بخشی از مقاله
چکیده
اهمیت دسترسی به اطلاعات مناسب و مرتب با موضوع تصمیم، به حدی است که در جوامع دموکراتیک، شفافیت اطلاعات و امکان دسترسی به آن را در شمار حقوق سرمایهگذار قرار داده است. تقاضا برای گزارشگری مالی و افشاء، بر خواسته از عدم تقارن اطلاعاتی و وجود تضاد منافع نمایندگی بین مدیران و سرمایهگذاران برونسازمانی است.
افشای اطلاعات نقش بااهمیتی در کاهش این مسائل دارد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر ویژگیهای کمیته حسابرسی بر سطح افشای اختیاری اطلاعات میباشد. بامطالعه ادبیات تحقیق یک فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی تدوین شد و بر اساس مدل رگرسیون خطی، ارتباط بین کمیته حسابرسی و اجزاء آن شامل اندازه کمیته حسابرسی، استقلال کمیته حسابرسی، سهام اعضاء کمیته حسابرسی، تخصص مالی اعضاء کمیته حسابرسی بر سطح افشای اختیاری اطلاعات بررسی گردید.
نمونه آماری تحقیق شامل 94 شرکت پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران، برای سال مالی 1392 میباشد. نتایج پژوهش نشان داد که ارتباط معناداری بین ویژگیهای کمیته حسابرسی و سطح افشای اختیاری اطلاعات وجود دارد، درحالیکه از بین اجزاء کمیته حسابرسی، تنها تخصص مالی اعضاء کمیته حسابرسی دارای رابطه مثبت و معناداری با سطح افشای اختیاری اطلاعات میباشد و سهام اعضاء کمیته حسابرسی دارای رابطه منفی و معنادار با سطح افشای اختیاری اطلاعات بوده و اندازه کمیته حسابرسی و استقلال کمیته حسابرسی فاقد رابطه معناداری با سطح افشای اختیاری اطلاعات است. این نتایج حاکی از آن است که تخصص مالی اعضاء کمیته حسابرسی از سایر ویژگیهای کمیته حسابرسی بیشترین تأثیر را بر افشای اختیاری اطلاعات دارد.
مقدمه
در شرکتهای سهامی عام، مقامات اجرایی و نظارتی بهطور مستقیم یا غیرمستقیم توس سهامداران انتخاب میشوند؛ بنابراین بر مبنای نظریه نمایندگی و فرضیه مباشرت، قراردادهای نوشته و نانوشته ایجاد میشود که مسئولیتهایی برای طرفین این قراردادها ایجاد میکند. طبق این قراردادها سهامداران منابع و اختیار استفاده از منابع را در اختیار افراد منتخب قرار میدهند، در عوض حق پاسخخواهی در مورداستفاده از این منابع و انجام مسئولیتهایی که به افراد منتخب سپردهشده را برای خود نگه میدارند.
از طرف دیگر مسئولان و مدیران منتخب نیز طبق این قراردادها وظیفه پاسخگویی در مورد تحصیل و مصرف و استفاده از منابع و انجام مسئولیتهای واگذارشده دارند. یکی از ابزارهای مهم پاسخگویی، حسابداری و گزارشگری مالی است که از طریق ارائه اطلاعات مربوط به عملکرد شرکت، سهامداران را از نتایج آن مطلع میکند. گزارشهای مالی میتواند اطلاعاتی درباره نتایج عملکرد، وضعیت مالی، کارایی، صرفه اقتصادی، اثربخشی و اطلاعاتی درباره پیشبینی وضعیت آینده شرکت، در اختیار سهامداران قرار دهد.
برای اینکه سهامداران بتوانند بر مبنای این اطلاعات درباره عملکرد مدیران و مسئولان قضاوت نمایند، نیاز به اطمینان از کیفیت و درستی اطلاعات گزارششده در گزارشهای مالی دارند. مکانیسمهای حاکمیت سازمانی برای نظارت و سرپرستی بهتر و مؤثر سازمانها است و ازجمله وظائف آنها اطمینان از کیفیت و صحت اطلاعات گزارششده است. ازجمله مکانیسمهای حاکمیت درونسازمانی میتوان به کنترل داخلی، هیأتمدیره، کمیته حسابرسی، مدیریت، حسابرسی مستقل و حسابرسی داخلی اشاره نمود.
حسابرسان داخلی با استقلال کافی در درون سازمان برای نظارت بر عملیات و رعایت قوانین و مقررات، آئین نامه ها و کنترلهای داخلی توس سازمان را بررسی میکنند و یافتهها و راهکارهای خود را به بالاترین سطح سازمان گزارش میدهند تا به بهبود عملیات سازمان و افزایش کیفیت و صحت اطلاعات گزارششده کمک کنند.
از طرف دیگر حسابرسان مستقل بهعنوان قاضیهای مستقل، نسبت بهدرستی و کیفیت گزارشهای ارائهشده اظهارنظر میکنند و به سهامداران نسبت به صحت، درستی، کیفیت و کامل بودن اطلاعات گزارش شده اطمینان منطقی میدهند.
کمیته حسابرسی نیز بهعنوان نهادی مستقل، این افرادرا در انجام بهتر وظائف خودیاری میدهد؛ بنابراین وقتی این سه گروه بهعنوان مثلث حسابرسی نسبت به وظائف خود باهم فعالیت نمایند و با یکدیگر همکاری و هماهنگی داشته باشند، موجب افشای مناسبتر و کاهش در عدم تقارن اطلاعاتی، همچنین کارایی و اثربخشی در گزارشگری اطلاعات مالی، حداکثر میشود. وجود این گروهها در شرکتهای سهامی عام برای افزایش ایفاء و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی ضروری است.
.1 بیان مسئله
یکی از هدفهای اصلی گزارشگری مالی، تأمین اطلاعات موردنیاز برای تصمیمگیری است. دستیابی به این هدف مستلزم افشای مناسب اطلاعات مالی و سایر اطلاعات مربوط است - پورحیدری و حسین پور،. - 1391 اصل افشاء یکی از اصول اساسی حسابداری است که بر کلیه جوانب گزارشگری مالی تأثیر دارد. بر اساس این اصل، صورتهای مالی اساسی باید حاوی تمامی اطلاعات بااهمیت، مربوط و بهموقع بوده و این نوع اطلاعات بهگونهای قابلفهم، کامل و به نحو مناسب در اختیار گروههای مختلف استفادهکننده قرار گیرد
بهعبارتدیگر افشاء در حالت کلی به معنای انعکاس اطلاعات است؛ اما حسابداران از این واژه معنای محدودتری را اختیار میکنند و آن را به معنای انعکاس اطلاعات مالی واحد تجاری در قالب گزارشهای مالی که معمولا بهصورت سالیانه تهیه میشود در نظر میگیرند - هندریکسن و همکاران،. - 1999 بهطورکلی میتوان افشاء را به دو بخش تقسیمبندی نمود: افشاءاجباری-افشاءاختیاری. افشاء اجباری شامل تمامی موارد و اقلامی میباشد که بر اساس الزامات قانونی، قوانین و مقررات حاکم بر گزارشگری مالی - قانون تجارت، قوانین مالیاتی و مجموعه قوانین بورس اوراق بهادار - ، استانداردهای حسابداری و مراجع حرفهای، باید در اختیار مراجع ذیصلاح گذاشته شود
منظور از افشای اختیاری، اطلاعاتی است که برای توضیح در خصوص محتوای صورت های مالی، نیاز میباشد. بهبیاندیگر، افشای اختیاری برای ارائه اطلاعات بیشتری به کار میرود که دارای انگیزههای مدیریتی میباشد - هلی و پالپو1،. - 2001 نظریه افشا اختیاری بیان میدارد که مدیران، در صورت فزونی منافع افشا بر هزینههای
آن، اطلاعاتی از شرکت را که تحت مدیریت خوددارند، افشا خواهند نمود
همچنین مدیریت مناسب، کنترل و نظارت بر امور شرکت های سهامی عام، یکی از مسائل اساسی مطرحشده در نظام اقتصادی کشورهای مختلف جهان ازجمله ایران است.
