بخشی از مقاله
چکیده
فرهنگ هر ملتی، برخاسته از شرایط منطقه اي، ملیتی، اعتقادي، ایمانی و عملی است و هر ملتی با توجه به اعتقادات الهی، مادي و انسانی داراي فرهنگ هاي مختلف با نقاط افتراقی و اشتراکی است. آیت االله خامنه اي فرهنگ را »هویت« و »پشتوانه ي« ملت ها میدانند و در اهمیت آن بیان داشته است که فرهنگ به مثابهي هوایی است که انسان از آن تنفس می نمایند ؛ همچنین ایشان فرهنگ را »باورهاي مردم«، »ایمان مردم» « اخلاقیات«، »عادات مردم« و »سبک زندگی« تعریف نموده است. آیت االله خامنه اي با »بصیرت الهی خود« و »علل دشمنی استکبار جهانی« ، هویت شبیخون فرهنگی را ساختار نرم و آهسته دانسته و بیان داشته است که دشمن با این رویکرد خطرناك در صدد تخریب فرهنگ اسلامی و ملی است.
از این رو دشمن تاخت و تاز وسیعی را بر علیه مفاهیم و مصادیق عامفرهنگ اسلامی و ملی با رویکرد تهاجمی آغاز نموده است که این نوع تهاجم و شبیخون »انتخابی و گزینشی « نبوده بلکه »سلطه گرایانه« است که موجبات نابودي و سلطه غرب بر فرهنگ ملت ها است. آیت االله خامنه اي معتقد است؛ دشمن در براندازي نظام جمهوري اسلامی ایران مطالعات گسترده نموده و براي سرنگونی آن راهکارها و شیوه هاي مختلفی طراحی کرده است. امام خامنه اي با بیان راهکارهایی به دولت و ملت از جمله: » جهاد و مبارزهي طولانی« ، »شناخت نوع و شیوه تهاجم«، »نبرد فرهنگی در مقابل نبرد فرهنگی«، »تعامل مشترك دولت و ملت«، » تعامل مشترك دولت و حوزه «، »توجه به عناصر مؤمن خودي«، »امر به معروف و نهی از منکر«، »خودآگاهی مسئولان«، »عدم انفعال پذیري و ایجاد اقتدار فرهنگی« و »گسترش رسالت هاي فرهنگی انقلاب«، شبیخون فرهنگی را در مقابل دشمن، مهندسی و مدیریت نموده است. پژوهش حاضر با جمعآوري بیانات معظم له به بررسی، توصیف و تحلیل آنها پرداخته است.
مقدمه
فرهنگ، همان اعتقادات، آداب، اخلاقیات و سبک زندگی یک کشور است که هویت و پشتوانهي ملت ها را تشکیل میدهدفرهنگ. هر ملتی، بر اساس همین رویکرد، متفاوت میشود؛ یعنی هر ملتی با توجه به اعتقادات الهی و غیر الهی، اخلاقیات و رفتارها و ملیت ها، مختلف میشوند؛ مثلاً فرهنگ ایرانی، فرهنگ اسلامی، فرهنگ غربی، فرهنگ شرقی، فرهنگ عربی، فرهنگ هندو، فرهنگ چینی و آمریکایی نمونه هاي از دسته بندي ملیتی و اعتقادي فرهنگ ها است. طبق همین معنا، میتوان فرهنگ را با دین به معناي عام یعنی راه و روش به طور عقلی و عملی برگرفته از جهانبینی و ایدئولو ژي هر جامعهاي همسو دانست . وقتی فرهنگ داراي سیطرهي عام وجودي بر جامعه دارد؛ هویت جامعه را میسازد و تخریب و حمایت این هویت، تخریب و ساختن یک جامعه است. از این رو مسئله ي فرهنگ در هویت بخشی ملت ها و جوامع نقش مهم و مؤث ري ایفا مینماید؛ بنابراین نیاز جدي است که به بح ث راهکارها و شیوه هاي مقابله با شبیخون و تهاجم فرهنگی دشمن از نظر امام خامنه اي اشاره گردد.
آیت االله خامنه اي فرهنگ را به مثابهي هوایی می داند که به ناچار باید از آن تنفس کرد - ر. ك، خامنهاي، - 93/1/1 و تنفس هواي خوب و بد، با شرایط سلامتی و مریضی افراد سروکار دارد؛ از نظر ایشان همه فرهنگ ها غلط یا صحیح قابل احترام هستند و کسی حق تحمیل فرهنگ خود را ندارد؛ مگر حق انتخاب و گزینش به ملت ها داده شود. ملت ایران قبل از پیروزي انقلاب اسلامی در دوران قاجار و پهلوي شاهد سلطه و تهاجم فرهنگی دشمن بوده است. آیت االله خامنه اي تهاجم فرهنگی دوران استعماري غرب را بزرگ ترین بلاء در دویست سالهي اخیر میداند و معتقد است که فرهنگ غرب هیچ امتیازي نداشته بلکه براي تحمیل فرهنگ خود به تمسخر و اهانت ملتها روي آوردهاند. آیت االله خامنه اي در این باره میفرمایند: »بزرگ ترین بلایی که مستقیم و غیرمستقیم در این دویست سال دوران استعمار بر سر ملت هاي مشرق و به خصوص ملت هاي اسلامی آمد، همین بود که در مقابل تبلیغات غرب مرعوب شدند و عقب نشینی کردند.
این تهاجم خونین و بسیار سهمگین را که سردمداران استکبار غربی از طریق فرهنگ به آن ها کردند، نتوانستند تحمل کنند و مجبور شدند عقب نشینی کنند و دستهایشان را بالا ببرند. در همه ي زمینه هاي زندگی، غربیها و اروپاییها فکري را پرتاب کردند که هرکس با آن مخالفت کرد، شروع کردند به هوچیگري و مسخره و اهانت کردن؛ فشار آوردند تا فرهنگ خودشان را حاکم کنند. این فرهنگ تنها امتیازي که داشت این بود که فرهنگ اروپایی بود؛ هیچ امتیاز دیگري نداشت.
آیت االله خامنه اي معتقد است، امروزه در دنیایی که به سر میبریم تحمیل فرهنگ ها به خصوص فرهنگ هاي باطل از سوي استکبار جهانی یعنی آمریکا با شیوه اي مختلف تبلیغاتی و هزینه هاي مالی بسیاري به طور اجبار بر ملت ها خصوصاً ملت ایران تحمیل گردیده است؛ از این رو پاسخ به چند سؤال محور پژوهش حاضر است ازجمله اینکه با توجه به نقش حاکمیتی و هدایتی ولایت فقیه، مفهوم فرهنگ و تهاجم فرهنگی از نظر آیت االله خامنه اي چیست؟ راهکارها و شیوه هاي مقابله با شبیخون فرهنگی دشمن کدام است؟
معناشناسی فرهنگ و تهاجم فرهنگی معناشناسی فرهنگ
واژي »فرهنگ« از نظر آیت االله خامنه اي به معناي عام استعمال شده است که دربرگیرندهي مطلق برنامه هاي اعتقادي، ایمانی، گفتاري و رفتاري یک ملت و یک جامعه است. ایشان پس از توجه به فرهنگمصرفتولیدات داخلی و فرهنگ اسراف، به تعریف فرهنگ پرداخته و معناي عامی از فرهنگ ارائه میدهد که تمام حوزه و میادین زندگی بشري را شامل میگردد؛ چنانکه میفرماید: »فرهنگ یعنی باورهاي مردم، ایمان مردم، عادات مردم، آن چیزهایی که مردم در زندگی روزمره با آن سروکار دائمی دارند و الهام بخش مردم در حرکت و اعمال آنها است؛ فرهنگ این است«؛
معناشناسی تهاجم فرهنگی
آیت االله خامنه اي براي تهاجم فرهنگی تعابیر دیگري از جمله: »شبیخون فرهنگی«، »غارت فرهنگی« و »قتل عام فرهنگی« به کار برده اند. - خامنه اي، - 1371/04/22 ایشان در تعریف تهاجم فرهنگی معتقد است که نظام سلطه براي اینکه بتواند ملتی را اسیر نماید، فرهنگ خودش را به زور تحمیل مینماید و این کار را تهاجم فرهنگی میداند؛ چنانکه در این باره میفرمایند: »تهاجم فرهنگی این است که یک مجموعه - سیاسی یا اقتصادي - براي مقاصد سیاسی خود و براي اسیر کردن یک ملت، به بنیان هاي فرهنگی آنملّت هجوم میبرد. چنین مجموعهاي هم چیزهاي تازهاي را وارد آن کشور و آن ملت میکند؛ اما به زور؛ام ا به قصد جایگزین کردن آنها با فرهنگ و باورهاي ملی، این، اسمش تهاجم است.
