بخشی از مقاله

چکیده:

در این مقاله، به یکی از دستاوردهای مهم همزمان با دوران بحران خلافت اموی از سال 60 تا 73 ه.ق،یعنی قیام ابن زبیر و حضور موالی در آن برهه از زمان میپردازیم. پس مرگ معاویه بن ابوسفیان، مشکل جانشینی به مدت دو دهه امویان را به مخاطره انداخت. زبیریان خاندان‎ تأثیرگذار بر حوادث مهم عصر اموی بودند.در فاصلهی سال‎های نامبرده در جهان اسلام، شاهد دو خلیفه‎ی زبیری و اموی یکی در حجاز و دیگری در شام هستیم.از سوی دیگر،موالی ایرانی یکی از گروه‎های ستمدیده‎ی هجوم اعراب به ایران است،اما به دلیل کاردانی ایرانیان در اداره‎ی امور، امویان نتوانستند ایشان را از صحنه خارج سازند.مقاله‎ی حاضر، با استفاده از منابع معتبر و تحقیقاتی تهیه گردیده است.

مقدمه

موضوع اصلی این مقاله بررسی همکاری موالی و زبیریان است که باعث تغییر مهمی در جهان اسلام شد.با محروم کردن تازه‎مسلمانان همچون موالی از مقر قدرت سیاسی،این افراد به فعالیتهای اجتماعی خود ادامه داده و در شرایط مناسب،پاسخهای شدیدی را در اعتراض به شرایط خود ابراز می‎داشتند.

بحث اعتراض و مخالفت با امویان از نقاط مشترک موالی و زبیریان بوده است.با پیش آمدن حادثه‎ی کربلا و شهادت 72 تن از بزرگان اسلام، این موقعیت برای گروه‎هایی مانند موالی و زبیریان ایجاد شد که بتوانند انزجار خود را از سیاست‎های حکومت امویان ابراز دارند.علی‎ رغم تفاوت استراتژی بین موالی و زبیریان، با هم با یک هدف مشترک و دراعتراض به سیاست امویان،متفق‎القول شدند.به علت برخورداری از موقعیت زمانی خاص یعنی مرگ معاویه و شکاف در حکومت امویان،گروه مخالفین توانستند با همکاری با یکدیگر، به موفقیت‎هایی نائل گردند و مناطقی از جهان اسلام را در سیطره‎ی خود بگیرند.

امویان

پس از شهادت امام علی - ع - ، معاویه به حکومت جهان اسلام رسید.حسن بن علی - ع - در کوفه پیروانی داشت که با وی بیعت کردند.با شنیدن این خبر، معاویه بن سفیان این گروه را متلاشی کرد و بر مسند قدرت تکیه زدو به مدت بیست سال 40-60 - ه.ق - حکمران جهانی اسلام بود. معاویه به نیرنگ و تدبیر مشهور بود - زرینکوب،. - 114 :1369 معاویه توانست جهت اداره‎ی کشور وحفظ منافع خویش،افرادی را از طرفداران عثمان و قبیلهی قریش گرد هم آورد. وی پس از استقرار سلطنت، به فتح سرزمین‎های جدیداقدام کرد - قادری، 1375، . - 107وی نخستین فردی بود که خود را»خلیفه االله«نامید یکی از علل مهم استفاده‎ ی امویان از این عنوان،ترس و نگرانی آنان از نفوذ علما بود حکومت معاویه اولین تجربهی حاکمی بود که در میان اختلافات دینی سیاسی با حربهی زور و حیله به قدرت رسید

به حکومت رسیدن معاویه به پایتختی دمشق،دوباره جهان اسلام به وحدت رسید - طقوش،. - 24 :1380 پس از استقرار سلطنت اموی، سیاست معاویه بن ابوسفیان تغییر کردو وعده هایی که داده بود زیر پا گذاشته و خواستار تبعیت مطلق هست - خاتمی،. - 199 :1376 امویان امتیازات قومی و نژادی را دوباره در جهان اسلام احیا کرده و میان عرب و غیرعرب،تبعیض قائل شدند.خلفای اموی مردم ایران را به ترک زبان مادری خود مجبور کردند. دوره‎ی حکومت معاویه را دوره‎ی برقراری امنیت داخلی،تجاوز و توسعه‎طلبی خارجی توصیف کرده‎اند

روش غالب در نحوه‎ی انتخاب خلیفه اموی بر اساس تصمیم و میل خلیفه‎ی وقت برای انتخاب ولایت عهدی بود که معمولاً نیز به خلافت دست می‎یافت - قادری،. - 106 :1375 یزید بن معاویه در سال 26 ه .ق به هنگام استانداری پدرش در سرزمین شام، در زمان خلافت عثمان متولد شد - طبری،. - 329/5 :1363 یزید بعد از مرگ معاویه، در سال 60 ه .ق به خلافت رسید.

دوران حکومت یزید بن معاویه پر از آشوب و اضطراب بود و به طور خلاصه،میتوان گفت: در سال اول، حسین بن علی به شهادت رسید؛ در سال دوم، مدینه مورد تجاوز و چپاول قرار گرفت و در سال سوم، به خانه‎ی کعبه حمله شد 

یزید بن معاویه در ابتدی حکومت، تلاش کرد رضایت و بیعت پنج تن از مخالفان بیعتش را جلب نماید.عبداالله بن عمر مرد جنبش نبود. پسر زبیر دلیری و تدبیر داشت و سودای خلافت را در سر می‎پرورانداما چه از جهت خانوادگی و چه از نظر روش اجتماعی، نمی‎توانست طرفداران فراوانی داشته باشد.تنها کسی که یزید از وی می‎ترسید، حسین بن علی - ع - بود که در مدینه می‎زیست

شیعیان کوفه با ارسال نامه به حسین بن علی - ع - خواهان قیام علیه خلیفه‎ی اموی شدند،اما مسیر تغییراتی کرده و در منطقهی کربلا، یاران حسین بن علی - ع - جان خود را از دست دادند. پس از حادثه‎ی عاشورا،عبداالله بن زبیر در مکه ماندگار شده و از این رویداد به نفع حکومت خود استفاده کرد.والی مدینه عمرو بن سعید،عمرو بن زبیر را به فرماندهی لشکری روانه‎ی مکه کرد

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید