بخشی از مقاله
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی اثر اسیدفولیک و روی بر عملکرد رشد و فراسنجههای خونی جوجههایگوشتی تحت تنش گرمایی انجام گرفت. آزمایش در قالب یک طرح فاکتوریل 2×3 با دوسطح روی - صفر، 120 میلیگرم بر کیلوگرم جیره - و سه سطح اسیدفولیک - صفر، 1/5، 3میلیگرم بر کیلوگرم جیره - انجام شد. جوجهها از روز اول تا دهم با جیره پایه و از روز 11 تا 42 روزگی با جیره آزمایشی تغذیه شده و از روز 25 آزمایش تحت شرایط تنش گرمایی و در معرض دمای 34 2 درجه سانتیگراد به مدت هشت ساعت در روز از ساعت نه صبح تا پنج بعد از ظهر قرار گرفتند. در پایان آزمایش دو جوجه از هر پن بهصورت تصادفی انتخاب و نمونه های خون به منظور اندازهگیری پارامترهای خونی گرفته شد. نتایج نشان داد که افزودن سطوح 1/5 و 3 اسید فولیک و سطح 12 روی 120 در دوره رشد باعت افزایش مصرف خوراک شد - P<0.05 - ، در صورتیکه تغییری در افزایش وزن و F:G در این دوره مشاهده نگردید. در دوره پایانی مکمل ها منجر به افزایش مصرف خوراک، افزایش وزن روزانه و F:G شد . - P<0.05 - افزودن سطوح اسید فولیک و روی منجر به افزایش گلوکز خون و کاهش H/L گردید . - P<0.05 - همجنین فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز پس از افزودن روی به خوراک جوجه ها افزایش یافت . - P<0.05 - با توجه به نتایج این تحقیق، افزودن سطح 3 اسید فولیک و 120 روی به جیره جوجه های گوشتی از شروع دوره رشد تا پایان دوره پرورش جوجه های گوشتی - که دوره پایانی تحت تنش گرمایی پرورش یافته اند - به منظور بهبود عملکرد رشد توصیه میشود.
کلمات کلیدی: وزن زنده، مصرف خوراک، تری گلیسرید، کلسترول، هتروفیل.
مقدمه
در حال حاضر، افزایش دمای محیط و در نتیجه آن ایجاد استرس گرمایی در بدن پرنده یکی از بزرگترین چالش های پرورش طیور گوشتی خصوصا در مناطق گرمسیر تبدیل شده است. تنش گرمایی باعث کاهش عملکرد رشد، ضعف در سیستم ایمنی بدن و افزایش تلفات می شود. نتایج آزمایشات نشان داده است که تنش گرمایی باعث ایجاد تغییرات شدید منفی در بدن شامل تغییرات هورمونی، قلبی عروقی، سیستم ایمنی و همچنین باعث افزایش تولید رادیکال های آزاد در بافت های مختلف بدن می شود . - Etches et al., 1995 - علاوه براین افزایش در شمار هتروفیل ها، کاهش شمار لنفوسیتهای خونی و همچنین افزایش نسبت هتروفیل به لنفوسیت های خونی - H/L - در جوجههای گوشتی پرورش یافته تحت تنش گرمایی گزارش شده است . - & UXOH HW DO., 2012 - مشخص شده است افزایش غلظت گلوگز و کلسترول خون - Kutlu and Forbes 1993 - ، و کاهش مصرف چربی ها در بدن و افزایش کاتابولیسم اسید های آمینه - Geraert t al., 1996 - از جمله مارکرهای مهم در تشخیص اثر منفی تنش گرمایی بر بدن هستند. تاکنون محققین تلاشهایی در راستای بهبود عملکرد رشد جوجههای گوشتی پرورش یافته تحت تنش گرمایی و با استفاده از افزودنیهای خوراکی مانند ویتامینها، مواد معدنی و گیاهان دارویی را انجام داده اند. به عنوان مثال، در آزمایشی اثرات منفی استرس گرمایی بر روی عملکرد رشد جوجههای گوشتی با استفاده از ویتامین C و پودر داروی گیاهی پنیر باد تا اندازهایی بهبود یافت . - Alba et al., 2015 - در تحقیقی دیگر پودر گیاه دارویی بهلیمو به همراه ویتامین C به جیره جوجههای گوشتی تحت شرایط تنش گرمایی افزوده شد که بهبود در سیستم امینی جوجهها مشاهده شد - Rafiei et al., . - 2016 آزمایش حاضر به منظور بررسی اثرات این دو افزودنی خوراکی بر عملکرد رشد و برخی فراسنجههای خونی و ایمنی شناختی جوجههای گوشتی تحت تنش گرمایی طراحی گردید.
مواد و روشها
در این آزمایش از 240 قطعه جوجه سویه راس 308 استفاده گردید. آزمایش از دوره آغازین شروع و 42 روز طول کشید. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل 2×3 با شش تیمار و چهار تکرار و تعداد 10 پرنده در هر تکرار اجرا شد. در این آزمایش از سه سطح اسیدفولیک - صفر، 1/5 و 3 میلی گرم در کیلوگرم جیره - و دو سطح روی - صفر، 120میلیگرم در کیلوگرم جیره - استفاده شد. دادههای جمعآوریشده توسط نرمافزار Minitab 14 و با استفاده از رویه GLM مورد تجزیهوتحلیل آماری قرار گرفت و برای مقایسه میانگین صفات اندازهگیری شده از آزمون توکی استفاده شد. در طول دوره 42 روزه پرورش در پایان هر مرحله پرورشی خوراکمصرفی و وزن جوجهها اندازهگیری شد. از هر پن دو پرنده به طور تصادفی انتخاب و به میزان دو سیسی خون گرفته شد. پارامترهای خونی شامل کلسترول، گلوکز، گلبولهای سفید، هتروفیل و لنفوسیت وآنزیم گلوتاتیون پراکسیداز بودند.
نتایج و بحث
تاثیر افزودن خوراکی اسید فولیک و روی بر عملکرد رشد و فاکتورهای خونی در جداول 1 و 2 نمایش داده شده است. افزودن اسید فولیک و روی به خوراک جوجهها در دوره رشد باعث افزایش مصرف خوراک آنها مشاهده گردید - P<0.05 - ، گرچه در این مرحله افزایش وزن روزانه و F:G تغییر نکردند. در دوره پایانی نیز افزودن مکمل اسید فولیک و روی باعث بهبود مصرف خوراک، افزایش وزن روزانه و F:G شد . - P<0.05 - اثر متقابل آنها بر مصرف خوراک و F:G معنی دار نبود Wong . - P >0.05 - - 1997 - et al. گزارش کردند که مکمل اسیدفولیک به مقدار 3 میلیگرم در کیلوگرم جیره وزن بدن را افزایش و بازده خوراک را نیز در بلدرچین ژاپنی بهبود میدهد. افزودن اسیدفولیک و روی باعث بهبود F:G در مرحله پایانی دوره پرورش شد. بنابراین در شرایط تنش گرمایی میتواند باعث بهبود عملکرد طیور شود و از زیانهای ناشی از تنش گرمایی جلوگیری کند. افزودن خوراکی اسید فولیک باعث کاهش نسبت هتروفیل، افزایش لنفوسیت ها و همزمان کاهش نسبت - H/L - شد، اما افزودن روی برنسبت هتروفیل به لنفوسیت - H/L - تأثیرمعنی داری نداشت .
- P>0.05 - اثر متقابل این دو افزودنی خوراکی بر شمار هتروفیل ها و نسبت H/L نیز معنی دار بود . - P<0.05 - نسبت هتروفیل به لنفوسیت به عنوان یکی از مارکرهای بیولوژیک مهم تعیین کننده میزان تاثیر تنش گرمایی بر سیستم ایمنی بدن پرنده شناخته شده است - . - & UXOH HW DO.' 2012 لذا کاهش H/L پس از استفاده اسید فولیک در خوراک جوجهها و اثر متقابل آنها می تواند نمایانگر کاهش اثرات منفی تنش گرمایی بر سیستم ایمنی بدن پرنده باشد. در آزمایش حاضر اسید فولیک بر میزان فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز اثری نداشت - P>0.05 - ، در صورتیکه افزودن روی به طور معنی داری باعث افزایش فعالیت این آنزیم شد . - P<0.05 - نتایج آزمایش حاضر نشان می دهد استفاده از سطوح مختلف اسیدفولیک در جیره غذایی جوجههای گوشتی تحت تنش گرمایی باعث افزایش معنیدار مصرف خوراک و افزایش وزن روزانه و بهبود ضریب تبدیل غذایی بخصوص در دوره پایانی پرورش در شرایط تنش گرمایی می شود. این اثرات میتواند ناشی از تغییرات ایجاد شده در پارامترهای خونی و ایمنی شناختی ایجاد شده در بدن جوجهها در ازای مصرف این دو افزودنی باشد. در این خصوص افزایش گلوگز خون، کاهش شمار هتروفیل ها، افزایش شمار لنفوسیتها و همچنین کاهش نسبت H/L به ازای افزودن اسید فولیک و روی در خوراک جوجهها مشاهده گردید که میتوانند مرتبط به افزایش راندمان عملکرد رشد جوجه ها باشند.
جدول -1تاثیر اسید فولیک وروی بر صفات عملکردی جوجه های گوشتی تحت تنش گرمایی.
