بخشی از مقاله
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات ماده آلی و نیتروژن بر رشد و عملکرد سبزی تربچه، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. عاملهای اصلی و فرعی بهترتیب شامل کود کمپوست در 4 سطح 0، 10، 20 و 30 تن در هکتار و نیتروژن نیز در چهار سطح 0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار بودند. ارتفاع بوته، عملکرد غده، وزن غده در بوته و عملکرد بیولوژیک صفاتی بودند که مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر کمپوست و نیتروژن بر تمامی صفات مورد مطالعه معنیدار بود؛ اما اثر متقابل کمپوست و نیتروژن فقط بر صفت ارتفاع بوته معنیدار گردید. ارتفاع بوته، عملکرد غده، وزن غده در بوته و عملکرد بیولوژیک با افزایش میزان کمپوست از 0 تا30 تن در هکتار افزایش یافتند.
.1 مقدمه
تربچه، گونهای خوراکی و متعلق به خانواده چلیپائیان و یا خانواده شببو است امروزه استفاده از کود کمپوست در اراضی کشاورزی بهطور عمومی مورد توجه بوده و از آن بهعنوان بهترین تدبیر زیستمحیطی عملی یاد شده است - کبیرینژاد و همکاران، . - 1388 کمپوستها بهترین جایگزین برای کودهای شیمیایی بوده و میتوانند اثرات معنیداری در بهبود ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک داشته باشند کمپوست با افزایش کارایی گیاه در استفاده از آب و همچنین با رهاسازی عناصر غذای موجب افزایش رشد و عملکرد گیاه میشود - الماسیان و آستارائی، . - 1386 کمپوست زباله شهری در مدت زمان کوتاهی عناصر قابل دسترس را فراهم کرده، فعالیت میکربی را تحریک نموده و در درازمدت موجب حفظ مخازن عناصر غذایی و مواد آلی خاک میگردد . - کارایی مصرف کود نیتروژن با کاربرد ماده آلی افزایش مییابد چه مصرف کود نیتروژن توأم با کود حیوانی باشد، علاوهبر جلوگیری از مصرف بیش از حد کود نیتروژن مصرفی، عملکرد اقتصادی ذرت علوفهای افزایش مییابد - مختارینیا و همکاران، . - 1390 این تحقیق به منظور بررسی اثر کود کمپوست و نیتروژن بر عملکرد و برخی اختصاصات مورفوفیزیولوژیک تربچه در منطقه کرمان بهاجرا در آمد.
.2 مواد و روشها
این آزمایش در سال1390 بهصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 2 عامل اصلی - کود کمپوست در چهار سطح 0، 10 ، 20 و 30 تن در هکتار - و فرعی - کود حاوی نیتروژن در چهار سطح 0، 50 ، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار - در 4 تکرار انجام گردید. بذرهای تربچه در 21 فروردین 1390 بهصورت ردیفی در 10 ردیف ایجادشده - خطوط کشت - در هر کرت در عمق 0/5 تا یک سانتیمتری کاشته شدند؛ و روی آنها با استفاده از خاک نرم پوشانده شد. مرحله اول اضافه کردن کود اوره %60 - کود اورهای که میبایست مصرف شود - همزمان با کاشت بذر انجام شد. کود کمپوست به هنگام آمادهسازی زمین - در پائیز و زمستان - 89 به کرتهای اصلی به میزان 10، 20 و 30 تن در هکتار به خاک اضافه و سپس آبیاری انجام شد. در اواخر اردیبهشت 1390، %40 باقیمانده کود اوره بهصورت سرک به زمین کشتشده اضافه گردید. لازم به توضیح است که نیتروژن بهصورت کود اوره - %46 - به زمین داده شد. برداشت غدههای تربچه در تاریخ 18 خرداد 90 انجام شد. تجزیه و تحلیل آماری طرح بر مبنای دادههای خام حاصل از کرتهای آزمایش در هر یک از سطوح کود کمپوست و کود نیتروژندار با استفاده از نرمافزار MSTAT-C انجام شد. جهت مقایسه میانگینها از آزمون دانکن استفاده شد.
.3 نتایج
.1.3 عملکرد غده تربچه
تجزیه واریانس دادهها نشان داد که اثر کمپوست و نیتروژن با اعتماد 99 درصد - S 0. 01 - بر عملکرد غده تربچه معنیدار بود؛ ولی اثر متقابل کمپوست و نیتروژن بر این صفت معنیدار نگردید - جدول . - 1 بیشینه مقدار عملکرد وزن تر غده تربچه از تیمار 30 تن کود کمپوست بهمیزان 21625 کیلوگرم در هکتار و کمینه آن از تیمار شاهد - عدم استفاده از کمپوست - معادل 14937 کیلوگرم در هکتار مشاهده حاصل شد. این افزایش معادل %30/9 بود بیشینه عملکرد غده تربچه از 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار معادل 21437 و کمینه آن از تیمار عدم استفاده از کود نیتروژن بهمیزان 15062 کیلوگرم در هکتار بهدست آمد. افزایش کود نیتروژن تا 150 کیلوگرم در هکتار نسبت به عدم استفاده از آن، افزایشی معادل %29/7 را بههمراه داشت از تجزیه واریانس صفات مشخص گردید که اثر کمپوست و نیتروژن بر وزن غده در بوته بسیار معنیدار - S 0. 01 - بود. اثر متقابل کمپوست و نیتروژن بر صفت مزبور معنیدار نگردید - جدول . - 1 بیشترین وزن غده در بوته متعلق به تیمار 30 تن کود کمپوست با 22 گرم و کمترین آن مربوط به شاهد - عدم استفاده از کمپوست - و معادل 15 گرم بود
جدول -1 تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه
بیشینه میزان وزن غده در بوته از تیمار150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار معادل 21/7 و کمینه آن از تیمار عدم استفاده از کود نیتروژن با 15/3 گرم در بوته حاصل گردید
نمودار -1 اثر کمپوست بر عملکرد غده تربچه
نمودار -2 اثر نیتروژن بر عملکرد غده تربچه
