بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی این مقاله، سنجش تأثیر مسئولیت اجتماعی سازمان بر تعهد سازمانی و تصمیم به جابجایی کارکنان است. این پژوهش از نظر نوع هدف، کاربردی و از نظر شیوه جمع آوری داده ها، توصیفی پیمایشی و با ابزار پرسشنامه می باشد.
جامعه ی در نظر گرفته شده، کارکنان صندوق ضمانت صادرات ایران در شهر تهران می باشند که به منظور انجام این پژوهش نمونه ای با اندازه 91 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات از آمار استنباطی مربوط بهره گرفته شده است.
در مرحله اول روایی سازه متغیرهای تحقیق و شاخص های منتج از آن ها با استفاده از آزمون تحلیل عاملی تاییدی مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله بعد ارتباط بین متغیرها با استفاده از ضریب همبستگی مورد بررسی قرار گرفته شد. در نهایت با استفاده از روش حداقل مربعات جزئی به آزمون فرضیه های تحقیق پرداخته شد.
نتایج پژوهش نشان می دهد که همه ی جنبه های مسئولیت اجتماعی نقش یکسانی بر کیفیت رابطه - اعتماد سازمانی و رضایت شغلی - ندارند. در حالی که جنبه های اقتصادی، اخلاقی و بشردوستانه مسئولیت اجتماعی تأثیر معنادار و مثبتی بر اعتماد سازمانی دارند، تنها جنبه اخلاقی مسئولیت اجتماعی تأثیر مثبت و معناداری بر رضایت شغلی دارد. همانطور که انتظار می رفت، کیفیت رابطه - اعتماد سازمانی و رضایت شغلی - ارتباط معناداری با نتایج رابطه - تعهد سازمانی و ترک خدمت - کارکنان دارد.
مقدمه
دهه های متمادی است که مسئولیت اجتماعی سازمان - CSR - 1 به عنوان مفهومی تعریف شده است که از طریق آن شرکت ها به صورت داوطلبانه برای داشتن جامعه ای بهتر تلاش می کنند و همچنین فرآیندی در نظر گرفته شده است که بدان وسیله شرکت ها روابط خود را با ذینفعان مدیریت کنند
در گذشته بین جامعه و شرکت ها رابطه ای مادی برقرار بود و اثربخشی شرکت ها صرفاً از طریق معیارهای اقتصادی ارزیابی می شد، اما به مرور زمان و با توسعه درک بشری، شرکت ها ملزم شدند که علاوه بر بعد اقتصادی، به ابعاد جدیدی از مسئولیت های خود نیز پایبند باشند.
همانگونه که شرکتها با عملکرد خود جامعه را تحت تأثیر قرار می دهند، جامعه نیز شرکت را ملزم به احساس مسئولیت در برابر عملکرد خود می کند؛ که علاوه بر تولید و خدمات مطلوب، ملاحظات اجتماعی نیز رعایت شود. جوامع به میزان قابل ملاحظه ای به مقولاتی همچون کنترل آلودگی - هوا و صوت - ، ایمنی و سلامت محیط کار، فرصت های برابر استخدامی برای اقلیت ها و زنان و کیفیت و ایمنی تولیدات، توجه می کنند از آنجایی که سازمانها ذینفعان متعددی دارند - برای مثال سهامدار، مشتری، کارمند، غیره - ، دانستن تصور آنها از فعالیتهای CSR اهمیت زیادی دارد.
کارکنان یکی از مهم ترین ذینفعان سازمان هستند. در حالی که مطالعات بسیاری پیرامون تأثیر مسئولیت اجتماعی سازمان ها بر مشتریانشان انجام شده است، بر روی تأثیر آن بر کارکنان سازمان، به ندرت کار شده است. در صورتی که مسئولیت اجتماعی سازمان رابطه متقابل قوی با کارکنان سازمان دارد؛ یعنی بر رضایت شغلی، کیفیت زندگی کاری، تعهد سازمانی، رفتارهای شهروندی و غیره مؤثر است.
با رویکردی آینده نگر، مسئولیت اجتماعی نه تنها سیاستی هزینه بر تلقی نخواهد شد، بلکه نوعی سرمایه گذاری انسانی و اجتماعی تلقی می شود. نشریات بازرگانی اخیر به روندی اشاره کرده اند که سازمانها برای ایجاد و حفظ یک سیستم مستحکم برای ارتقای رضایت کارکنان و حفظ آنان، سرمایه گذاری های هنگفتی می کنند. حفظ این تسهیلات، پرهزینه است. اما از آنجا که تصویر مثبتی که اقدامات CSR در ذهن کارکنان ایجاد می کند، در جذب کارکنان بالقوه، بالابردن رضایت و روحیه کارکنان فعلی و حفظ آنها بسیار مؤثر است، اینگونه فعالیتها در حقیقت نوعی سرمایه گذاری محسوب می شود.
کارول - 1991 - 2 تعریف چهار بخشی معروفی از CSR ارایه کرده است که پیشنهاد می کند شرکت ها مسئولیت های چهارگانه یا سیمای چهارگانه دارند تا با انجام این مسئولیت ها بتوانند شهروند سازمانی خوبی باشند: این ابعاد شامل ابعاد اقتصادی3، قانونی 4، اخلاقی5 و بشردوستانه 6 است. یافتن تأثیر چهار بعد CSR بر کیفیت رابطه - اعتماد سازمانی و رضایت شغلی - می تواند اطلاعات ارزشمندی برای برنامه ریزی و هدایت اقدامات CSR و تخصیص منابع در اختیار ما قرار دهد.
مسئولیت اجتماعی سازمان
مسئولیت اجتماعی سازمان مقوله ای نسبتاً جدید است که به سرعت در حال گسترش در میان سازمانهای مختلف است و این موضوع را خاطر نشان می کند که سازمانها باید به عواقب و تأثیرات فعالیت های خود دقت بیشتری داشته باشند و تأثیرات آنها را بر محیط پیرامون، جامعه و اعضای جامعه در نظر بگیرند - . - Barthorpe, 2010 مقصود از مسئولیت اجتماعی سازمان این است که چون سازمانها تأثیر عمده ای بر سیستم اجتماعی دارند، لاجرم چگونگی فعالیت آن ها باید به گونه ای باشد که در اثر آن زیانی به جامعه نرسد و در صورت رسیدن زیان، سازمانهای مربوطه ملزم به جبران آن باشند.
به عبارت ساده تر، سازمان ها باید به عنوان جزئی مرتیط با نظام بزرگتر که در آن قرار دارند، عمل کنند، چون یک نظام فرعی از کل نظام اجتماعی را تشکیل می دهند - امیدوار، . - 1386 علیرغم اینکه تعاریف متفاوتی برای مسئولیت اجتماعی سازمان، ارائه شده است، اما همه آن ها به توانایی سازمان برای پشتیبانی از اقداماتی اشاره دارند که رفاه نیروی کار آنها و نیز جامعه و اجتماع را مورد توجه قرار می دهد
موضوع مسئولیت اجتماعی به طیف وسیعی از روابط بین موسسه و سهامداران و به ویژه محیط آن مربوط می شود. روابط شرکت با چند سهامدار، مشتریان به طور کلی، جامعه و حتی با صاحبان سهام، بخشی از قلمرو مسئولیت اجتماعی محسوب می شود - . - Lima et al, 2011 مسئولیت اجتماعی بر پایه ی این اصل استوار است که سازمان، چیزی فراتر از یک نهاد صرفاً اقتصادی است
حقیقتاً سازمان ها، مسئولیت های گسترده تری از صرفاً ایجاد سود دارند که باید آن ها را انجام دهند و باید نسبت به مسئولیت های اخلاقی، قانونی و بشردوستانه نسبت به گروه های مربوط به خود متعهد باشند. هر سازمانی که این مسئولیت ها را انجام ندهد، سازمانی کامل و مسئول نیست - . - Becker et al, 2010 خیلی از شرکت ها از قبیل بادی شاپ، پروکتر اند گمبل، مایکروسافت، وال مارت، آی بی ام و جنرال موتورز، به دلیل تعهد به مسئولیت اجتماعی خود شناخته شده اند که سود ناشی از آن را هم نصیب خود می کنند نسبت به روند افزایشی تحولات، پذیرش مسئولیت اجتماعی در شرکت ها نیز افزایش یافته است که این تحولات و چالش ها عبارتند از: تخلفات قانونی، فساد اخلاقی، عدم تعهد، مشکلات جنسیتی، آشفتگی ها و ضعف عوامل پاسخگویی.
