بخشی از مقاله
چکیده:
مقدمه: قلدری کردن هم اثرات کوتاه مدت و هم اثرات بلند مدتی بر افراد دارد. رفتارهای قلدرمآبانه بر سلامت جسمی افراد تأثیر دارد. پژوهش حاضر با هدف تعین اثربخشی معنویت درمانی گروهی بر کاهش قلدری دانش آموزان پسر شهرستان کنگاور صورت گرفت.
روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی، با طرح پیش آزمون - پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان قلدر پسر مقطع راهنمایی شهر کنگاورکه بیست نفر از این جامعه به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب و دردوگروه آزمایش و گواه گمارده و گروه آزمایش ده جلسه در مداخلات گروه درمانی معنوی شرکت داده شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، شامل مقیاس قلدری ایلی نویز - - 2001 و پکیج آموزشی معنویت درمانی تقی زاده و میرعلائی - - 1392 بود، داده های به دست آمده از طریق نرم افزار spss22 با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: معنویت درمانی گروهی به طور معناداری باعث کاهش نمرات قلدری دانش آموزان در مرحله پس آزمون شد بنابراین می توان گفت معنویت درمانی به شیوه ی گروهی قلدری دانش آموزان را در مقایسه با گروه گواه کاهش می دهد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت معنویت درمانی گروهی در کاهش قلدری دانش آموزان پسر موثر است. از این رو پیشنهاد می شود از این شیوه درمانی در مدارس و مراکز تربیتی استفاده گردد.
-1مقدمه:
اختلالات رفتاری معمولاً نخستین بار در سال های آغازین دوره ی ابتدایی مشاهده می شوند. اختلال رفتاری به رفتار فردی اطلاق می شود که بدون پایین بودن بهره هوشی،تعادل روانی و رفتاری از اندازه ی عمومی اجتماع دور و دارای شدت، تکرار و مداومت در زمان ها و مکان های متعدد باشد. به طوریکه در عملکردهای تحصیلی B رفتاری دچار درماندگی و یا کاهش میزان کارایی فرد گردد.
اختلال های درونی سازی شده و اختلال های برونی سازی شده دو دسته ی کلی از الگوی جدید طبقه بندی اختلال های دوران کودکی هستند. در این میان، نشانگان افسردگی/ اضطراب، کناره گیری/افسردگی و شکایات جسمی در دسته ی مشکلات درونی سازی شده قرار می گیرند که معمولاً فرد را آزار می دهند و مشکلات مربوط به قانون شکنی و پرخاشگری که بیشتر با آزار و اذیت دیگران در ارتباط هستند، در طبقه مشکلات برونی سازی شده قرار می گیرند.
از جمله این اختلالات رفتاری دوران کودکی، اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی، اختلال نافرمانی مقابله ای، قلدری و اختلال سلوک می باشد. شیوع این اختلالات در میان دانش آموزان ازجمله مشکلاتی است که خانواده ها، مدارس و جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد. این اختلالات نه تنها کودک و خانواده وی را در زمان حال درگیر می کند، بلکه آینده ناخوشایندی را برای کودکان و اطرافیان آن ها در پی دارند. قلدری می تواند از مشکلات جدی مدرسه و از شایع ترین موارد سوء استفاده در جامعه باشد.
قلدری سوء استفاده از قدرت است و می تواند به سه نوع کلامی، جسمی یا روانی صورت گیرد. قلدران مدرسه آنهایی را که نمی توانند از خود دفاع کنند مکراً مورد طعنه، ناسزا، آزار، تهدید و تمسخر قرار می دهند. بعضی اوقات قربانیان، مورد تهاجم فیزیکی نیز قرار می گیرند - بارونُ،2000؛به نقل از گداری و کاکابرایی،. - 1394 رفتارهای قلدر مآبانه بر سلامت جسمی افراد تأثیر دارد. قلدری کردن شکلی از پرخاشگری نظام مند و تکراری است که هم سالان در آن گرفتار می شوند و پهنه ای از مسائل روان شناختی مانند، خود کنترلی ضعیف، ارتکاب رفتارهای ضد اجتماعی و بزهکاری را شامل می شود
آمارها نشان از شیوع قلدری در میان دانش آموزان و نوجوانان دارد به طوریکه حدود 29 درصد دانش آموزان کلاس های ششم تا دهم به طور متوسط یا بیشتر درگیر قلدری بوده اند - نانسلّو همکاران، . - 2001ارزیابی ها شیوع رفتارهای قلدرمآبانه در دوره نوجوانی را بین 15 تا 70 درصد در منابع گوناگون گزارش کرده اند
قلدری ممکن است در محیط های مختلف اتفاق بیفتد، اما آنچه که بیشتر مورد توجه پژوهشگران تعلیم و تربیت قرار گرفته، قلدری در محیط مدرسه است که با خشونت مدرسه ایَ قرابت معنایی داشته وشکل خفیف تری ازآن به شمار میآید - بن بینیستی وآستر،2005 و آستر، بن بینیستی،پینتر و زیراُ، 2004؛ به نقل از بیرامی،. - 1391 الوپوس به عنوان پیشگام قلدری در مدرسه، آن را زیر مجموعه ای از رفتارهای پرخاشگرانه تعریف می کند. - به نقل از یورتال و آرتوتًٌ، - 2010 که در قالب رفتارهای جسمانی کلامی و ارتباطی بروز می یابد و در بر گیرنده سه جزء است :
- - 1 نوعی رفتار منفی هدفمند
- - 2 تکرار در گذر زمان
- - 3 همراه با عدم موازنه ی قدرت
اگرچه عمده تحقیقات انجام یافته ی مرتبط، به چگونگی پیشگیری از وقوع قلدری دربین دانش آموزان پرداخته اند، اما مطالعات محدودی به بررسی متغیر های همبسته با آن اختصاص یافته اند که اساس ارائه ی یک رویکرد پیشگیرانه و مداخله ای مؤثر است به ویژه آنکه شکل بروز قلدری و ماهیت آن در سالهای اخیر تغییر یافته است. اکثر محققان و روانشناسان رشدی توافق دارند که قلدری در مدرسه شکلی از آزار و اذیت های جسمی، جنسی و روانشناختی یک یا چند دانش آموز بر علیه دانش آموز دیگری به صورت مکرر در یک دوره زمانی است
گسترش روزافزون فناوری درعصر حاضر، به پیچیدگی زندگی بشر و دوری او از فطرت طبیعت گرای خودمنجر شده است و متاسفانه در این میان، نادیده انگاشتن سایر جنبه های وجود آدمی مانند جنبه روانی و معنوی از سوی نظام آموزشی، آموختن را به انباشتن تودهای از اطلاعات غیرقابل هضم تبدیل کرده که موجب پنهان شدن حس طبیعی کنجکاوی و جستوجو در کودکان میشود که خود سرمنشاء »معنویت« است
اهمیت معنویتٌٍ و رشد معنوی در انسان، در چند دهه ی اخیر به صورتی روز افزون توجه روانشناسان و متخصصان بهداشت روانی را به خود جلب کرده است. پیشرفت علم روانشناسی از یک سو و ماهیت پویا و پیچیده ی جوامع نوین از سوی دیگر باعث شده است که نیاز های معنوی بشر در برابر خواسته ها و نیازهای مادی قد علم کند و اهمیت بیشتری یابد. به نظر می رسد که مردم جهان امروزی، بیش از پیش به مسائل معنوی گرایش دارند و روانشناسان و روان پزشکان نیز به طور روزافزون در می یابند که استفاده از روشهای سنتی و ساده برای درمان اختلالات روانی کافی نیست.
در حقیقت افراد باورهای مذهبی خود را پشت در اتاق درمان نمی گذارند و باورها، ارزشها، تجربیات، روابط و حتی کشمکشها های معنوی همیشه با آنها است - وستٌَ ،2000 ؛ پارگامنتٌُ ،2007 ؛ به نقل از غفوری، مشهدی، حسن آبادی . - 1392در دنیای روان تحلیل گری علاوه بر یونگٌِ ، نویسندگان دیگری وجود دارند که نقش مثبت و سالم معنویت و تجربه های معنوی را در زندگی انسان می پذیرند. فرانکلٌّ در بحث سلامت روان به وجود فرامعنی - وجود معنای نهای در زندگی - باورداشت، این معنا به خدا برمی گردد و معنای معنوی است
یونگ و ماوٌُ - 2007 - معتقدند داشتن هدف و معنا در زندگی، احساس تعلق به معنای والا، امیدواری به یاری خداوند در موقعیتهای مشکل زای زندگی و بهره مندی از حمایتهای اجتماعی و معنوی همگی از جمله روشهایی هستند که افراد معنوی با دارا بودن آنها می توانند در رویارویی با حوادث تنش زای زندگی آسیب کمتری را متحمل شوند.
معنویت درمانی به معنای در نظر گرفتن باورهای فرهنگی، مذهبی مردم در فرایند درمانگری و در نظر گرفتن بعد متعالی مراجعان می باشد این بعد متعالی آنها را به سوی خدا رهبری میکند بنابراین برای اینکه درمانگر بتواند بر سلامتی جسمی و روانی مراجع تأثیر مثبت و قاطعی داشته باشد می بایستی در روند درمان به مسائل دینی و معنوی مراجع نیز بپردازد
اخیرا بر طبق گزارش مجلات پزشکی درآمریکا در مورد رابطه بین معنویت و سلامت، پژوهشهای بنیادی روابط مثبتی را بین افزایش معنویت و پیامدهای سلامتی نشان می دهد - پیچٌٍ،2003؛ به نقل از بهرامی دشتکی، علیزاده، غباری بناب،کرمی، . - 1385در واقع زمان آن رسیده که راهکارهای معنوی، با نظریه و روشهای علمی روان درمانی ترکیب شود
