بخشی از مقاله
چکیده
دوزبانگی پدیده ایست جهانی که در اکثرکشورهای جهان وجود دارد و عبارت از حالتی است که فرد به زبان دیگری غیر از زبان مادری خود آموزش میبیند .در جوامعی که بیش از یک زبان در آنها موجود است برخورد زبانها به شکلهای مختلف در آن صورت میگیرد و پیامدهای مختلفی دارد. یکی از پیامدهای این برخورد زبانی، پدیده رمزگردانی است. رمزگردانی یعنی استفاده متناوب از دو یا چند زبان در یک پاره گفتار. رمزگردانی به عنوان پدیده ای رایج در جوامع دو زبانه،به افرادشانس استفاده از دو یا چند زبان را برای برقراری ارتباط میدهد.گویندگان دوزبانه به منظور برقراری ارتباط تمایل فراوانی به رمزگردانی دارند که این رمز گردانی با اهدافی نظیر: سهولت در گفتارو انتقال معنا، سازگاری و درک بهتر و بیشتر و... صورت میگیرد.زبان کردی به عنوان یک زنجیره گویشی از شاخه زبانهای ایرانی غربی و از جمله زبانهای هندواروپایی است که دارای گویشهای مختلفی است.کردها در نواحی غربی کشور بدین زبان سخن میگویند و یکی از اهداف این پژوهش بررسی تاثیر رمزگردانی معلمان در تدریس کتب فارسی به دانش آموزان دوزبانه - کردی-فارسی - است.به جد اعتقاد بر این است که رمزگردانی دانش آموزان دوزبانه به این دلیل اتفاق میافتد که آنها از سطح ضعیفی از مهارت در زبان دوم برخوردار هستند. بدین منظور و برای شناخت بیشتر جنبههای مختلف این مسئله، پژوهشی به صورت میدانی و از طریق پرسشنامه تدارک دیده شده که دامنه آن مدارس مقطع دبیرستان یکی از شهرهای کردنشین غرب کشور وجامعه آماری آن دانش آموزان و معلمان این مدارس میباشند. پرسشنامهها در بین دبیرستانها توزیع و پاسخها جمعآوری گردید. یافتهها حاکی از این است که رمزگردانی در آموزش زبان فارسی به دانش آموزان کرد زبان میتواند مفید واقع گردد و به ارتقا کیفیت علمی و زبانی این افراد کمک شایان توجهی نماید و باعث رشد علمی آنها شود.
واژگان کلیدی: دو زبانگی، رمزگردانی، فواید و مضررات رمزگردانی
۱. مقدمه
ایران از لحاظ تنوع زبانی و گویشی کشوری غنی است و درمیان همه ی این زبانها، اهمیت و نقش زبان فارسی به عنوان زبان رسمی کشورمان بر هیچ کس پوشیده نیست، چراکه زبانی مشترک برای ارتباط بین تمامی اقوامی میباشد که با زبانها و گویشهای متفاوت سخن میگویند. ین زبان مشترک نه تنها به عنوان ابزاری ارتباطی مورد استفاده قرار میگیرد، بلکه باعث ایجاد رشتههای ناگسستنی و وحدت میان اقوام و نژادهای مختلف است که با زبانها و گویشهای مختلف صنعت میکنند. دوزبانگی پدیده ایست جهانی که در اکثرکشورهای جهان وجود دارد و عبارت از حالتی است که فرد به زبان دیگری غیر از زبان مادری خود صحبت میکنند یا آموزش میبینند.این زبانها و گویشها درواقع همان زبان مادری و شکل دهنده ی هویت فردی، اجتماعی، هویت ملی و قومی و بازتابنده ی آداب و رسوم و فرهنگ و... یک ایل و یا منطقه ی مربوط به آن گویشوران است.از جمله زبانهای رایج در ایران میتوان به زبان کردی اشاره کرد.زبان کردی یکی از زبانهای هندواروپایی ست که در شاخه ی زبانهای ایرانی غربی قرار دارد و گویشوران آن عمدتا در بخشهایی از ایران، عراق، سوریه و ترکیه قرار دارند.جمعیتهای پراکنده ی کردها همچنین در جمهوری آذربایجان، ارمنستان، لبنان و اسرائیل نیز زندگی میکنند - بهتویی،. - 1377در ایران کردها در بخشهای غربی هم مرز باعراق تراکم بیشتری نسبت به سایر نقاط کشور دارند که از جمله این مناطق میتوان استانهای کرمانشاه، کردستان، ایالم و بخشهای جنوبی استان آذربایجان را نام بردکه در غرب ایران و شرق عراق قرار دارند.دراین تحقیق محقق به بررسی پدیده ی رمزگردانی در کالس درس مناظق کرد نشین میپردازد و اثرات آن را بررسی و مورد مطالعه قرار میدهد.رمزگردانی زبانی یک پدیده ی رایج در برخورد زبانهاست که افراد دو یا چندزبانه به دالیل مختلفی آن را مورد استفاده قرار میدهند. رمزگردانی زبانی را میتوان بر استفاده ی متناوب دو یا چند زبانهها از دو یا چند زبان در درون یک پاره گفتار یا در محاوره ی زبانی تعریف نمود - میوکسن، . - 1995 ون دالم - 2007 - معتقد است که رمزگردانی ممکن است در بین پاره گفتارهای گویندگان و یا در یک پاره گفتار یا جمله رخ دهد. اسپالکی - - 1998 نیز طی تحقیقات خود نشان داده است که رمزگردانی ای که در حین گفتگو از زبانی به زبانی دیگر رخ میدهد ممکن است در بین جمالت، داخل جمالت، و در شبه جمالت، واژگان و حتی در میان بخشهایی از کلمات یا لغات صورت پذیرد.در گفتگوی معمولی بین دو زبان، رمزگردانی در تک کلمات 84 درصد، در عبارات 10 درصد و در بندها به میزان یک درصد صورت گرفته است - اسکیبا،. - 1997رمزگردانی نقشهای متفاوتی را در بافتهایی که به صورت طبیعی رخ میدهد ایفا میکند. گویندگان به منظور دستکاری یا تاثیرگذاری و یا تعریف موقعیت آنگونه که خود میخواهند و برای انتقال ظرافتهای معنایی و مقاصد شخصی دست به رمزگردانی میزنند - سِرت،. - 2005
به نقل از نایلپ - - 2006، بارکر - - 1947 از جمله نخستین محققانی ست که رمزگردانی را طبق فاکتورهای اجتماعی مورد بررسی قرار داده است.وی مطالعات خود در زمینه ی رمزگردانی به منظور پاسخ به اینکه چگونه گویندگان دوزبانه در یک موقعیت از زبانی به زبان دیگر رمزگردانی میکنند را، درمیان مکزیکی-آمریکاییها در توسان آریزونا آغاز نمود.بارکر معتقد است در موقعیتهای نامشخص و نامعین انتخاب زبانی ثبات کمتری دارد و عناصر از هر کدام از زبانها میتوان انتخاب شود. وی اشاره نمود که افراد مسن تمایل کمتری به استفاده از چند زبان در ارتباط نسبت به افراد جوان تر دارند.
بیکر - - 2006 نیز رمزگردانی زبانی را از بعد زبانشناسی اجتماعی مورد بررسی قرار داد و علل رمزگردانی را دالیلی چون: تاکید بر نکاتی خاص، بیان مفاهیمی که معادلی در فرهنگ زبانی دیگر ندارد، جایگزینی کلماتی آشنا به جای کلمات نا آشنایی که در زبان آموزش استفاده میشود، تقویت و افزایش انگیزش پرسش و پاسخ میان فراگیران، شفاف سازی موضوعات نا مفهوم و پیچیده، ابراز حس وحدت و همبستگی و هویت واحد میان فراگیران، ایجاد فضایی صمیمی در کالس درس و تغییر موضوع بحث در کالس درس دانست.
رمزگردانی زبانی در دهه ی هفتاد و هشتاد میالدی مورد استقبال و اقبال قرار نگرفت چرا که رمزگردانی را در آن ادوار، یک نوع اختالط کامال نامنظمی از دو زبان فرض میکردند اما این پدیده ی زبانی در کالس درس در سه دهه ی اخیر، مورد عالقه ی محققان واقع گردید - لگنهاوزن، ;1991 مارتین جونز، . - 1995رمزگردانی در کالسهای درس آموزش زبان دوم با
