مقابله با فشارهای گروه برای همرنگ ساختن فرد برخوردار نیستند، ممکن است با فشارهای مزبور به صورت منفی برخورد کنند و تحت تأثیر رفتارهای مدگرایانه، منفی و آسیب زای گروه قرار - استرنبرگ مانهام، - 2007 بررسی ها نشان داده اند که این گونه وسایل تنها تاثیر منفی بر روی تحصیل دانش آموزان ندارد و در برخی موارد به آن ها در مسائل
آموزشی کمک هم می کند . ولی نکته قابل توجه این که تاثیر منفی آن ها بر روی دانش آموزان متاسفانه بیشتر از تاثیر مثبت آنهاست . تحقیقات یک مجله انگلیسی نشان داد که افراد بعد از اختراع اسلحه ، اختراع تلفن همراه را بدترین اختراع همه زمان ها می دانند . امروزه این وسایل بر نوع لباس پوشیدن و تزیین اتاق ها و حتی اخلاق دانش آموزان تاثیر گذاشته است . مثلا وقتی وارد اتاق آن ها می شویم ، گوئی به فضای دیگر پا گذاشته ای ، در و دیوار پر است از پوسترهای عجیب و غریب ، عکس هیولا ، شخصیت فیلم های ترسناک و گروه موسیقی غربی و ... . ما در این تحقیق نهایت سعی خود را کرده ایم تا بتوانم بفهمیم که آیا این مسائل بر زندگی فردی و اجتماعی دانش آموزان و سلامت روان آن ها و همچنین بر نحوه ی ارتباط فرزندان با والدین تاثیری داشته است یا نه ؟ و در پایان این که می توان راه حلی برای رفع این معضل پیدا نمود یا نه ؟ - ایرانلو - 1390 تعدادی پژوهش در زمینه استفاده زیاد از اینترنت انجام شده است .به عنوان نمونه، تحقیقات انجام شده با موضوع ارزیابی سلامت روانی و رفتاری دانش آموزان شهر تهران نشان داد، در میان 132 هزار دان شآموز مورد تحقیق قرار گرفته که با 42 مؤلفه انجام شد،متاسفانه نتایج ارزیابی حاکی از آن است که 56 درصد دانش آموزان در معرض خطر کسانی هستند که ارتباطشان با خانواد ه ها ضعیف است و مشکلات خود را با دوستانشان به صورت رودررو و یا در فضای مجازی مطرح می کنند .کمتر از یک درصد دانش آموزان درمعرض خطر، مشکلات خود را با خانواده مطرح میکنند؛ 33 درصد دانش آموزان اوقات فراغت خود را با استفاده از اینترنت، 29درصد استفاده از کامپیوتر و موبایل، 17 درصد تلویزیون و 35 درصد گوش دادن به موسیقی پر می کنند، اما بر اساس نظرسنجی انجام شده بیش از 70 درصد دانش آموزان در پاسخ به انجام فعالیتهای ورزشی گزینه کم،اصلاً یا خیلی کم را انتخاب کردندکه اینها همگی هشدارهایی برای نبود تحرک جسمانی، به خطر افتادن ستامت دانش آموزان، وابستگی به فضای مجازی و منزوی شدن آ نها است - قطریفی - 1385امیر محمدی جو، در تحقیق خود با عنوان نقش اینترنت بر انزوای اجتماعی در میان دانشجویان به شناسایی رابطه استفاده از اینترنت و انزوای کاربران پرداخته است یا فته های این تحقیق نشان داد که بیشتر میزان کاربری اینترنت در خصوص چت، ایمیل و جستجو در سایت ها ی علمی وتحقیق به خوداختصاص داده است .میزان استفاده از اینترنت به نوبه خود منجر به انزوای اجتماعی نمی شود بلکه استفاده افراطی از اینترنت منجر به اعتیاد و تنهایی می گردد - محمدی جو . - 1392تحقیق دیگر مربوط به بررسی تاثیرات استفاده از اینترنت بر نسبی نگری هنجاری و جهان نگری دانشجویان دانشگاه تبریز است . این تحقیق به روش پیمایشی و بر روی 283 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز در رشته های مختلف تحصیلی به عمل آمده است . هر چند متغیر وابسته تحقیق - نسبی نگری هنجاری و جهان نگری - ارتباط مستقیمی با بحث جاری ندارد ، لکن از آنجا که پژوهش فوق در چهارچوب بررسی اثرات اینترنت است به نتایج آن به طور خلاصه اشاره می شود . 86/9 درصد از دانشجویان مورد مطالعه به اینترنت و خدمات آن دسترسی داشته اند و 85/8 درصد از دانشجویان نمونه از اینترنت و خدمات آن استفاده می کرده اند .بر اساس نتیجه این پژوهش اختلاف معناداری بین کاربران و غیر کاربران اینترنت در مورد احساس تعلق به ملل و جوامع دیگر وجود نداشته است . یعنی با افزایش یا کاهش میزان استفاده از اینترنت ، میزان احساس تعلق افزایش یا کاهش نمی یابد . بین کاربران و غیر کاربران در میزان نسبی نگری هنجاری تفاوت وجود دارد و کسانی که بیشتر از اینترنت استفاده نموده اند نسبت به آنهایی که استفاده ننموده اند نسبی نگر ت بودند . - منطقی ، 1386 ، ص 98 - پژو هشهای سهرابی و همکاران 1389 بر روی دانش آموزان دبیرستانی تهران، پر مصر فترین ساکنان منطقه 2 غرب تهران از اینترنت و کاربران کافی نتهای تهران انجام شد، همگی بیانگر وجود رابطه بین انزوای اجتماعی، افسردگی و کاهش ارتباط خانوادگی با اعتیاد به اینترنت و مصرف زیاد آن بود - ویندهام - 2008 نیز در تحقیقی رابطه میان درگیری روابط اینترنتی و تغییرات روان شناختی را بر روی 614 دانش آموز پس ازاستفاده مداوم 35 ماهه از اینترنت مورد بررسی قرار داد.پس از پایان این پژوهش افت تحصیلی، رفتارهای پر خطر و انزوای اجتماعی در آزمودن یها به وضوح دیده شد.
و ین و همکاران - - 2007 به مقایسه ویژگیهای روان شناختی، شخصیتی و اجتماعی دانشجویانی که استفاده مفرط از اینترنت در مقابل سایر دانشجویان، پرداختند .نتایج پژوهشهای آ نها نشان داد که میزان افسردگی، اضطراب، افکار خودکشی، بیش فعالی،هراس، ترس اجتماعی، پرخاشگری و خشونت و رفتارهای ضد اجتماعی در دانشجویانی که به اعتیاد اینترنت مبتلا بودند از سایرینبیشتر بود نتایج پژوهش - کیم و همکاران - 2008 نشان داد که میزان افسردگی، اضطراب، هراس وترس اجتماعی در دانشجویانی که به اعتیاد اینترنت دچارند، بیشتر است - فیوریتو و همکاران - 2004 بیان کردند که ارتباط معنادار و واضحی میان ساعات هفتگی استفاده از اینترنت و نمرات سلامت روان وجود دارد .یافته های آنان نشان داد ارتباط میان استفاده از اینترنت و اختلا لهای روانیاحتمالاً رو به افزایش است .از جمله تاثیرات مهم منفی اینگونه سایتها به ویژه در بین دانش اموزان و دانشجویان می توان به افزایش اضطراب و استرس اشاره نمود . . دو مطالعه مهم در آمریکا انجام شد که معمولا به عنوان شاهدی بر اثرات منزوی کننده اینترنت مور استناد قرار می گیرند . اول مطالعه پیمایشی دانشگاه استانفورد روی 40000 نفر بود که توسط نای و اربرینگ انجام شد و دوم مطالعه معروف رابرت کراوت که در ادامه به آن اشاره خواهد شد . نتایج تحقیقات دانشگاه استانفورد بیانگر آن بود که کاربران اینترنت زمان کمتری را برای گذراندن با دوستان و اعضای خانواده ، خرید از فروشگاه ها ، مطالعه روزنامه و تماشای تلویزیون صرف می کنند . 2008 - ، - Giddens
تحقیقات کراوت نشان می دهد که زمان عامل مهمی در این زمینه است . زمان در اینجا شامل مدت کاربری در شبانه روز و هم چنین سابقه ی کاربری از زمان آشنایی با اینترنت است . صفحات شخصیتی فرد هم در این میان مهم هستند . افراد برون گرا تاثیرات مثبتی را از کار با اینترنت می پذیرند ، در حالی که این مطلب در مورد افراد درون گرا بر عکس است . مطابق مثل معروف پول پول می آورد ، افراد برون گرا کسانی هستند که تمایل به دوست داشتن مردم دارند و از تعاملات اجتماعی لذت می برند . او این فاکتور را برای توجیه تفاوت مشاهده شده در تحقیقات اول و دوم خود مورد استفاده قرار می دهد. - 2008، - Gorriz
در نهایت ، سرگرمی های مجازی عاملی است که علاقه جوانان به مشارکت اجتماعی وفعالیت های مدنی را با انگیزه های مختلف تحت الشعاع قرار می دهد و ممکن است بر مهارت های اجتماعی آنان در تدارک فراغت های گروهی و تفریحات و بازی های غیر مجازی تاثیر منفی بگذارد. هم چنین مجاورت طولانی با فضای مجازی می تواند به تاثیر پذیری افراطی از هنجارها و ارزش ها در عرصه های مختلف ارتباطی و اجتماعی انجامیده و با تقویت جهان وطنی تعلقات ملی و ستی کاربران را تحت تاثیر قراردهد . - ذکائی، - 1383
در این پژوهش می خواهیم آسیب روانی و اجتماعی وارده به دانش آموزان دبیرستان را بخاطر استفاده غیر معمولشان از این وسایل بداینم و بداینم به چه عللی آن ها بیش از حد جذب این وسایل می شوند .
روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی و به شیوه میدانی با استفاده از پرسشنامه انجام گرفته است .جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانش آموزان مقطع تحصیلی سوم دخترانه وپسرانه شهرستان لردگان بود که 200 نفر از انها به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند جهت گردآوری داد ه ها از پرسشنامه محقق ساخته پورغلامی و همکاران - - 1389 استفاده شد .این پرسشنامه در برگیرنده 20 گویه است و به گونه تفکیکی وبا استفاده از مقیاس پنج درجه ای لیکرت آسیبهای روانی ناشی از استفاده از اینترنت را مورد سنجش قرار م یدهد. روایی آن توسط 12 نفر محققان و اساتید دانشگاه مورد تأییدو پایایی این پرسشنامه =%93 به دست آمد .پرسشنامه مذکور هفت بعد - آسیب های روانی، کنترل اجتماعی، خشونت، پرخاشگری، عدم تمرکز، اختال خواب و دروغگوئی - دارد .برای تجزیه و تحلیل داد ههای تحقیق و به دلیل نرمال بودن دادهااز آزمو نهای ضریب همبستگی پیرسون و تی مستقل استفاده شد و کلیه مراحل آماری با استفاده از نرم افزار spss نسخه19 مورد تحلیل قرار گرفت
