بخشی از مقاله
چکیده:
سازمانها براین باورند که نیروی انسانی به عنوان منبع اصلی ایجاد ارزش در سازمان و به عنوان مزیت رقابتی مطرح است. درچنین شرایطی حفظ نیروی انسانی و ایجاد انگیزه درجهت افزایش روزافزون بهره وری درکار با استفاده از مکانیسم های مختلف از جمله پاداش از اهم وظایف هر سازمان است. یکی از شرایطی که زمینه رضایت و عدم رضایت کارکنان را موجب میشود ، "پاداش" است. همانگونه که سیستم پاداش دهی مناسب و مدیریت درست در این زمینه میتواند رضایت فراوانی را برای کارکنان و مدیران سطوح مختلف سازمان فراهم آورد ،مدیریت نادرست آن نیز عدم رضایت و اختلافاتی را به وجود می آورد. در این مقاله سعی می شود با ارائه مفهوم پاداش، انواع آن و سیستم های مختلف پاداش و مدیریت پاداش و چند نمونه تجربی انجام شده داخلی و خارجی گامی درجهت آشنایی با این کارکرد مهم برداشته شود.
مقدمه:
امروزه، سازمانها در یک محیط بسیار رقابتی فعالیت می کنند. برای باقی ماندن در این بازار باید بتوانند با سرعت به تقاضاهای در حال تغییر مشتریان پاسخ دهند.مدیریت پاداش یکی از روشهایی است که توسط سازمان ها برای جذب و حفظ کارمندان مناسب و هم چنین بهبود عملکرد آن ها استفاده میشود. . تشویق و تنبیه دو ابزاری هستند، که برای ضمانت اجرای تعلیم و تربیت و گسترش آن، سالم سازی فضای کسب و کار و ایجاد انگیزه برای پرهیز از تخلفات، ضروری قلمداد میشود. لذا بر این اساس، میتوان گفت ، تشویق و تنبیه سازمانی میتواند انگیزه ای ایجاد نماید تا بر بهروری نیروی انسانی مؤثر باشد. مدیریت پاداش یکی از استراتژی هایی است که توسط مدیران منابع انسانی برای جذب و حفظ کارمندان مناسب و هم چنین کمک به آن برای بهبود عملکردشان از طریق انگیزه دادن و پیروی از قوانین و مقررات استخدام استفاده می شود. در نتیجه این فشارها، مدیران منابع انسانی در پی طراحی ساختار های پاداش هستند،که اهداف استراتژیک سازمان ها و اهداف هر یک از کارمندان را تسهیل می کند. سیستم های پاداش برای یک سازمان بسیار حیاتی هستند. .
مفهوم شناسی و اهمیت پاداش:
در بازار بسیار رقابتی امروز، نیازسازمانها به حفظ نیروی انسانی متخصص بیش از پیش آشکار شده و ارائه پاداش راهبردی درجهت وصول به این مهم است. پاداش - REWARD - عبارتست از: »پیامدهای ارزشمند مثبت کار برای افراد - شرمرهرن، - 1993 پاداش ارائه یک پیامد خوشایند برای انجام رفتاری مطلوب از فرد به منظور افزایش احتمال تکرار است. پاداش از چنان اهمیتی در مباحث مربوط به مدیریت برخوردار است که از آن به عنوان یکی از منابع قدرت مدیر تحت عنوان »قدرت پاداش« یاد می شود منظور از قدرت پاداش استفاده از پاداشهای مختلف درونی و بیرونی به منظور کنترل عملکرد افراد است. به عبارتی، مدیر از قدرت پاداش به منظور تاثیرگذاری و کنترل رفتار زیردستان استفاده می کند. اگرچه همه مدیران دارای قدرت پاداش مشابه ای هستند اما موفقیت در دسترسی و به کاربردن اثربخش پاداش نیازمند مدیریت آن است. به منظور مدیریت بهینه پاداش آشنایی با انواع پاداش و سیستم های مختلف پرداخت کننده پاداش ضروری به نظر می رسد که در قسمتهای بعد به تشریح این مطالب پرداخته شود.
انواع پاداش:
دو نوع پاداش اساسی وجود دارد: پاداشهای بیرونی - EXTRINSIC REWARDS - و پاداشهای ذاتی یا
طبیعی - . - NATURAL REWARDS
الف: پاداشهای بیرونی عبارتند از پاداشهایی که از بیرون اداره شده و پیامدهای ارزشمندی که از یک نفر به شخص دیگر معمولاً از یک سرپرست یا یک مدیر سطح بالاتر به زیردست داده می شود. مثالهای رایج این نوع پاداشها در
محیط کار: اضافه حقوق، ارتقا، مرخصی تشویقی، مزایا، تمجید شفاهی و... است.
ب: پاداشهای ذاتی یا طبیعی، که خود سازمان یافته هستند و به طور طبیعی هنگامی که فرد کاری را انجام دهد رخ می دهند. لذا این نوع پاداشها به طور مستقیم درون خود شغل ایجاد می شود. منبع اصلی پاداشهای ذاتی، احساس شایستگی، توسعه شخصی و... است. غنی سازی شغلی، ایجاد تیمهای کاری خودگردان نمونه ای از استراتژی هایی است که چنین احساساتی را فراهم می کند.
در یک تقسیم بندی می توان پاداشهایی که توسط سازمانها به کار گرفته می شود را به شش دسته تقسیم کرد: پاداشهای مادی: ازقبیل پرداختهای نقدی و افزایش حقوق؛
مزایای مکمل - کمکی - : از قبیل خودرو شرکتی، برنامه های تعیین سلامت و بهداشت، تعطیلات، تسهیلات تفریحی و مراقبت از فرزندان پرسنل، احداث کلوپها و... پاداشهای اجتماعی / بین فردی: از قبیل تمجید، لبخند، آهسته زدن به شانه فرد و دیگر نشانه های غیرکلامی و دعوت کردن فرد به شام و...
پاداشهای حاصل از کار: احساس پیشرفت، کار با مسئولیت بیشتر، کار خود هدایت شونده و انجام کارهای مهمتر. پاداشهای خود اداره شونده: تبریک گفتن به خود، خودشناسی، خودتمجیدی، رشد خود ازطریق گسترش دانش و مهارتها، احساس ارزشمندی بیشتر.
نمادهای وضعیتی: نوع پرده ها، فرشها، نقاشی های محل کار.
سیستم های پاداش:
سازمانها برای انگیزش دادن به کارکنان خود از سیستم های مختلفی استفاده می کنند. چهار نوع سیستم رایج در سازمانهای امروزی وجود دارد که عبارتند از: برنامه های سهیم شدن در سود، برنامه های مزایای انعطاف پذیر، مرخصی و پرداخت مبتنی بر مهارت. برنامه سهیم شدن در سود: ازطریق برنامه های سهیم شدن در سود، سازمانها پاداشهای نقدی منظمی را به کارکنان به خاطر بهره وری بالاتر، کاهش هزینه ها، یا بهبود کیفیت ارائه می کنند.
