بخشی از مقاله
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی اثر استفاده از لاکتوفرین خوراکی روي آهن و ظرفیت کل نگهداري آهن کل - TIBC - سرم تاسماهی استرلیاد Acipenser ruthenus صورت گرفت. به این منظور چهار جیره غذایی با سطوح مختلف لاکتوفرین شامل صفر، 200، 400 و 800 میلیگرم لاکتوفرین به ازاي هر کیلوگرم غذا تهیه گردید و ماهیان با وزن 320±19 گرم به مدت شش هفته تغذیه شدند. در پایان دوره، براي ارزیابی پارامترهاي وابسته به آهن، از ماهیان نمونه گیري صورت گرفت. نتایج حاصل از ارزیابی آماري نشان داد که میزان آهن و ظرفیت کل نگهداري آهن سرم به ترتیب 119/53 - 138/03 و 118/12 - 238/57 میکروگرم در دسیلیتر و فاقد اختلاف معنیداري بین تیمارهاي آزمایشی بود. نتایج این تحقیق بیانگر عدم تاثیرگذاري لاکتوفرین خوراکی بر دو شاخص اصلی بیانگر متابولیسم آهن در ماهی استرلیاد بود.
واژگان کلیدي: لاکتوفرین، انتقال دهندهها، ماهی خاویاري، متابولیسم آهن، مکمل غذایی.
-1 مقدمه
افزایش جمعیت جهان از یکسو و ارتقاي سطح آگاهی جوامع مختلف درباره اهمیت مصرف محصولات شیلاتی و از طرف دیگر انحطاط صنعت صیادي، کاهش ذخیره ماهیان و بهتبع آن نیاز به تولید بیشتر همراه با افزایش شیوههاي آبزيپروري، صنعت آبزيپروري را در موقعیت بهتري نسبت به سایر صنایع تولید گوشت حیوانی قرار داده است - Sommerset et al. . - 2014 به منظور افزایش تولید در واحد سطح، ماهیانمعمولاً در فضاهاي محصور مانند استخرها پرورش داده میشوند، از این رو، شرایط تراکم بالا، منجر به تأثیرگذاري منفی بر سلامت ماهیهاي پرورشی و ناکارآمدي سیستم ایمنی و طی آن افزایش احتمال به بیماري میگردد . - Kakuta 1998; Sakai 1999; Barman et al. 2013 - رشد کنترل نشده و سریع عوامل بیماريزا در موجودات آبزي و استفادهي بیرویه از افزودنیهاي شیمیایی بهمنظور اقدامات پیشگیرانه و درمانی، منجر به مقاومت باکتریایی عوامل بیماريزا شده است . - Hai 2015 - امروزه پیشگیري و مدیریت، تدابیري جهت غلبه یافتن بر شیوع بیماريها محسوب میگردند و تحقیق و پژوهش پیرامون ترکیبی که موجب کاهش پاسخهاي استرسی بیشازحد و افزایش دفاع غیراختصاصی در برابر عوامل بیماريزا و بیماري گردد، اهمیت بسیار دارد . - Kakuta 1998 - انواع گستردهاي از ترکیبات مختلف وجود دارند که به عنوان محرك ایمنی ماهی در صنعت آبزيپروري استفاده میشوند. جوامع علمی لاکتوفرین را به عنوان یک کاندید مناسب براي برداشتن چرخهي نادرست مقاومت آنتیبیوتیکی میدانند - Siqueiros-Cendón et al. . - 2014 لاکتوفرین یک گلیکوپروتئین باند شوندهي-آهن ساخته شده به وسیلهي نوتروفیل ها و سلولهاي غدهاي اپیتلیال میباشد. یکی از نقشهاي بیولوژیکی لاکتوفرین فعالیت بسیار قوي ضد باکتریایی آن است و آن هم به خاطر میل شدید به عنصر مهم آهن است که به عنوان یک عنصر اساسی براي رشد باکتريها محسوب میشوند. آهن یکی از عناصر ضروري جهت رشد باکتريها محسوب میشود و حتی برخی از باکتريهاي بیماريزا جهت رشد بهشدت وابسته به حضور آهن هستند، ازاینرو لاکتوفرین بهعنوان یک پروتئین ضدباکتري شناخته میشود. باتوجه به آنچه در بالا ذکر شد و ازآنجاکه پرورش تاسماهیان از اولویتهاي منطقهاي و جهانی محسوب میشود و با توجه به این که مطالعههاي معدودي به اثرات لاکتوفرین گاوي بر تاسماهیان صورت گرفته است، ازاینرو این پژوهش در راستاي تحقق این اهداف، بر تاسماهی استرلیاد Acipenser ruthenus به منظور ارزیابی شاخصهاي وابسته به آهن تحت تأثیر جیرههاي حاوي لاکتوفرین گاوي انجام شد.
-2 مواد و روشها
در این مطالعه اثر غذاي ماهی خاویاري - کارخانهي فرادانه شهرکرد - همراه با لاکتوفرین خوراکی - محصول شرکت صنایع شیر موریناگا، ژاپن - 1 روي آهن سرم و ظرفیت کل آهن باند شده - 2TIBC - تاسماهی استرلیاد بررسی گردید. این تحقیق در چهار تیمار کنترل، 200، 400 و 800 میلیگرم لاکتوفرین در کیلوگرم غذا در سه تکرار، بر روي 108 قطعه تاسماهی استرلیاد با میانگین وزنی 320± 19 گرم در استخرهاي تحقیقاتی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان - به ابعاد 10*1*0/9متر - به مدت 6 هفته انجام شد. در طول دوره دماي آب 22/5 درجه سانتی گراد، و سایر شرایط کیفی آب در حد بهینه قرار داشت . در پایان دوره براي محاسبه میزان آهن سرم و ظرفیت کل آهن باند شده از ماهیان با سرنگهاي هپارینه شده خونگیري به عمل آمد. در ادامه نمونههاي خون سانتریفیوژ شده و پلاسما از آن جدا شده و در دماي - 20درجه سانتیگراد نگهداري شدند. سپس در آزمایشگاه میزان آهن سرم بر پایه تبدیل آهن فریک به یون فرو و ایجاد کمپلکس آبیرنگ و TIBC بر پایه روش کربنات منزیم - هر دو شاخص با استفاده از کیت تجاري شرکت زیستشیمی - اندازهگیري شدند. طرح آماري استفاده شده در این تحقیق، طرح بلوكکاملاً تصادفی، و نرمافزار تحلیل آماري SPSS نسخهي 19 بوده است.
-3 نتایج و بحث
نتایج حاصل از بررسی میزان آهن سرم و TIBC در جدول 1 آورده شده است. همان طور که مشخص است، هیچگونه اختلاف معنیداري بین تیمارهاي تغذیه شده با لاکتوفرین خوراکی مشاهده نشده است. این نتایج با مطالعهاي که روي ماهیان دیپلوئید و تریپلوئید قزلآلايرنگینکمان تغذیه شده با لاکتوفرین خوراکی صورت گرفت، همخوانی دارد البته شایان ذکر است که در مطالعه welker et al. 2007 روي تیلاپیاي نیل و همچنین Eslamloo et al. 2012 روي تاسماهی سیبري،لاکتوفرین موجب کاهش آهن سرم خون و افزایش TIBC گشت که دلیل این تفاوت را میتواناحتمالاً به خصوصیات گونهاي، شرایط آزمایش نسبت داد.
جدول - 1 - آهن سرم و ظرفیت کل آهن باند شده تاسماهیان استرلیاد تغذیه شده با لاکتوفرین گاوي - میانگین ± خطاي استاندارد -
-4 نتیجه گیري
لاکتوفرین داراي یک نقش اساسی در همئوستازي آهن در بدن بوده که این عملکرد یا به صورت مستقیم بروز مییابد و یا به وسیله اثر به همراه سایر پروتئینهاي درگیر در سازوکار آهن است که آهن را از سلولهاي رودهاي به درون خون انتقال میدهند و در نتیجه باعث ایجاد تغییر در متابولیسم آهن در شرایط وخیم همچون بیماري و یا عفونت میشود. در اهمیت آهن سرم میتوان به نقش آن در کنترل باکتريها با خارج کردن آهن آزاد دانست از طرف دیگر با اندازهگیري TIBC میتوان به صورت غیرمستقیم میزان ترانسفرین خون را اندازهگیري کرد که افزایش میزان آن نشانگر افزایش توانایی خون در خارج کردن آهن آزاد سرم است، هر چند که در این مطالعه میزان آهن سرم خون و میزان آهن کل باند شده تحت تأثیر از لاکتوفرین گاوي قرار نگرفت و نیاز به تحقیقات بیشتر در این زمینه احساس میشود.
