بخشی از مقاله
بیان مسأله: احکام و دستور العملهای دین مقدس اسلام ضامن سعادت بشر در دنیا و آخرت است. به همین دلیل، هرچه زمان میگذرد و علم و دانش پیشرفت میکند، بیشتر به اهمیت و عظمت احکام اسلامی پی برده میشود. یکی از احکام اسلامی که ما مسلمانان هر سال انجام میدهیم »روزه داری« است، که این مقاله در صدد پاسخ به این پرسش است که روزه چه تأثیراتی بر سلامتی انسان دارد؟ و این مقاله سعی دارد تا به طور اجمال، از دیدگاه علم روز و روایات اسلامی به بحث و بررسی آن بپردازد.
هدف پژوهش: این مقاله در صدد پاسخ به این پرسش است که روزه چه تأثیراتی بر سلامتی انسان دارد؟ و این مقاله سعی دارد تا به طور اجمال، از دیدگاه علم روز و روایات اسلامی به بحث و بررسی آن بپردازد.
روش و چگونگی انجام پژوهش: در ابتدا لازم است اهمیت سلامتی، به طور گذرا مطرح شود. سپس بخشی از تأثیراتی روزه را بر سلامتی انسان، از دیدگاه روایات و دانشمندان بیان و بررسی می شود
یافتهها و نتیجهگیری: سلامتی نعمتی است که اهمیت آن بر هیچ کس پوشیده نیست؛ به گونهای که امروزه موضوع سلامتی و ضرورت حفظ آن از چنان جایگاهی برخوردار گردیده است که سازمانهای بین المللی، منطقهای و کشوری دست به تلاشهای وسیعی زدهاند تا با اجرای برنامههای جامع و ارائه راهکارهای مناسب، سطح سلامتی را در جوامع بشری ارتقاء ببخشند. دین مقدس اسلام نیز که پاسخگوی همه نیازهای فردی و اجتماعی جامعه بشری است به طور ویژه به این موضوع توجه نموده است. روزه یکی از واجبات است که در ان اسراری برای سلامت انسان نهفته است.
کلید واژهها: سلامتی، روزه، اسلام، جسمی، معنوی.
مقدمه: سلامتی نعمتی است که اهمیت آن بر هیچ کس پوشیده نیست؛ به گونهای که امروزه موضوع سلامتی و ضرورت حفظ آن از چنان جایگاهی برخوردار گردیده است که سازمانهای بین المللی، منطقهای و کشوری دست به تلاشهای وسیعی زدهاند تا با اجرای برنامههای جامع و ارائه راهکارهای مناسب، سطح سلامتی را در جوامع بشری ارتقاء ببخشند. دین مقدس اسلام نیز که پاسخگوی همه نیازهای فردی و اجتماعی جامعه بشری است به طور ویژه به این موضوع توجه نموده است. روایات فراوانی که از بزرگان دین به دست ما رسیده است خود بیانگر این موضوع است. حضرت علی - ع - در نهج البلاغه، سه چیز را به عنوان نعمتهای بزرگ برای انسان میشمارد که یکی از آنها نعمت سلامتی است.[1]
روزه از جمله احکام انسان ساز اسلامی است که علاوه بر اینکه روح را پرورش میدهد و از گناهان - معاصی و رذائل اخلاقی پاک میکند، نقش عمده ی نیز در سلامتی و درمان بیماریهای جسم ایفا میکند. چنانکه در روایات متعددی به فواید جسمی روزه نیز تصریح شده است؛ پیامبر اعظم - ص - در این زمینه میفرمایند: »صوموا تصحوا[2] « روزه بگیرید تا بدن سالم داشته باشید. در جای دیگر حضرت میفرمایند:» عماره الظاهر و الباطن... و فیه من الفوائد مالا یحصی[3] « روزه بدن و روح انسان را آباد میسازد. در روزه آنقدر فائده هست که قابل شمارش نیست. شاید مردم آن روزگار به خوبی، به عمق سخن حضرت پی نبرده باشند؛ اما در پرتو پیشرفت علم و دانش، تأثیرات شگرف »روزه« بر جسم و روح و اثر معجزه آسای آن، در سلامتی بدن و درمان انواع بیماریها به اثبات رسیده است.
اینک به برخی از اثرات روزه بر سلامتی بدن، اشاره میشود:
- 1 روزه و تقویت حافظه: بدون شک حافظه نقش بسیار مهمی در پیشرفت و ترقی انسان ایفا میکند. افرادی که از حافظه قوی برخوردارند، موفقترند. روان شناسان عصر حاضر برای تقویت حافظه روشها و تمرینات مختلفی را ارائه دادهاند. اما کسانی که روزه میگیرند علاوه بر اینکه از برکات معنوی، برخوردار میشوند، حافظه آنان نیز تقویت میگردد؛ زیرا یکی از فواید »روزه«، تقویت حافظه است. عن امیر المؤمنین - ع - قال: ثلاث یذهب البلغم و یزدن فی الحفظ: السواک و الصوم و قراءه القرآن. [4] حضرت امیرالمؤمنین علی - ع - میفرمایند: سه چیز بلغم را از بین میبرد و حافظه را زیاد میکند: مسواک کردن، روزه گرفتن و قرائت قرآن.
- 2 نقش روزه در مبارزه با چاقی: یکی از معضلات که بشر عصر حاضر با آن دست به گریبانگیر است معضل چاقی است، که احتمال ابتلا به بیماریهای مزمن مانند بیمارهای قلبی و عروقی، چربی خون، فشار خون بالا، دیابت و... را افزایش میدهد. عوامل متعددی در بروز چاقی دخالت دارند که در این میان کم تحرکی و زیاده روی در تغذیه، و به اصطلاح »پرخوری« از جمله عوامل اصلی پیدایش این معضل به شمار میروند. برای رفع این معضل انسانهای عصر حاضر راهکارهای متعددی را تجربه کردهاند از عمل جراحی گرفته تا رژیمهای لاغری، قرصهای لاغری، شکم بند و... . »در اسلام دو روش خاص برای رفع معضل چاقی وجود دارد که به اصطلاح پزشکی یکی پیشگیری و دیگری درمانی است :«[5]
- 1 راهکار که اسلام برای پیشگری از پیدایش معضل چاقی و عوارض ناگوار آن ارائه نموده است یک برنامه دائمی و همیشگی است که میبایست در هر وعده غذایی اعمال گردد و آن عبارت از اینست که: »پیش از اینکه سیر شوید دست از غذا بکشید.«
