بخشی از مقاله
چکیده
زمینه و هدف: سطح سرمی لپتین بدنبال استفاده از چربیهاي غیر اشباع کاهش مییابد و روغن پسته وحشی کـه غنـی از اسـیدهاي چـربغیر اشباع میباشد، ممکن است سبب کاهش سطح سرمی لپتین شود. با توجه به این اثر و تأثیرات متقابـل میـان لپتـین و هورمونهـاي تیروئیـدي، هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر مصرف خوراکی روغن پسته وحشی بر میزان لپتین و ارتباط آن با هورمونهاي تیروئیدي می باشد..
مواد و روش کار: 28قطعه موش صحرایی ماده سالم انتخاب و به شکل تصادفی به4گـروه مـساوي تقـسیم شـدند.گـروه اول بـه عنـوانکنترل، رژیم غذایی عادي و سایر گروهها به میزان 5، 10 و 20 درصد روغن پسته وحـشی بـه مـدت 60 روز بـه همـراه جیـره معمـولی دریافـت نمودند. هورمونهاي T4 و T3 به روش رادیو ایمونو اسی، fT4 و fT3 به روش الیزاي رقابتی و لپتین به روش الیزاي سـاندویچی انـداره گیـري شدند. از آزمون هاي آماريRepeated measurment، ANOVA، آزمون دانکـن و پیرسـون و نـرم افـزار آمـاري SAS 8 جهـت تجزیـه و تحلیل داده ها استفاده شد و P<0/05 معنی دار تلقی گردید.
یافته ها: با افزایش درصد روغن پسته وحشی در جیره غذایی پس از گذشت60روز، کاهش سطح سرمی لپتین و هورمونهاي تیروئیديمشاهده شد. ضریب همبستگی پیرسون بین میزان لپتین و هورمونهاي تیروئیدي در زمانهاي مختلف خونگیري محاسبه شد. در گـروه تغذیـه بـا روغن پسته وحشی 5 درصد در زمان سوم خونگیري، بین میزان لپتین با fT4 همبستگی مثبت و معنیدار وجـود داشـت P<0/05)، .(r=0/87 در گروه تغذیه با روغن پسته وحشی 10 درصد بین میزان لپتین با هورمونهاي تیروئیدي همبستگی معنیداري وجود نداشـت و در گـروه تغذیـه بـا روغن پسته وحشی 20 درصد در زمان سوم خونگیري، بین میزان لپتین با T4 همبستگی مثبت و معنیدار وجود داشت P<0/05)،.(r=0/95
نتیجه گیري: با توجه به این که در روغن پسته وحشی درصد قابل توجهی اسیدهاي چرب غیر قابل اشباع وجود دارد کاهش سطح لپتینسرم خون موش هاي صحرائی مورد مطالعه را می توان به تاثیر اسیدهاي چرب غیر اشباع بر سطح لپتین سرم خون مربوط دانست. بنابراین مصرف خوراکی روغن پسته وحشی بر سطح سرمی لپتین وکلسترول سرم و هورمونهاي تیروییدي اثرمثبتی دارد.(مجله طبیب شرق، دوره
9، شماره 4، زمستان 86، ص 263 تا ( 274
کلیدواژه ها: روغن پسته وحشی(بنه)، لپتین، هورمون هاي تیروئیدي، موش صحرایی ماده
مقدمه
لپتین از واژه یونانی Leptos به معنی لاغر گرفته شده اسـت.
این هورمون در سال 1994 توسط محققی بـه نـام Jeffrey M.Friedman در امریکا کشف شـد. ایـن هورمـون، پروتئینـی بـا
167 اسید آمینه است. لپتین انسانی حـدود 83 تا 84 درصـد شبیه
لپتین موش و موش صـحرائی اسـت.(2،(1وظـایف متعـددي بـراي لپتین شـناخته شـده کـه عبارتنـد از: جلـوگیري از مـصرف غـذا، تنظیم و تحریک مصرف انرژي، تنظیم شروع بلوغ، تنظـیم وضـع تغذیه در دوران محرومیـت غـذایی، اثـر بـر سیـستم تولیـد مثـل،
آدرس نویسنده مسئول: دانشگاه شیراز . دانشکده دامپزشکی، گروه علوم پایه 263 Email: saeb@shirazu.ac.ir
جلوگیري از افزایش وزن و تأثیر بر نوروانـدوکرین.((3 لپتـین بـه عنوان فاکتور سیري عمل کرده و اشتها و مرکز سیري در مغـز را تحــت تــأثیر قــرار مــیدهــد. ایــن هورمــون در خــون ترشــح و بــا گیرندههاي خاص خـود در هیپوتـالاموس پیونـد مـی شـود و در نتیجــه خــوردن غــذا را کــاهش و اســتفاده از انــرژي در بــدن را افزایش میدهد. 5)،(4در واقـع لپتـین اطلاعـات مربـوط بـه ذخیـره چربی بدن و وضعیت انرژي را به هیپوتـالاموس رسـانده و منجـر به تغییر در میزان مصرف غذا و تنظیم مـصرف انـرژي در جهـت ثابت ماندن وزن بدن میگردد. 6)،(1
گزارشهاي متعددي در مورد تأثیر و عـدم تـاثیر متقابـل لپتـین و هورمونهاي تیروئیدي در پژوهشهـاي محققـین مختلـف دیـده شــده اســت. (7-11) توانــایی لپتــین بــراي تنطــیم ترشــح TSH
درهیپوتیروئیدیـــسم (کـــمکـــاري تیروئیـــد) و هیپرتیروئیدیـــسم
(پرکاري تیروئید) بررسی شده است. دو ساعت پـس از دریافـت لپتین در موشهایی که پرکاري تیروئید داشـتهانـد، سـطح TSH
حدود 1/7 برابر شده است. در موشهایی که کمکـاري تیروئیـد داشتهاند، لپتین اثـري نداشـته اسـت. در سـوء تغذیـه تولیـد لپتـین کــاهش یافتــه و فعالیــت تیروئیــد هــم کــاهش مــییابــد.((7 در موشهایی که تغذیه طبیعی داشتهاند بـا تزریـق دوزهـاي پـایین و مکرر لپتین توانستهاند ترشح TSH را افزایش دهند.((12 از طرفـی در موشهایی که با جیـره غـذایی غنـی از n-3-PUFA1 تغذیـه شده بودند، میزان لپتین کاهش یافت. (13) در بررسیهاي دیگري که جیرههاي غذایی غنی از MUFA2 و آلفا لینولئیـک اسـید بـا جیره غذایی غنی از اسیدهاي چرب اشباع با هم مقایسه شدهانـد، اثر اسیدهاي چـرب غیراشـباع بـه عنـوان فـاکتور کـاهش دهنـده سطح پلاسمایی لپتین تأیید شده است. (14) بررسـیهـاي متنـوعی بر روي آثار پسته صورت گرفتـه اسـت. بررسـی ترکیـب 5 نـوع پسته نشان میدهد که به طـور متوسـط، 59 درصـد چربـی در آن وجـود دارد کــه 9/6 درصـد اســید پالمیتیـک، 1/3 درصــد اســید
1 Poly Unsaturated Fatty Acid2 Mono Unsaturated Fatty Acid
264
پالمیتیولئیــک، 3/1 درصــد اســید اســتئاریک، 69 درصــد اســید اولئیک و 17 درصد اسـید لینولئیـک مـیباشـد. 16)،(15 در منـاطق وســـیعی از ایـــران (ارتفاعـــات زاگـــرس، کردســـتان، لرســـتان، خوزستان، فارس، کرمـان، بلوچـستان، خراسـان و یـزد) درخـت پسته وحشی میروید. (17)
میوه این درخت نوعی پسته وحشی است که در کتب قـدیم بــا نــام حــب از آن یــاد شــده اســت. ایــن درخــت را بــه زبــان انگلیـسی Persian turpentine tree مـینامنـد کـه از خـانواده آناکاردیاسه است. پسته وحشی از نظر خـوراکی، فـرح بخـش و مقوي کبد و طحال و مهیج نیروي جنسی است. دردهاي داخلـی را تسکین بخشیده و رطوبت سینه و ریه را خارج میکند. سـنگ مثانه را خرد کرده و ضد کرم گوارش میباشد. مدر و قاعدهآور است. کلیه و معده را گرم میکند و نفخ را کاهش میدهد. (18)
