بخشی از مقاله
چکیده:
این تحقیق به منظور برسی اثرات هورمون سالیسیلیک اسید بر روي عملکرد و اجزاي عملکرد گیاه گوار در سطوح مختلف آبیاري صورت گرفت. آزمایش در قالب کرتهاي خرد شده بر پایه طرح بلوك هاي کامل تصادفی بود. تیمار اصلی شامل سه دور آبیاري 6 - روز ،9 روزو 12 روز - و تیمار فرعی شامل چهارسطح سالیسیلیک اسید - 0و0,5و 1 و2 میلی مولار - بوده و محلول پاشی هورمون سالیسیلیک اسید درسه مرحله پنج برگی و گلدهی و غلاف دهی گیاهان صورت گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد تنش خشکی تاثیر منفی بر روي صفات رویشی و زایشی گیاه گوار دارد . محلول پاشی سالیسیلیک اسید موجب افزایش کلیه ویژگیهاي مورد برسی شد که بیشترین میزان تعداد غلاف در بوته ،تعداد دانه در غلاف در سطح غلظت سالیسیلیک اسید دو میلی مولار بود و بیشترین تعداد برگ در بوته در غلظت یک میلی مولار سالیسیلیک اسید بود. اثر متقابل دورهاي مختلف آبیاري و اسید سالیسیلیک در صفات، تعداد شاخه جانبی، درصد پروتئین دانه و عملکرد دانه معنیدار شد. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه 1245/25 - کیلوگرم در هکتار - مربوط به غلظت اسید سالیسیلیک یک میلی مولار و دورآبیاري 6 روز بود اما بین ترکیب تیماري فوق و محلول پاشی اسید سالیسیلیک یک میلی مولار و دور آبیاري 6 روز تفاوت معنیداري از لحاظ عملکرد دانه نداشت
واژه هاي کلیدي: تنش خشکی، اسید سالیسیلیک ،تعداد شاخه جانبی، درصد پروتئین و گیاه گوار
مقدمه:
گوار - Cyamopsis tetragonoloba L. - گیاهی از خانواده ي حبوبات است که منشا آن جنوب شرق آسیا و کشورهندوستان می باشد و میتواند تنش هاي شوري و خشکی را تحمل کند. گوار ،کنجد و سورگوم مقاوم به خشکی می باشند اما هنوز هم سوالات زراعی و اقتصادي دربارهی گوار وجود دارد - . - 7تنش خشکی یکی از عمدهترین عوامل غیر زیستی محدود کننده رشد و عملکرد محصولات زراعی در اکثر مناطق دنیا می باشد و ایران جزو مناطق خشک و نیمه خشک می باشد که گیاهان حداقل در قسمتی از دوره رشد خود در اثر اتلاف بیش از حد آب یا کاهش جذب آب یا هر دو مورد از تنش خشکی متاثر میشوند . - 5 - گیاهان زراعی در معرض تنشهاي زیست محیطی متعدد قرار دارند که همه آنها بر روي رشد و توسعه، گیاه تأثیر میگذارند که در نتیجه، مانع بهره وري محصول گیاهان میشوند - . - 4 اسید سالیسیلیک نقش مثبت در فعالیت هاي فتوسنتزي و آنزیمهاي مربوط به فتوسنتز دارد. از طرفی باعث انتقال بهتر مواد پرورده از منبع به مخزن میشود. در نتیجه موجب رشد بهتر و عملکرد بیشتر گیاهان میشود . - 6 -
مواد وروش ها:
مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثرات دورهاي مختلف آبیاري بر تعداد برگ در بوته ،تعداد شاخه جانبی ،تعداد غلاف در بوته ،تعداد دانه در غلاف و عملکرد دانه و درصد پروتئین دانه گیاه گوار درچهار سطح سالیسیلیک اسید صورت گرفت .این پژوهش در شهرستان قلعه گنج استان کرمان در قالب کرتهاي خردشده بر پایه طرح بلوك کامل تصادفی با 12 تیمار و4 تکرار در تابستان 1396 اجرا شد .عامل اصلی شامل 3 دور آبیاري - 6و9و12 روز - و عامل فرعی شامل4 غلظت سالیسیلیک اسید - 0و0,5و 1 و2 میلی مولار - می باشد .محلول پاشی سالیسیلیک اسید درسه مرحله پنج برگی و گلدهی و غلاف بنديگیاهان صورت گرفت.
نتایج و بحث:
تاثیر تنش خشکی و اسید سالیسیلیک بر تعداد برگ در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف در سطح احتمال یک درصد معنیدار شد - جدول. - 1 با توجه به مقایسه میانگین صفات، تنش خشکی باعث کاهش تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف شد - جدول. - 2 بیشترین میزان تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف در غلظت دو میلی مولار اسید سالیسیلیک بود - جدول. - 3 تاثیردورهاي مختلف آبیاري و غلظتهاي مختلف اسید سالیسیلیک اثر متقابل بر تعداد شاخه جانبی، پروتئین دانه و عملکرد دانه در هکتار در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد - جدول. - 4 بیشترین میزان تعداد شاخه جانبی مربوط به غلظت اسید سالیسیلیک دو میلی مولار و دور آبیاري 6 روز بود - جدول. - 4 بیشترین عملکرد دانه 1245/25 - کیلوگرم در هکتار - مربوط به غلظت اسید سالیسیلیک یک میلی مولار و دور آبیاري 6 روز بود اما بین ترکیب تیماري فوق و محلول پاشی اسید سالیسیلیک یک میلی مولار و دور آبیاري 6 روز تفاوت معنیداري از لحاظ عملکرد دانه نداشت - جدول. - 4 تنش خشکی ناشی از کمبود آب درنعناع در اثر افزایش فاصله آبیاري سبب کاهش رشد قسمتهاي مختلف گیاه از جمله ارتفاع بوته، سطح برگ و تعداد ساقه در بوته میشود. کاهش تعداد غلاف در لوبیا چشم بلبلی براثر تنش خشکی ناشی از ریزش اندا مهاي زایشی گیاه می باشد. تنش خشکی درمرحله زایشی تا 50 درصد باعث کاهش تعداد دانه در غلاف لوبیا چشم بلبلی نسبت به تیمار شاهد گردید . - 3 - تنش خشکی عملکرد و اجزاي عملکرد لوبیا را هم در مرحله گلدهی و هم در مرحله پر شدن دانه کاهش داد . - 1 - تیمار سالیسیلیک اسید باعث افزیش عملکرد از طریق افزیش در تعداد غلاف، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه می شود. در ذرت و گندم تنش خشکی موجب افزایش درصد پروتئین دانه نسبت به شرایط مطلوب آبیاري گردیده، زیرا کاهش انتقال مواد فتوسنتزي باعث کاهش نسبت حجم آندوسپرم نشاسته اي به کل حجم دانه می شود و از آن جایی کهدرصد پروتئین در پوسته و جنین نسبت به آندوسپرم نشاسته اي بیش تر است بنابراین درصد پروتئین دانه در شرایط تنش
