بخشی از مقاله
چکیده
جهت بررسی تأثیر نسبت هاي مختلف ورمیکمپوست بر برخی خصوصیات جعفري، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهاي کامل تصادفی با دو تیمار در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل پنج بستر کشت و دو رقم بودند. بسترهاي کشت متشکل از صد درصد خاك زراعی، ورمی کمپوست صد درصد، 75 درصد ورمیکمپوست و 25 درصد خاك زراعی، 50 درصد ورمیکمپوست و 50 درصد خاك زراعی و در نهایت بستر نسبت 25 درصد ورمی کمپوست و 75 درصد خاك زراعی بودند. همچنین رقم هاي مورد استفاده شامل تهران و شمال بودند. نتایج نشان داد که رقم در صفت هایی نظیر تعداد برگ و وزن تر و خشک اندام هوایی معنی دار بود. بستر کشت موجب تفاوت معنی دار در صفتهاي طول برگ، تعداد برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی، کلروفیل کل و عملکرد کل شد. در مجموع بستر کشت با ترکیب 75 درصد ورمی کمپوست و 25 درصد خاك زراعی بیشترین تأثیر را بر صفات مورد اندازه گیري داشت. همچنین رقم شمال بهتر از رقم تهران بوده است.
کلمات کلیدي: جعفري، ورمی کمپوست، صفات کمی، کلروفیل کل
مقدمه
جعفري با نام علمی Petroselinum crispum Mill. از خانواده Apiaceae بومی سواحل دریاي مدیترانه است. گیاهی است دو و یا چند ساله - از نظر گیاه شناسی جعفري را جزو گیاهان دو ساله می دانند - که در سال دوم تولید گل می کند. جعفري منبع غنی پیش ویتامین A و C بوده و مقدار کاروتن در آن از 30-60 میلی گرم در کیلوگرم متفاوت است - پیوست، . - 1388
تولید کود ورمی کمپوست فرایند تغییردگرگونو سازي مواد آلی است که عموماً موادي که مورد استفاده قرار می گیرد، شبیه آنچه در هوموس یا خاك برگ وجود دارد، می باشد . - Jadia and Fulekar , 2008 - گزارش شده، ورمیکمپوست بیشترین تاثیررا بر میزان شاخصهاي رشد، یعنی طول ساقه، طول ریشه، وزن ساقه و وزن ریشه داشت . - Adhikari and Gantayet, 2012 - گزارش شده که رشد قسمتهاي هوایی و میزان کلروفیل کاهو در نسبت 20:80 ورمیکمپوست افزایش یافته و دلیل آن مربوط به فعالیت کرم ها و افزایش مقدار اسید هیومیک و عنصر روي بوده است . - Ali et al., 2007 - تحقیقی به منظور مقایسه اثر اسید هیومیک استخراج شده از ورمیکمپوست روي گیاه فلفل و توت فرنگی انجام شد که در هردو تعداد گل و میوه در اسید هیومیک ورمی کمپوست بیشتر از اسید هیومیک تجاري بود . - Arancon et al., 2006 -
مواد و روشها
این تحقیق به منظور بررسی اثر ورمی کمپوست روي برخی صفات دو رقم جعفري در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهاي کامل تصادفی با دو تیمار ورمی کمپوست و رقم و هر تیمار 4 مشاهده در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل پنج بستر کشت و دو رقم بودند. بسترهاي کشت متشکل از صد درصد خاك زراعی - S - ، ورمی کمپوست صد درصد - V - ، 75 درصد ورمی کمپوست و 25 درصد خاك زراعی - VS 75 :25 - ، 50 درصد ورمیکمپوست و 50 درصد خاك زراعی - VS 50:50 - و در نهایت بستر نسبت 25 درصد ورمی کمپوست و 75 درصد خاك زراعی - VS 25 :75 - بودند. همچنین رقم هاي مورد استفاده شامل تهران و شمال بودند.
نتایج و بحث
نتایج تجزیه واریانس - جدول - 1 نشان داد که رقم در صفت هایی نظیر تعداد برگ و وزن تر و خشک اندام هوایی معنی دار بود. بستر کشت موجب تفاوت معنی دار در صفتهاي طول برگ، تعداد برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی و عملکرد کل در سطح یک درصد و کلروفیل کل در سطح 5 درصد شد. اثر متقابل رقم و بستر کشت در هیچکدام از صفات تفاوت معنی دار ایجاد کرد - جدول . - 1
جدول : 1 تجزیهواریانس صفاتمورداندازهگیري
طبق جدول 2، رقم شمال - 5/39 - نسبت به رقم تهران - 4/78 - تعداد برگ بیشتري تولید کرده و تفاوت معنی داري با رقم تهران ایجاد کرد. در مورد وزن تر اندام هوایی نیز، رقم شمال 16/52 - گرم - به صورت معنی داري عملکرد زودرسی بیشتري نسبت به رقم تهران 11/427 - گرم - از خود نشان داد. همچنین مشابه با وزن تر اندام هوایی، رقم شمال به طور معنی داري وزن خشک اندام-هوایی بیشتري نسبت به رقم تهران داشت. رقم نتوانست تفاوت معنی داري در میزان کلروفیل کل و عملکرد کل ایجاد نماید.
جدول : 2 نتایج مقایسه میانگین صفات اندازه گیري شده
با توجه به جدول 3، بالاترین میزان طول برگ در کاربرد 75 درصد ورمیکمپوست و 25 درصد خاك زراعی بود. بعلاوه، بیشترین تعداد برگ مربوط به ترکیب 75 درصد ورمی کمپوست و 25 درصد خاك زراعی - 6/1 - و کمترین تعداد مربوط به خاك زراعی - 4/0833 - بود. در رابطه با وزن تر اندام هوایی، بالاترین مقدار آن کاربرد 75 درصد ورمیکمپوست و 25 درصد خاك زراعی بود که نسبت به عدم کاربرد ورمیکمپوست - خاك زراعی - حدود 56 درصد افزایش نشان داد. منطبق با الگوي وزن تر اندام هوایی، بیشترین وزن خشک بوته نیز مربوط به بستر 75 درصد ورمی کمپوست و 25 درصد خاك زراعی می باشد. کمترین میزان وزن خشک متعلق به صد در صد خاك زراعی با وزن خشکی معادل 1/6536 گرم است.
کمترین میزان کلروفیل کل ابتدا در بستر ورمی کمپوست خالص و سپس در خاك 100 درصد زراعی به ترتیب با مقادیر8/5 و 8/61 میلی گرم برگرم وزن تر و بالاترین میزان در بستر 75 درصد ورمی کمپوست و 25 درصد خاك زراعی مشاهده شد. بستر داراي 75 درصد ورمی کمپوست و 25 درصد خاك زراعی بیشترین عملکرد کل 62/958 - گرم - را منجر شده است - جدول . - 3
به نظر میرسد اثر مثبت ورمیکمپوست بر افزایش طول و تعداد برگ، هم به دلیل تاثیر آن بر خصوصیات شیمیایی و افزایش ترکیبات هوموسی بستر و تاثیر مستقیم بر فراهمی عناصر غذایی براي گیاه و هم به دلیل نقش ورمیکمپوست در تحریک فعالیتهاي بیولوژیک بستر و متعاقباً تولید مواد شبه هورمونی و اثر آن بر بهبود رشد گیاه باشد . - Tomati et al., 1990 - گزارش شده که افزودن 20 درصد حجمی ورمیکمپوست به بستر کاشت باعث افزایش40 درصدي سطح برگ و وزن تر و خشک گوجهفرنگی و همچنین بهبود خصوصیات رشدي گیاهان زینتی چوبی میشود . - Scott, 1988 - دلیل افزایش وزن خشک گیاه تغییر عناصر غذایی خاك به فرم قابل جذب براي گیاه در اثر کاربرد ورمیکمپوست عنوان شده است . - Vadiraj et al., 1998 - تجادا و بنیتز - 2014 - 1 با بررسی اثر ورمی کمپوست بر رشد گوجه فرنگی در گلخانه اظهار داشتند که بیشترین میزان کلروفیل a و b در تیمار ورمیکمپوست مشاهده شد که سبب افزایش فتوسنتز نیز می شود. ایوینش - 2011 - 2 گزارش کرده که کاربرد ورمیکمپوست موجب افزایش کلروفیل a و کلروفیل کل در برگهاي چغندرقند، تربچه، کلم، شلغم و لوبیا می شود. وي همچنین متذکر شده، افزایش محتواي کلروفیل همیشه با تغییرات فتوشیمیایی همراه نیست و به عنوان مکانیسم مستقلی در نظر گرفته می شود و آشکار است که چندین ترکیب بیولوژیک فعال در ساختار ترکیب ورمیکمپوست وجود دارد که موجب تأثیر بر فتوسنتز و میزان کلروفیل می شود. گزارش شده میزان محتواي کلروفیل برگ گوجه فرنگی با افزایش میزان ورمیکمپوست به صورت خطی افزایش پیدا کرده است و افزایش ارتفاع گیاه به واسطه افزایش وزن خشک برگ و ریشه و افزایش تعداد برگ و گل نیز رخ داده است
