بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش تأثیر بازی های فکری و فعالیت های حرکتی بر تقویت مهارت های یادگیری دانش آموزان دارای مشکلات ویژه یادگیری از نوع کار آزمایی بالینی تصادفی است. جامعه آماری این پژوهش 25 نفر از دانش آموزان مراجعه کننده به مرکز مشکلات یادگیری پگاه خواف بودند. به منظور جمع آوری داده ها از مقیاس هوش وکسلر - Wisc-IV - ، آزمون های تشخیصی استفاده شد. پس از انجام پیش آزمون مهارت های حرکتی و انجام آزمون تبحر حرکتی بروینینکز اوزرتسکی فعالیت های در نظر گرفته شده در 15 جلسه مورد اجرا قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی های این پژوهش نشان داد که به طور کلی بازی و فعالیت های حرکتی بر تقویت مهارت های یادگیری - دقت و حافظه دیداری ، دقت و حساسیت شنیداری ، توجه و تمرکز ، تقویت مهارت های حرکتی ظریف - تأثیر دارد.
واژههای کلیدی: تقویت، بازی های فکری، مهارت های یادگیری، فعالیت های حرکتی.
-1 مقدمه
یادگیری، فرآیندی پیچیده و مستلزم برخورداری از توانایی های گوناگون و امکانات و شرایط متعدد است. نقصان در هر یک از عوامل مورد نیاز یادگیری - خواه فردی ، خواه محیطی - فرآیند یادگیری را با مانع مواجه می سازد. با توجه به تعاریف گوناگون از مشکلات یادگیری می توان گفت دانش آموزی دارای مشکلات ویژه یادگیری است که : - 1 تنها در یک یا چند ماده ی درسی مشکل داشته باشد نه همه ی دروس،-2 از نظر هوشی در حد متوسط یا بالا باشد ، - 3 از نظر بینایی ، شنوایی و مغزی سالم باشد، -4 از نظر عاطفی و سازگاری مشکل نداشته باشد. ، .5 در برخی از فرایندهای روانی پایه - ادراک دیداری، شنیداری، درک زبان شفاهی و کتبی - مشکل وجود داشته باشد. ، .6 بین میزان پیشرفت تحصیلی و توانایی ذهنی او تفاوت زیادی وجود داشته باشد - تبریزی، 1389،ص . - 10
مؤسسه پژوهشی استنفورد گزارش کرده است که حدود 5-10 درصد دانش آموزان مدرسه دارای مشکلات یادگیری هستند - اکبری، 1390 ، ص . - 25
تجربه های جنبشی و حرکتی و انجام فعالیت های فکری در رشد اجتماعی و مهارت های آموزشی دارای اهمیت بسیار است. بیشتر نظریه های مروبط به رشد انسان بر اهمیت چنین تجربه هایی در رشد کودک و موفقیت او تأکید کرده اند. برای بسیاری از کودکان دارای مشکلات یادگیری ، دشواری های مربوط به هماهنگی حرکتی مشکلی جدی ایجاد کرده است.
حرکت های هم جنبشی ، هماهنگی ضعیف فعالیت های حرکتی زمخت ، دشواری در هماهنگی حرکتی ظریف ، تصویر بدنی ضعیف و نداشتن جهت یابی از نمونه رفتارهایی هست که این کودکان ممکن است دچار آن باشند. همچنین آن ها دائما در کلاس بر اثر تصادم با اشیا ، افتادن از روی صندلی ، انداختن مدادها و کتاب ها و دست و پاچلفتی بودن باعث ناراحتی دیگران می شوند.
بازیهای فکری و فلسفی برای کودکان، یک شیوه مناسب برای کندوکاو در برنامه فلسفه و کودک است. پژوهشهای تجربی نشان میدهند که انواع معینی از بازی، باعث پیشرفت رشد ذهنی کودکان میشود و شواهد متقنی در تأیید این ارتباط وجود دارد. بازی کردن، رشد، یادگیری، تخلیههای هیجانی، شادمانی، اجتماعی شدن، قانونمندی و لذت را برای کودکان به ارمغان میآورد. فعالیتهای بدنی مختلفی که در بازیها وجود دارد، موجب تقویت حس تعادل، یکپارچگی حسی مغز، تقویت هوش و یادگیری میشود و این دستاوردها تمام زندگی فردی را تحت تأثیر قرار میدهد. به علاوه از طریق بازی، کودک خود را در مرکز توجه میبیند و ویژگیهای منحصر به فرد را در خود یافته و بازخوردهای مثبتی نیز از دیگران دریافت میکند که موجب احساس خود ارزشمندی در وی میشود. دسترسی به وسایل و اسباب بازی، باعث رشد ذهنی در دوره کودکی میباشد.
همچنین سقراط بازی را نه تنها در رشد و پرورش کودکان و نیز در تحول منش آنها موثر میداند؛ بلکه آن را زمینهای میداند برای شناخت تواناییهایشان: "برای آموزش کودکان زور به کار مبر، بگذار آموختن برای آنان به شکل بازی درآید."
"گوتین و دیجنار" - 1968 - به این نتیجه رسیدند که فعالیت بدنی ملایم در یادگیری عمل جمع در ریاضی موثر است. "ماتسودا" و همکارش "سوگی هارا" - 1969 - در تحقیق به این نتیجه رسیدند که بعد از بازی سبک با دوچرخه، در یادگیری تفریق و انجام تمرینهای بعدی مربوط به آن پیشرفت قابل توجهی مشاهده شده است.
شرکت دانشآموزان در بازیها، سبب انگیزش آنها در یادگیری مفاهیم خواندن و دستور زبان خواهد شد و بازی، یادگیری زبان را به نحو مطلوبی تسریع میکند. از طریق بازی، دانشآموزان فرصت مییابند مهارتهای حرکتی ظریف و سخت را توسعه دهند و سلامت جسمانی را حفظ نمایند.
بازی به دانشآموزان کمک میکند حس خلاقیت و تصویرسازی را افزایش دهند و زمینهای را برای تمرین مهارتهای اجتماعی و ابزار احساس و درک سیستمهای ارزشگذاری ایجاد میکند. فراهم ساختن محیط و زمینه بازی برای کودکان از طریق ایجاد فرصتها، منابع و زمان متناسب با دو دوره رشدی تضمین میشود.
در رشد حرکتی هرچه تجارب کودک در تعامل او با محیط متنوع تر باشد، توانایی هایش افزایش می یابد و تحقیقات ثابت کرده اند که کودکان در دو گروه غنی و محروم از امکان رشد مهارت های حرکتی کیفیت عملکرد متفاوتی داشته اند.
نظریه های یادگیری مربوط به رشد حرکتی و یادگیری بر این باور استوار است که سایر انواع یادگیری بر پایه یادگیری حرکتی قرار دارد . سه مفهوم زیربنایی درباره یادگیری حرکتی در زیر ارائه می شود :
-1 یادگیری انسان با یادگیری حرکتی آغاز می شود : کودکان ضمن حرکت کردن یاد می گیرند . درک فعالیت یادگیری مستلزم درگیر شدن با درکی از حرکت و رشد حرکتی است.
-2مراحل رشد حرکتی از یک توالی طبیعی برخوردار است : کسب مهارت های حرکتی در هر مرحله از این زنجیره ، پایه یادگیری مرحله بعدی را فراهم می کند.
-3کارامدی تحصیلی و شناختی در بسیاری از حیطه ها بر پایه تجربه های حرکتی موفق ، استوار است : عده ای از کودکان به تجربه های بیشتری در زمینه فعالیت های هناهنگی حرکتی زمخت و ظریف نیاز دارند.
-2 بیان مسأله
آیا بازی های فکری و فعالیت های حرکتی بر تقویت مهارت توجه و تمرکز تأثیر دارد ؟ آیا بازی های فکری بر تقویت ادراکی-حرکتی کودکان تاثیردارد؟
آیا بازی های فکری و فعالیت های حرکتی بر تقویت سرعت عمل کودکان تاثیردارد؟
آیا بازی های فکری و فعالیت های حرکتی بر تقویت عضلات ظریف دیداری-حرکتی کودکان تاثیردارد؟ آیا بازی های فکری و فعالیت های حرکتی بر تقویت دقت دیداری کودکان تاثیردارد؟
-3هدف پژوهش
هدف از انجام این تحقیق، بررسی تأثیر بازی های فکری و فعالیت های حرکتی بر تقویت مهارت های یادگیری دانش آموزان دارای مشکلات ویژه یادگیری بوده است. هم چنین تأثیر این بازی ها و فعالیت ها بر اجزای رشد حرکتی همچون قدرت و کنترل دیداری- حرکتی ، سرعت، تعادل، هماهنگی دوجانبه، در دانش آموزان دارای مشکلات ویژه یادگیری مورد بررسی قرار گرفت.
