بخشی از مقاله
چکیده
اثر تغذیه شبانه و روزانه بر روی ترکیبات شیر و متابولیت های خونی گاوهای شیری هلشتاین تحت شرایط تنش گرمایی مورد مطالعه قرار گرفت. این آزمایش با استفاده از 16 راس گاو شیری هلشتاین و میانگین روزهای شیردهی 60 ± 20 و متوسط شیر 28 ± 1/25کیلوگرم در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو تیمار 8 - راس در هر تیمار - به مدت 56 روز 14 - روز دوره آداپتاسیون و سه دوره 14 روزه - در تابستان 92 انجام شد.
میانگین شاخص دما – رطوبت - THI - در طول دوره آزمایش 75 بود و گاوها در طی آزمایش تحت شرایط تنش گرمایی خفیف بودند. گاوها جیره ها را در ساعات خاص - تغذیه روزانه 8، 13 و 18و تغذیه شبانه 19، 24 و - 7 دریافت می کردند و دو روز آخر هر دوره جمع آوری خون و شیر جهت آزمایش انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار SAS انجام شد. مقدار ترکیبات شیر بین دو تیمار مشابه بود. مقدار متابولیتهای خونی - گلوکز و کورتیزول - در دو تیمار تفاوت چندانی نداشت
-1 مقدمه
گاو شیری حساس ترین حیوان به تنش گرمایی است. دمای محیط در شبانه روز و در طول سال تغییرات زیادی می کند که این تغییرات می تواند بر روی دام ها اثر بگذارد. در بخش های گرم جهان در اثر تنش گرمایی تغییراتی در تولید، ترکیبات شیر و متابولیت خونی ایجاد می شود. تنش حرارتی از طریق کاهش خوراک، تغییر غدد درون ریز، کاهش حرکت و فعالیت شکمبه وافزایش نیازهای نگهداری می تواند باعث تغییراتی در ترکیبات شیر و متابولیت های شیری شود. به طور کلی بیش از 50 درصد از جمعیت گاوهای جهان در مناطق گرمسیری قرار دارند. در رابطه با تنش گرمایی، پیشنهاد می شود که تغذیه شبانه ممکن است باعث کاهش تنش در مناطق مواجهه با این پدیده گردد.
-2 مواد و روشها
تمام مراحل این پژوهش در مجتمع پرورش گاو شیری ابرکوه یزد در تابستان 92 به مدت 56 روز انجام شد. در این آزمایش از 16 رأس نژاد هلشتاین استفاده شد. میانگین شیر تولیدی و روزهای شیردهی گاوها در ابتدای آزمایش به ترتیب 28 ± 1/25 و 60 ± 20 بود. این طرح در قالب دو تیمار تغذیه شبانه و روزانه در شرایط تنش گرمایی تحت آزمایش قرار گرفت به صورتی که 8 راس گاو در هر تیمار قرار داده شدند.
خوراک دام ها در 3 وعده به گاوها داده شد. ساعات مصرف خوراک در تیمار تغذیه روزانه در 8، 13و 18 و در تیمار تغذیه شبانه 18، 24 و 7 بود. ترکیب جیره غذایی و ساعات دوشش در هر دو تیمار مشابه بود. در ابتدای دوره آزمایش 14 روز برای عادت پذیری به جیره غذایی در نظر گرفته شد و 42 روز بعد - سه دوره 14 روزه - دام ها تحت آزمایش قرار گرفتند و دو روز آخر هر دوره، خون و شیر دو ساعت پس از مصرف خوراک جهت آزمایش جمع آوری شد.
شاخص دما- رطوبت از طریق داده های هواشناسی ایستگاه سینوپتیک و از طریق فرمول مادر - 2007 - تعیین شد. در مدت آزمایش، میانگین شاخص دما - رطوبت 75 بود. چربی، پروتئین، لاکتوز، مواد جامد بدون چربی و دانسیته شیر با استفاده از دستگاه میلکو اسکن در آزمایشگاه تعیین شد. گلوکز پلاسما بر اساس روش آنزیماتیک و کورتیزول پلاسما به روش ELISA اندازه گیری شد.
یافته های آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی آنالیز واریانس شد. داده های مربوط به ترکیبات شیر و متابولیتهای خونی از طریق برنامه آماری SAS مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. برای مقایسه میانگین تیمارها از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح %5 خطا استفاده شد.
-3 نتایج و بحث
با توجه به جدول 1، بین تیمارها از نظر ترکیبات شیر - پروتئین، چربی، لاکتوز، مواد جامد بدون چربی و دانسیته - اختلاف معنیداری وجود نداشت . - p> 0/05 - ولی از نظر عددی در تیمار روزانه بیشتر از شبانه بودند.
جدول -1 مقایسه میانگین ترکیبات شیر در تغذیه شبانه و روزانه
با توجه به جدول 2 بین تیمار ها از نظر غلظت کورتیزول پلاسما اخلاف معنیداری وجود نداشت . - p> 0/05 - غلظت کورتیزول فقط در تنش حاد افزایش می یابد.
جدول -2 مقایسه میانگین متابولیت های خونی در تغذیه شبانه و روزانه
از نظر غلظت گلوکز پلاسما بین تیمارها اختلاف معنی داری وجود نداشت . - p> 0/05 - ولی تیمار روزانه از نظر عددی غلظت گلوکز بالاتری داشت و این میتواند به دلیل بهره وری بیشتر گلوکز در تغذیه شبانه باشد.
با توجه به جدول 3، رابطه منفی بین درصد چربی و پروتئین شیر با THI وجود داشت ولی قابل ملاحظه نبود. مصرف کمتر علوفه و کاهش یافتن pH شکمبه در تنش گرمایی نتیجه این رابطه منفی است.
با توجه به جدول 3، یک همبستگی منفی بین کورتیزول و گلوکز پلاسما با THI وجود داشت. ولی این همبستگی ها معنی دار نبود . - p> 0/05 - کاهش در کورتیزول پلاسما در تنش می تواند تلاش برای کاهش در تولید حرارت باشد. به دنبال کاهش در مصرف ماده خشک در تنش گرمایی تولید اسید پروپیونیک کاهش می یابد که نتیجه آن کاهش گلوکز پلاسماست.
جدول -3 همبستگی میان مولفه های ترکیبات شیر، متابولیت های خونی، دمای رکتال و THI در دوره آزمایش
-4 نتیجه گیری و پیشنهادات
با توجه به نتایج بدست آمده استنباط می شود که تنش گرمایی خفیف در کوتاه مدت هم میتواند بر روی ترکیبات شیر و متابولیت های خونی مشکلاتی ایجاد کند.
استفاده از شاخص THI جهت پیش بینی احتمال وقوع تنش گرمایی در گاوهای شیری مناطق مختلف کشور برای پرورش دهندگان گاو شیری مفید می باشد. تغییر مدیریتی جیره و مصرف خوراک در ساعات خنک روز می تواند جهت کاهش اثرات ناشی ازتنش گرمایی موثر واقع گردد
