بخشی از مقاله
چکیده
در این پژوهش که از نوع مطالعات شبه آزمایشی است به بررسی تأثیر فعالیت های دیداری -حرکتی و هماهنگی عضلات بر تقویت مهارت های نوشتاری دانش آموزان نارسانویس دوره اول ابتدایی پرداخته شده است. از بین 180 دانش آموز مراجعه کننده به مراکز مشکلات ویژه یادگیری ، تعداد 20 نفر از دانش آموزان بر اساس آزمون های دیداری- حرکتی بندر، آزمون وکسلر، آزمون خودساخته مهارت های نوشتن و فعالیت های عملی و مشاهدات بالینی انتخاب شدند. پس از بررسی اولیه مهارت های نوشتاری دانش آموزان با درنظر گرفتن جلسات آموزشی و انجام فعالیت های عملی هدفمند ، داده های بدست امده از فرایند کار و آزمون های خودساخته در نظر گرفته شده ، با استفاده از نرم افزار spss و آزمونهای آماری مناسب تجزیه و تحلیل شد. نتایج این پژوهش نشان داد استفاده از فعالیت های در نظرگرفته شده - دیداری- حرکتی ، تقویت عضلات دست و هماهنگی چشم و دست و .... - اثرات مفیدی از جمله بهبود عملکرد نوشتن و خوانا نویسی و کاهش نارسا نویسی دارد و استفاده از این روش می تواند شرایط مطلوبی را فراهم نماید تا دانش آموزان با اعتماد به نفس بالا و علاقه به نوشتن علاقه نشان دهند و علاقه مند به ادامه تحصیل گردند.
مقدمه
نوشتن فعالیت و عملی است که می توانیم به وسیله ی آن اندیشه ها و مفاهیم را بیان و یادگیری ها ، اطلاعات و تجربه های پیشین حاصل از گوش دادن ، سخن گفتن و خواندن را تحلیل ، بررسی و بازبینی کنیم. کارکردهای نوشتن ثبت اطلاعات و نشر آن ها می باشد. در زندگی ما موقعیت هایی پیش می آید که در آن ها نوشتن با دست ضرورتی اجتناب ناپذیر است چرا که دست نوشته از عینی ترین مهارت های ارتباطی است که می توان آن را مستقیم مشاهده ، ارزشیابی و نگهداری کرد و امکان حفظ همیشگی آن را فراهم آورد. اگر کودکی در ابتدای ورود به مدرسه دچار مشکلاتی در نوشتن باشد ، این نوع عملکرد بر سایر فعالیت های آموزشی ، وضعیت تحصیلی ، شغلی و اجتماعی او ، تأثیر منفی می گذارد .
نارسانویسی به اختلال در زبان نوشتاری اطلاق می شود که به جنبه های مکانیکی و فنی مهارت نوشتن توجه دارد. این اختلال خود را به شکل بدخطی در کودکان دارای حداقل هوش متوسط که مشکل حرکتی ندارند ، نشان می دهد. - کریمی - 1372/ خط خوب یکی از مهارت هایی است که باید از سن کم یعنی از دوره ی آمادگی به دانش آموزان آموخته شود. در غیر این صورت بخشی از فرایند یاددهی-یادگیری دچار نقص خواهد شد. آموزش و پرورش باید از خردسالی شروع شود زیرا در این مرحله اگر آموزش صورت گیرد پایدارتر خواهد بود مشخصه نارسانویسی اینست که مهارت های نوشتاری کودک با در نظر گرفتن هوش کودک و سطح یادگیری و آموزش ، به میزان چشمگیری پایین تر از حد انتظار است . اگر کودک نتواند برای نوشتن از روی حروف و شکل های نوشتاری مهارت های حرکتی لازم را بکار برد ، این عمل که ناشی از مشکلات حرکتی ظریف است به نارسانویسی و دستخط بد منجر می شود. برخی دانش آموزان نیز ممکن است نتوانند اطلاعات دیداری را با استفاده از مهارت های حرکتی به نوشتن تبدیل کنند و یا در نوشتن مطلب دیداری از فاصله دور - روی تخته سیاه و یا کتاب - به فاصله نزدیک - روی برگه و دفتر - مشکل داشته باشند. ضعف مهارت های حرکتی ، نقص در ادراک دیداری حروف و واژه ها و اشکال در به خاطر سپاری نقش های دیداریو آموزش ضعیف ممکن است دلایلی دیگر برای بدخط نوشتن دانش آموزان باشد. خط که اولین صحنه مواجهه کودک با دنیای یادگیری های نظام مند است، نقشی بسیار مهم و تعیین کننده در بازسازی ذائقه زیبا شناختی دارد. درست نوشتن، زیبا نوشتن و خوانا نوشتن همه از اموری هستند که پایه و اساس آن ها را باید در دوره دبستان گذاشت اصطلاح »نارسانویسی« در مورد کودکانی به کار می رود که به رغم برخورداری از هوش طبیعی بسیار بد مینویسند. معمولاً این کودکان از نظر حواس بینایی، شنوایی و... سالم هستند، از امکانات خانوادگی و آموزشی و بهطور کلی محیط مناسبی برخوردارند و دارای نابهنجاری شدید رفتاری نیستند. با وجود همه این ها، پیشرفت آموزشی و درسی آن ها به طور قابل ملاحظه ای کمتر از بهره ی هوشی، سن و امکانات آموزشی است که از آن برخوردارند. این دسته از دانش آموزان در یک یا چند ماده درسی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به نوشتن و املا مربوط است، به وضوح مشکل دارند. بهطور معمول، به دانشآموزانی بر چسب نارسانویسی زده می شود که دو سال اول دبستان را پشت سرگذاشته باشند و به نوشتن غلط های زیاد ادامه دهند. این دانش آموزان طبقه ای از دانش آموزان با »اختلالات ویژه یادگیری« را تشکیل می دهند دانش آموزان نارسانویس اغلب به خاطر عملکرد تحصیلی ضعیف و شکست های مکرر از مدرسه اخراج می شوند و به ناچار به کارهایی که نیازمند مهارت های پایینی است روی می آورند - شاپیرو و ریچ 1999، به نقل از اخوان تفتی و همکار، 1391، ص. - 7
در بررسی دلایل بدخطی و نارسانویسی دانش آموزان ، باید علاوه بر شرایط درونی ، وضعیت محیطی و بیرونی را در نظر گرفت. چرا که علاوه بر ویژگی های فردی دانش آموز مانند مشکلات حرکتی ، بی علاقه و بی انگیزه بودن و ... عواملی مانند عدم تعادل روحی و روانی و محیط نامناسب و همچنین آموزش نادرست و عدم همراهی از سوی دیگران بر نارسانویسی دانش آموز ، تأثیر گذارد.تفاوت نوشتن با سایر مهارت های ارتباطی این است که نوشتن سندی کتبی از خود به جای می گذارد. مثلا دستخط کودک را می توان مستقیما دید، ارزیابی کرد و نگاه داشت. خط متفاوت مهارتهای دریافتی خواندن است، چرا که سنجش مهارت فهم خواندن اساسا بطور غیر مستقیم، یعنی از راه پرسش حاصل می شود و کودک باید فهم خود را از موضوع به صورت کلام در آورد تا بتوان درباره ی آنچه او خوانده است آگاهی یافت. معمولا اشکال در دست نویسی به صورت نارسانویسی بروز می کند. و این نقیصه باز گو کننده ی بسیاری دیگر از اختلالاتی است که در وراء آن وجود دارد. برای این که دانش آموز بتواند نوشتن را به نحو احسن انجام دهد لازم است شرایطی برای نوشتن داشته باشد: -1از رشد ذهنی کافی برخودار باشد.-2انگیزه ی کافی داشته باشد.-3از علاقه ی کافی برخوردار باشد.-4بین چشم و دست هماهنگی باشد.-5هماهنگی حرکتی داشته باشد -6.توانایی تطبیق بدن با فضای اطراف را داشته باشد.-7مفهوم نوشتن از راست به چپ را بداند. - تبریزی ، - 84 عدم هماهنگی و اعمال حرکتی ناقص ، عدم انگیزه و علاقه ، اختلالاتی در عملکرد دست و انگشتان ، معلولیت های جسمی و ضایعاتی ، صدمات وارده بر مغز و حرکات لرزش غیر ارادی دانش آموز می تواند دلایلی برای نارسانویسی و بدخطی دانش آموز باشد.با توجه به اهمیت مهارت نوشتن این که از سال های اولیه ورود به مدرسه می توان با ارائه فعالیت های ثمربخش و هدفمند می توان زمینه ای برای بهبود این مهارت فراهم کرد. آن چه در این پژوهش با توجه به موارد ذکر شده برآنیم تا به بررسی تأثیر فعالیت های دیداری -حرکتی و هماهنگی عضلات بر تقویت مهارت های نوشتاری دانش آموزان نارسانویس بپردازیم.
.نوشتن پیچیده ترین و پیشرفته ترین دستاورد نظام زبان است. از طریق نوشتن است که یادگیری ها و تجربه های پیشین حاصل از گوش دادن ، سخن گفتن و خواندن منسجم می شود. دست نوشته از عینی ترین مهارت های ارتباطی است. نوشتن به ادراک صحیح الگوهای نمادی ترسیمی نیاز دارد. عمل نوشتن مستلزم مهارت های دیداری و حرکتی بسیار زیادی است
