بخشی از مقاله
چکیده
هماهنگی چشم و دست جزء عناصر ضروری در بسیاری از مهارتهای حرکتی است. متبحر شدن در چنین مهارت هایی به شخص اجازه می دهد که به طور مؤثری در رشد مهارتهای حرکتی قدم بردارد، مهارتهای حرکتی بسیاری را طراحی کند و در آنها متبحر شود. هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی تأثیر دو نوع برنامه حرکتی منتخب بر هماهنگی چشم و دست کودکان دختر پیش دبستانی است. این تحقیق نیمه تجربی بوده و آزمودنی های آن را 90 نفر از کودکان پیش دبستانی کرمانشاه تشکیل می دهند که به صورت داوطلبانه در این طرح پژوهشی شرکت کرده و به شکل تصادفی به سه گروه 30نفری بازی های منتخب میدانی - شامل بازی های بومی و محلی - ، گروه بازی های منتخب کلاسی و گروه کنترل تقسیم شدند. اندازه گیری هماهنگی چشم و دست، توسط دستگاه پورد – پگ بورد انجام شد. جهت تحلیل فرضیات تحقیق، از آزمون های t وابسته، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که بازی های منتخب میدانی بر هماهنگی چشم و دست کودکان پیش دبستانی تاثیر معنی داری دارد . - p=0.0001 - در مقابل بازی های منتخب کلاسی بر هماهنگی چشم و دست کودکان پیش دبستانی تاثیر معنی داری ندارد . - p=0.678 - همچنین بین تأثیرات بازی های منتخب میدانی و کلاسی بر هماهنگی چشم و دست کودکان پیش دبستانی تفاوت معنی داری وجود دارد . - p=0.0001 - نتایج تحقیق حاضر بر تاثیر بازی های منتخب میدانی بر هماهنگی چشم و دست کودکان پیش دبستانی تاکید دارد که می توان این نوع بازی ها را به عنوان یک روش پیشنهادی موثر چهت افزایش هماهنگی چشم و دست کودکان معرفی کرد. بر اساس این تحقیق بازی های منتخب میدانی بر بازی های منتخب کلاسی ارجحیت دارد که بهتر از این امر مورد توجه مربیان پیش دبستانی قرار بگیرد.
مقدمه
تأثیر دو نوع برنامه حرکتی منتخب بر هماهنگی چشم و دست کودکان دختر پیشدبستانی رشد فرآیندی پیچیده و دائمی است. قابلیت های حرکتی کودک در طول زندگی به طور مداوم تغییر می کند و همزمان با تغییرات حرکتی، تغییرات روانی، اجتماعی و شناختی نیز ملاحظه می شود. به اعتقاد اسمیت عدم توجه به زمینه های رشد حرکتی در کودکان موجب ناکامی آن ها در اجرای آنها در آینده می شود که این مسئله سبب دلسردی نوجوانان از اجرای فعالیت ها خواهد شد تعاریف مختلفی از هماهنگی بیان شده است، هماهنگی عبارت است از ادغام سیستم عصبی – عضلانی که سبب ایجاد حرکات صحیح، ظریف و هماهنگ در حرکات بدن می شود - هاگر، . - 2004 هماهنگی چشم و دست به کنترل هماهنگ حرکات چشم با حرکات دست و پردازش اطلاعات بینایی جهت هدایت عملکرد های دستی مثل رساندن دست به اشیا مختلف و گرفتن آن ها به کمک اطلاعات از حواس عمقی دست جهت هدایت حرکات چشمی اطلاق می گردد . این هماهنگی بخش حیاتی در انجام عملکرد های روزمره زندگی به حساب می آید و در غیاب آن بیشتر افراد قادر نخواهند بود که حتی ساده ترین کار ها را نیز از قبیل برداشتن یک کتاب از روی میزانجام دهد. فرسیگ - 2009 - 1 نیز به مسئله توسعه و توجه در مهارت های ظریف تأکید کرده و لزوم توجه به این مهارت ها برای افرایش توانایی ها فرد را لازم و ضروری می داند. دانیسون و اشمیت معتقد هستند که نحوه انجام حرکات دستی بستگی به توانایی شناختی دارد و همچنین تجربه می تواند به کودک مبتلا به ناتوانی هوشی در زمینه مهارت های دستی کمک کند و تأثیر آموزش حرکت های ظریف را برای فراگیری مهارت های مراقبت از خود و تعامل اجتماعی نشان داده اند. ارتباط تنگاتنگ عملکرد فرد در فعالیت های مراقبت از خود و فعالیت های اوقات فراغت با مهارت های حرکتی ظریف دست در مطالعات زیادی به اثبات رسیده است - کاشیک2 و همکاران، . - 2001 مهارت های ظریف حرکتی دست انسان شامل استفاده از انگشتان و شصت می باشد، که در فعالیت هایی نظیر گرفتن، برداشتن اشیاء کوچک، استفاده از قیچی، نوشتن، نقاشی کردن، کشیدن و بستن بند کفش و نظایر آن استفاده می شود طرح فعالیت هایی که دیدگاه چند حسی داشته و کودک را درگیر فعالیت می کند مثل پرتاب توپ به هدف، بریدن کاغذ طبق الگو، نخ و مهره و به طور کلی فعالیت های چشم و دست به رشد آگاهی حسی و رشد مهارت های حرکتی کودک کمک خواهد کرد - آلتون4 و همکاران، 2005؛ لاتاش5 و ؛ وِرِل6 و همکاران، . - 2008 عدم مهارت در انجام حرکات ظریف دست به علت ضعف در هماهنگی چشم و دست بوده و می تواند بر مهارت های بازی و انجام امور روزمره زندگی تأثیر بگذارد و از این طریق منجر به تأخیر حرکتیآموزشی شود - وِرِل و همکاران، . - 2008 آیرین7 و همکاران - 2014 - تحقیقی با عنوان پیش بینی مهارت های تنیس براساس هماهنگی چشم و دست در کودکان 7 تا 12 سال انجام دادند. به همین منظور تعداد 43 بازیکن تنیس روی میز 7 تا 12 سال که - شامل سه گروه بازیکن ملی - 13 نفر - ، بازیکنان منطقه ای - 11 نفر - ، و بازیکنان محلی 19 - نفر - بود - به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. جهت سنجش هماهنگی چشم و دست آزمودنی ها از آنها خواسته شد که توپ را به طرف میز تنیسی که به صورت عمودی در مقابل آنها قرار داده شده بود پرتاب کرده و با یک دست و در مرحله دیگر با دو دست توپ را به طور صحیح دریافت کنند. این آزمون با دست دیگر نیز انجام می شد. زمان آزمون 30 ثانیه بود. فاصله آزمودنی ها از میز تنیس از یک متر تا 2 متر متغیر بود. نتایج نشان داد که بازیکنان ملی و منطقه ای از گروه محلی بهتر آزمون را انجام می دادند. کلیه بازیکنان این آزمون را با فاصله یک متر بهتر از فاصله دو متر اجراء می کردند. گرنت1 و همکاران - - 2013، تحقیقی با عنوان مقایسه هماهنگی چشم و دست در کودکان مبتلا به تنبلی چسم و همسالان طبیعی آنها انجام دادند. به همین منظور 55 کودک مبتلا به تنبلی چشم با میانگین سنی 9/25 تا 5 سال و به همان تعداد کودک نرمال به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. نتایج نشان داد که کودکان مبتلا به تنبلی چشم عملکرد هماهنگی کمتری نسبت به افراد سالم دارد. هالویچ2 و همکاران - - 2013، تحقیقی با عنوان تأثیر سن و سطح فعالیت بدنی بر هماهنگی چشم و دست انجام دادند. آزمودنی ها شامل سالمندان مرد و زن بوده که به 4 گروه فعال جوان، کم تحرک جوان، فعال مسن و کم تحرک مسن تقسیم شدند. نتایج تحقیق نشان داد که اثر سن و سطح فعالیت بدنی بر هماهنگی چشم و دست افراد سالمند معنی دار می باشد. کریپا3 و همکاران - - 2012، مطالعه ای با عنوان مقایسه هماهنگی چشم و دست در کودکان مبتلا به اوتیسم با همسالان سالم آنها انجام دادند. نتایج تحقیق نشان داد که کودکان مبتلا به اوتیسم دارای هماهنگی چشم و دست کمتری در مقایسه به همسالان خود بودند. گنزالس 4 و همکاران - - 2011، تحقیقی با عنوان هماهنگی چشم و دست - مقایسه تأثیر سن بر عملکرد - انجام دادند. آزمودنی های تحقیق شامل 20 فرد بزرگسال 20 - تا 26 سال - و 7 کودک 9 - تا 12 سال - بود. آزمودنی ها به سه گروه عملکرد دست به تنهایی، عملکرد چشمی و عملکرد دست و چشم در انجام یک تکلیف حرکتی تقسیم شدند. در مرحله پیش آزمون، کودکان زمان طولانی تری را در انجام تکلیف حرکتی در مقایسه با بزرگسالان به نمایش گذاشتند. اگرچه تفاوت معنی داری در اجرای آنها در مرحله پس آزمون مشاهده شد. گروه عملکرد دستی بهبود بیشتری در عملکرد خود نسبت به مرحله پس آزمون نسبت به دو گروه دیگر از خود نشان دادند. همچنین بزرگسالان پیشرفت بیشتری در مقایسه با کودکان در عملکرد حرکتی خود داشتند. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که رشد هماهنگی چشم و دست در بزرگسالان نسبت به کودکان بیشتر بوده و سن عامل مهمی در بهبود هماهنگی چشم و دست می باشد. امینی و همکاران - - 1391، تحقیقی با عنوان تأثیر دو نوع برنامه تمرینی منتخب بر هماهنگی چشم و دست دانش آموزان پسر پایه اول ابتدایی انجام دادند. در این پژوهش45 نفر از دانش آموزان پسر کلاس اول به سه گروه 15 نفری تقسیم شده بوند که شامل دو گروه تجربی و یک گروه شاهد بودند. سپس به دو گروه تجربی، در چهار هفته و هفته ای سه جلسه یک ساعتی برنامه تمرینی داده شد.یک برنامه شامل برنامه تمرینی منتخب میدانی بود که در حیاط مدرسه انجام می شد و برنامه تمرینی دیگر شامل برنامه تمرینی منتخب کلاسی بود. نتایج نشان داد که گروههای دارای برنامه تمرینی منتخب میدانی و برنامه تمرینی منتخب کلاسی در هماهنگی چشم و دست دانش آموزان پایه اول ابتدایی به طور معنی داری بهتر از گروه کنترل بودند. - - P=0.00 نتایج به تأثیر مثبت و مؤثر برنامه های تمرینی بر هماهنگی چشم و دست اشاره دارد.
-2 روش تحقیق
این تحقیق از نوع تحقیقات نیمه تجربی به شمار می رود. نمونه آماری تحقیق، شامل 90 نفر از کودکان پیش دبستانی کرمانشاه بود که به صورت داوطلبانه در این طرح پژوهشی شرکت کردند و به شکل تصادفی به سه گروه 30 نفری کنترل - بدون فعالیت بدنی - و تجربی1 - بازی های منتخب میدانی شامل بازی های پرورشی - و تجربی2 - بازی های منتخب کلاسی - تقسیم شدند. شرکت کننده ها همگی راست دست بودند. متغیر مستقل در تحقیق حاضر شامل تمرینات بازی های پرورشی و تمرینات منتخب کلاسی می باشد. متغیرهای وابسته تحقیق شامل هماهنگی چشم و دست می باشد. روش گرد آوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و میدانی می باشد. جلسات تمرینی شامل 8 هفته تمرین - سه جلسه در هفته، هر جلسه 1 ساعت - است. بازی های پرورشی با دست و به وسیله ی ابزاری مثل دستمال، سنگ و توپ انجام می شود و نیاز به عملکرد هماهنگ چشم با دست ها دارد. این بازی ها عبارتند از وسط بازی، دستش ده، هفت سنگ،
