بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر ویژگیهای کمیته حسابرسی بر سطح افشای سرمایه فکری میباشد. بامطالعه ادبیات تحقیق یک فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی تدوین شد و بر اساس مدل رگرسیون خطی، ارتباط بین کمیته حسابرسی و اجزاء آن شامل اندازه کمیته حسابرسی، استقلال کمیته حسابرسی، سهام اعضاء کمیته حسابرسی، تخصص مالی کمیته حسابرسی بر سطح افشای سرمایه فکری بررسی گردید.
نمونه آماری تحقیق شامل 94 شرکت پذیرفتهشده در بورس اوراقبهادار تهران، برای یک دوره سه ساله از سال 1392 تا 1394میباشد. نتایج پژوهش نشان داد که ارتباط معناداری بین ویژگیهای کمیته حسابرسی و سطح افشای سرمایه فکری وجود ندارد، درحالیکه از بین اجزاء کمیته حسابرسی، تنها استقلال کمیته حسابرسی دارای رابطه مثبت و معناداری با سطح افشای سرمایه فکری میباشد و سهام اعضاء کمیته حسابرسی دارای رابطه منفی و معنادار با سطح افشای سرمایه فکری بوده و اندازه کمیته حسابرسی و تخصص مالی کمیته حسابرسی فاقد رابطه معناداری با سطح افشای سرمایه فکری است.
مقدمه
یکی از ابزارهای مهم پاسخگویی، حسابداری و گزارشگری مالی است که از طریق ارائه اطلاعات مربوط به عملکرد شرکت، سهامداران را از نتایج آن مطلع میکند. گزارشهای مالی میتواند اطلاعاتی درباره نتایج عملکرد، وضعیت مالی، کارایی، صرفه اقتصادی، اثربخشی و اطلاعاتی درباره پیشبینی وضعیت آینده شرکت، در اختیار سهامداران قرار دهد. برای اینکه سهامداران بتوانند بر مبنای این اطلاعات درباره عملکرد مدیران و مسئولان قضاوت نمایند، نیاز به اطمینان از کیفیت و درستی اطلاعات گزارششده در گزارشهای مالی دارند. کمیته حسابرسی یکی از مکانیسمهای حاکمیت سازمانی برای نظارت و سرپرستی بهتر و مؤثر سازمانها است و ازجمله وظائف آنها اطمینان از کیفیت و صحت اطلاعات گزارش شده است.
از طرفی بسیاری از پژوهشگران معتقدند که رشد ارزش شرکتها بیش از رشد ارزش دفتریشان میباشد. یکی از مهمترین مشکلات سیستمهای حسابداری سنتی، ناتوانی آن ها در سنجش و اندازهگیری و در نظر گرفتن سرمایه فکری شرکتها به شمار میرود. سرمایه فکری نوعی سرمایه ارزشمند است که دارایی نامشهود یک سازمان شناخته میشود. محدودیت صورتهای مالی در توضیح ارزش واحدهای تجاری، بیانگر این حقیقت است که ارزش اقتصادی منابع، فق منحصرا به ارزش کالاهای مادی نیست بلکه سرمایه فکری را هم در برمیگیرد. درواقع گزارشگری مالی سنتی نمیتواند ارزش واقعی شرکت را محاسبه کند و فق بهاندازه گیری داراییهای ملموس اکتفا میکند.
در این میان شکاف بین ارزش بازار و ارزش خالص داراییهای مشهود که درواقع سهام ناشی از داراییهای نامشهود تلقی میشود، روزبهروز بیشتر توجه سرمایهگذاران را جلب مینماید. بنابراین نقش داراییهای نامشهود، بهویژه سرمایه فکری بهعنوان یک منبع استراتژیک نیازمند بررسی است. با توجه به سازوکارهایی که کمیته حسابرسی در نظر گرفته، میتواند موجب نظارت دقیقتر در افشای سرمایه فکری در صورت های مالی و همچنین کاهش در عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیریت و سهامداران شود.
.1 بیان مسئله
ظهور اقتصاد دانشمحور و رقابت مبتنی بر دانش، سازمانها را بر آن داشته است که به سازماندهی داراییهای دانشی و تلقی ارزش راهبردی از آن، اهمیت دهند - سلیمی و راثیان،. - 1390 در اقتصاد جهان امروز، دانش بهعنوان مهمترین سرمایه جایگزین سرمایههای مالی و فیزیکی شده است. در این دوران موفقیت سازمانها
منوط به کسب سرمایههای نامشهودی است که دستیابی به آنها میتواند منجر به مزیت رقابتی پایدار گردد
نتاج و مومن زاده،. - 1391 که یکی از این سرمایه های نامشهود، سرمایه فکری میباشد. سرمایه فکری به ترکیبی از منابع نامشهود و فعالیتهایی اطلاق میشود که به سازمانها اجازه میدهد منابع مالی، مادی و انسانی خود را طوری تغییر شکل دهند که منجر به خلق ارزش گردد - یحیائی، . - 1393 امروزه سهم سرمایه به دلیل تولید دانش و اطلاعات حائز اهمیت بوده و درنتیجه تولید ثروت در اقتصاد مبتنی بر دانش میتواند نقش مهمی در خلق ارزشافزوده گردد - عباسی وصدقی،. - 1389 بهعلاوه، شرکتهایی که در یادگیری و نوآوری بتوانند بر رقبای خود پیشی گیرند میتوانند در محی پویای تجاری امروز، ارزش بیشتری کسب کنند
همچنین مدیریت مناسب، کنترل و نظارت بر امور شرکت های سهامی عام یکی از مسائل اساسی مطرحشده در نظام اقتصادی کشورهای مختلف جهان ازجمله ایران است. با توجه به تحولات دنیای کنونی حفظ منافع سرمایهگذاران بهعنوان تأمینکنندگان سرمایه و همچنین مهمترین گروه استفادهکننده از اطلاعات حسابداری و گزارشهای مالی نیز بیشازپیش ضرورت یافته است. ایجاد و گسترش کمیتههای حسابرسی، یکی از سازوکارهایی است که انتظار میرود در حفظ منافع گروههای مختلف استفادهکننده اطلاعات حسابداری و گزارشهای مالی مؤثر واقع شود.
کمیته حسابرسی، یکی از کمیتههای هیئتمدیره است که معمولا نقش آنها تمرکز بر جنبههای گزارشگری مالی و فرآیندهای واحد تجاری برای ادارهی کسبوکار و ریسک مالی و رعایت الزامات قانونی، اخلاقی و مقرراتی، کاربردی است. - قنبریان،. - 1390 بهبیاندیگر کمیته حسابرسی، کمیتهای است متشکل از معمولا سه تا
پنج نفر از اعضای غیرموظف هیئتمدیره و اعضای مستقل که مسئولیت نهایی نظارت بر کلیه فعالیتهای مالی شرکت را بر عهده دارد
نمایش نهایی از فرآیند گزارش دهی شرکتها در کمیته حسابرسی است - لی و همکاران،. - 2012 مکانیسم اداره امور شرکتها بهویژه هیئتمدیره، در شکل دادن به استراتژیهای بزرگ ازجمله افشای سرمایه فکری است. هیئتمدیره نقش فعالی در فرآیند افشای اطلاعات مربوط به سرمایه فکری دارد. در راستای این مورد، قانون نظارت بر شرکتها، مجموعهای از یک مسئولیت کلیدی هیئتمدیره بهعنوان ارائه یک ارزیابی متعادل و قابلفهم از عملکرد مالی، موقعیت و چشمانداز شرکت
