مقاله تاثیرآموزش به شیوه قصه گویی بر افزایش رشد ذهنی دانش آموزان دوره پیش دبستانی

بخشی از مقاله

چکیده

هدف از این پژوهش تاثیر آموزش به شیوه قصه گویی بر افزایش رشد ذهنی دانش آموزان دوره پیش دبستانی می باشد در این پژوهش روش جمع آوري اطلاعات توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهاي میباشد که نتایج این پژوهش توصیف کننده این می باشد قصه گویی در طول تاریخ براي افراد جذابیت و کشش خاصی داشته است و در مورد کودکان یک شیوه تربیتی محسوب می شود

متخصصان روان شناسی، قصه گفتن را براي تکامل مغز نوزادان و کودکان لازم می دانند و میگویند: با قصهگویی، علاوه بر شناساندن صداي والدین، صحبت کردن براي کودك راحت میشود و کلمات را صحیح و کامل ادا میکند قصه گویی یکی از روش هاي متداولی است که والدین براي رشد کودکان خود از لحاظ رشد فکري، جسمی، عاطفی و جنبه هاي دیگر بکار میبرند

این روش باعث میشود کودکان قدرت تخیل سالمی داشته و فکر و ذهنشان را به فعالیت واداشته و به آنها می آموزد تا به نحوي سریع و موثر بیاندیشند هرچه قدر این روند ادامه پیدا کند تاثیر خود را بر رشد ذهنی دانش آموزان گذاشته و ذهن آنان را به فعالیت وا داشته و آنها به واسطه قدرت تفکر و شگفت انگیز خود، در آینده قادر به یافتن راه حل هاي سودمند و موثري خواهند کرد

این روش به پرورش قدرت بیان، عواطف و افکار کودکان کمک میکند. نیروي تخیل را در آنها پرورش داده و آن را تقویت میکند و قوه ابتکار و ابداع را در آنها تحریک میکند، اعتماد به نفس را در آنها رشد داده و کودك را به مفاهیمی مثل آزادي و عدالت اجتماعی علاقهمند میکند. به طور کلی قصهگویی نیازهاي عاطفی کودك را برآورده میکند و او را براي دریافت پیام هاي اخلاقی و انسانی و حتی قوانین یک شهروند خوب بودن آماده میکند.

داستان و قصه نقش بسیار مهمی در تکوین شخصیت کودك دارد. با انتخاب درست قصهها کودك به ارزش هاي اخلاقی بسیاري مثل پایداري، شجاعت، نوع دوستی، جوانمردي، آزادگی، امیدواري، ایستادگی در برابر زور و طرفداري از حقیقت پی میبرد.

.1 مقدمه و بیان مسله

شاید نخستین قصه، قصه آدم و حوا باشد که با فریب شیطان از بهشت خداوند رانده شد شاید حضرت آدم علیه السلام به عنوان اولین قصه گو، بارها قصه رانده شدن خود از بهشت را براي فرزندانش تعریف کرده باشد تا عبرت بگیرند و فریب نخورند. هر چه باشد" قصه "از زمانی متولد شده است که انسان به وجود آمده و تا زمانی که انسان هست، قصه هم خواهد بود بدون تردید عمر قصه، به بلندي عمر بشر است و شاید قصه گویی از زمانی آغاز گردید که آدم زبان گشود و توانسته است به وسیله آن داستان زندگی روزانه خود را بازگو کند و قصه زندگی اجدادش را نسل به نسل تا امروز برساند

جریانی که با شکل کنونی آن تا به امروز به دست ما رسیده است، امانتی است که سرچشمه آن از دل نمادهاي تاریک و شاید از زمان آدم و حوا منشا گرفته است و زمزمه کنان در طول تاریخ، تحول یافته و اکنون بدین شکل براي ما به یادگار مانده است آنچه به عنوان تاریخچه قصه و قصه گویی قابل ارایه است و متکی به آثار مکتوب است که می توان به آن استناد نمود قصهگویی کم کم با پیشرفت انسان کامل شد و رابطه بسیار نزدیکی با دوره هاي فکري انسان یافت، این طبیعی ترین نیاز انسان، همزمان با تغییر نگرش و دیدگاه ها تغییر یافت

سالهاي پیش از دبستان، مرحله شکل گیري شخصیت کودك است دنیاي پیرامونشان سپري میکنند در این سالهاي طلایی، چنانچه محیط و آموزش غنی باشد، هوش، شکوفا میشود، استعدادها پرورش مییابد و یا اشیا را رنگ و آن ها طبقه بندي میکند و کودك میتواند از حداکثر توانایی هاي خود بهره مند گردد کودك امروز، دلیل این کار را توضیح میدهد این قدم بزرگی است

داستان و قصه نقش بسیار مهمی در تکوین رشد ذهنی کودك دارد. از طریق قصه ها و داستان هاي خوب، کودك به بسیاري از ارزشهاي اخلاقی پی می برد. پایداري، شجاعت، نوع دوستی، امیدواري، آزادگی، جوانمردي، طرفداري از حق و حقیقت و استقامت در مقابل زور و ستم ارزشهایی هستند که هستهي مرکزي بسیاري از قصهها و داستان ها را تشکیل می دهند.

پرورش حس زیبایی شناسی در کودك، متوجه ساختن کودك به دنیایی که اطرافش را فرا گرفته، پرورش عادات مفید در کودك، تشویق حس استقلال طلبی و خلاقیت کودك هدف هاي اصلی طرح قصه هاي خوب براي کودکان است بنابراین قصه گویی پیشینه اي به قدمت تاریخ بشر دارد در حقیقت، علاقه به شنیدن قصه را خداوند در نهاد انسان قرار داده است. به لحاظ پیشینهي تاریخی، قصه گویی و گوش سپردن به قصه ها همواره جزء یکی از مهم ترین و رایج ترین راه هاي انتقال تجربه بوده است .

خیلی وقت ها قصه ي یک قوم همچون گنجینه یا میراثی ، سینه به سینه به نسل هاي بعد منتقل شده است .قصه هایی که شنیدن و درك آن ها مستلزم کسب شایستگی خاصی بوده است. به لحاظ آموزشی نیز قصه گویی، ماهیت و ظرفیتی دارد که مفاهیم در قالب آن به صورتی تأثیرگذار و سازنده به کار می رود مفاهیمی مثل دوستی، صبر، انصاف، ظلم، دروغگویی و …در قصه ها جان می گیرد و در داستان به جریان می افتد و شور تغییر و دگرگونی ایجاد می کند

قصه گویی ابزاري حساس براي فهم افکار کورکان شناسایی گرایش هاي انان و کمک به انها براي درك دقیق تر جهان پیرامون خود است

قصه ها میتوانند از نظر تربیت اجتماعی عاطفی و اخلاقی موثر واقع شوند و بسیاري از مقررات و هنجارهاي اجتماعی و دستورالعمل هاي زندگی و چگونگی روبرو شدن با مشکلات و حل انها را منتقل نمایند

 تعامل شاگردان با والدینشان، بازي کردن با کودکان دیگر، صحبت کردن با آن ها، قصه خوانی و قصه گویی براي آن ها توسط معلم و والدین را به عنوان مهم ترین عوامل رشد زبانی یاد می کنند. کودکان در این سن با هم کلاسی هاي خود تعامل دارند با تکالیف مدرسه مواجه می شوند، با کلمات آشنا می شوند نظرات خود را در قصه هایشان وارد می کنند و می توانند در مورد موضوعی که خوانده یا شنیده اند با افراد بزرگ تر بحث کنند. فروبل به اهمیت فرصت هاي آموزشی در اولین سال هاي پیش دبستانی تاکید فراوانی دارد و معتقد است که کودك در محیطی غنی و سرشار میتواند علایق خود را از طریق تجربه اندوزي و فعالیت شخصی رشد دهد

با اینکه در بعضی از جوامع پیشرفته امروز، قصه گویی به عنوان یک هنر پر طرفدار و یک سرگرمی آموزشی پر جاذبه مطرح است.اما این سوال مطرح است که چرا در کشور ما توجه چندانی به قصه گویی نمی شود؟ امروزه خانواده ها و بزرگترها فرصت طلایی و مهربانی آفرین قصه گویی را به جعبه هاي جادویی سپرده اند تا گرفتار خویش باشند .بنابراین با توجه به جنبه تربیتی، آموزشی قصه گویی، می توان از آن به عنوان وسیله اي ارزشمند و کارآمد جهت ارتقا گفتار کلامی و توانایی ذهنی بهره برد بنابراین این تحقیق بر آن است تا با سنجش تاثیر قصه گویی بر افزایش رشد کلامی و ذهنی دانش آموزان دوره پیش دبستانی به سوال پژوهش، مبنی بر اینکه آیا قصه گویی می تواند بر افزایش گفتار کلامی و ذهنی تاثیر بگذارد یا خیر؟ پاسخ دهد

2.    ادبیات تحقیق

3.    قصه گویی

قصه گویی عبارت است از هنر یا فن نقل داستانها به شعر یا به نثر که شخص آن را در برابر شنونده یا شنوندگان به صورت زنده اجرا و کارگردانی می کند.

.4 تاریخچه قصه گویی

نخستین تعریف مکتوب از کاري که به شکل مبهم شبیه قصهگویی است، در پاپیروس مصري معروف به ”پاپیروس وستکار“ است که در فاصلهي میان سلسله دوازدهم و هیجدهم ثبت شده است.

قصه گویی کهن ترین شکل ادبیات است . می گویند قصه با انسان متولد شد و تا زمانی که انسان هست قصه نیز هست..در جوامع نخستین، فرهنگ هر قومی به وسیله قصهها از نسلی به نسل دیگر منتقل می شد. قصه گو از اسطورهها و نیروهاي مافوق بشري آنها قصه داشت و فرهنگ پیشینیان خود را در قالب این قصهها به جامعه ي خود منتقل می کرد.

همین ویژگی منحصر به فرد قصه گویان موجب می شد تا همواره مورد توجه قرار گیرند. در واقع می توان گفت آنها اولین معلمان این جوامع بودند. در دوران افلاطون و ارسطو، قصه گویی ابزاري براي آموزش کودکان و نوجوانان بوده است. در روزگار کهن قصه گو نه تنها به آموزش آداب و قوانین فرهنگ جامعه خود می پرداخت بلکه مردم را سرگرم نیز می کرد. با قصههایش چنان تور سحر آمیزي می بافت که ، هنوز هم اگر از آنها تنها براي سرگرمی استفاده شود ، می تواند تخیل شنونده را در دام خود بیاندازد

.5 چگونه قصه بگوییم

مربی باید قصه را دوست داشته باشد تا بتواند آن را در حالتی زنده و جاندار بازگو نماید. قبل از شروع کارگاه چندین بار قصه را خوانده و مراحل آن را به صورت تصویري در ذهن خود مرور کند. در واقع او باید باقصه زندگی کند تا شخصیتها، مکانها ، احساسات واقعی شوند آنقدر با قصه انس بگیرد که گویی قسمتی از خاطرات زندگی خود را بیان می کند .سپس با توجه به موضوع ، احساس و تصویري را که میخواهد در ذهن شنونده به وجود آورد،کلمات را در ذهن خود مرور کند.

وجوه نمایشی دادن به قصه و مهارت در به تصویر کشیدن شخصیتها ، احساسات و حرکات به یک اجراي موفق از قصه گویی کمک می کند. جهان ما جهانی تصویري است، کم کم رسانههاي تصویري با جذابیتهاي بصري و فراگیر جاي ادبیات شفاهی را پر می کنند . قصه گو - مربی - با جان دادن به قصه می تواند فاصله بین گفتار و تصویر را کم کند. توصیف عناصر درون داستان به اعضا فرصت فکر کردن و آموختن جزئیات را میدهد