مقاله تاثیرات معماری پایدار بر کیفیت زندگی

بخشی از مقاله

تاثیرات معماري پایدار بر کیفیت زندگی

چکیده

رشد فزاینده ي جمعیت جهان آثار اساسی و اغلب فاجعه انگیزي بر روي کره ي زمین داشته است که یکی از تهدید هاي عمده آن رشد صنعت , توسعه شهر و شهرنشینی است و در ادامه مصرف بیش از حد و غیر مسئولانه از انرژي هاي فسیلی سبب گرم شدن تدریجی زمین شده و خسارات جبران ناپذیري را بر محیط زیست وارد کرده است . اتلاف انرژي ها و آلودگی محیط زیست محققین را بر این وا داشت تا به دنبال انرژي هاي پاك باشند. امروزه به نظر می رسد معماري پایدار و کیفیت زندگی با یکدیگر همگام و در جهت تحقق اهداف پایداري گام بر می دارد . هدف اصلی معماري و توسعه

پایدار تامین نیاز هاي اساسی, بهبود و ارتقا سطح زندگی, حفظ و اداره بهتر اکو سیستم ها و آینده اي امن تر و سعادتمند تر به سوي بهبود کیفیت زندگی. معماري پایدار همواره بر چهار اصل حفاظت از انرژي آب و باد و سایر منابع طبیعی, تامین سلامت محیط زیست, رشد اقتصاد کشور و ارائه کیفیت بالایی از زندگی را مد نظر دارد. بسیاري از محققین و بزرگان معماري همانند توماس هرتزوگ, ریچارد اجرز, ن ورمن فاستر و... در خصوص معماري پایدار نظریاتی را ارائه کرده اند که هدف همگی رسیدن به سطح مطلوبی از زندگی است. کیفیت زندگی عبارت است از زندگی خوب داشتن و احساس رضایت از زندگی یا به تعبیر دیگر میزان واقعی رفاه تجربه شده به وسیله افراد و گروه ها تحت شرایط اجتماعی و اقتصادي عمومی. کیفیت زندگی داراي شش بعد فیزیکی, اجتماعی, روانی, جسمی, روحی و محیطی است که در شاخه هاي مختلفی تقسیم می شود. کیفیت زندگی یکی از مهم ترین اهداف مدیریت شهري در معماري و شهرسازي

پایدار است.

-1مقدمه

رشد فزاینده جمعیت جهان آثار اساسی و اغلب فاجعه آمیزي بر زیستگاه هاي طبیعی کره زمین داشته است . بسیاري بر این باورند که رشد بی رویه جمعیت که خود معلول تحول در سیستم هاي توسعه صنعتی و بالطبع رشد بهداشتی و درمانی در جوامع صنعتی است منجر به شهرنشینی و د ر نتیجه مصرف بیش از حد و غیر مسئولانه انرژي هاي فسیلی شده و به گرم شدن تدریجی کره زمین انجامیده که شهرها را مورد تهدید جدي قرارداده و خسارات جبران ناپذیزي

1

برمحیط زیست جهان وارد کرده است. اتلاف مقدار زیادي انرژي در ساختمان هاي غیر استاندارد و آلودگی محیط زیست محققین وا داشت تا در تدارك انرژي هاي پاك براي جایگزینی انرژي هاي فسیلی باشند . امروزه به نظر می رسد که توسعه پایدار و مفاهیم آن به خوبی با اهداف و مقاصد معماري پایدار و کیفیت زندگی سازگار بوده و می تواند به عنوان عاملی موثر جهت تحقق اهداف پایداري مطرح شود . در این نوشتار برآن شدیم تا با بهره گیري از معماري پایدار به کیفیت مطلوب زندگی برسیم .کیفیت عبارت است از زندگی خوب و احساس رضایت از زندگی . در تعریف دیگري میزان واقعی رفاه تجربه شده بوسیله افراد و گروه ها تحت شرایط اجتماعی و اقتصادي عمومی (میزان برخورداري فرد) است. افراد هنگامی رضایت مکفی را از زندگی را تجربه میکنند که شرایط زندگیشان با معیارهایی که براي خود تعیین

کرده اند، همخوانی داشته باشد.

-2توسعه پایدار و معماري

مفهوم توسعه پایدار1 به معنی ارائه راه حل هایی در مقابل الگوهاي سنتی کالبدي , اجتماعی و اقتصادي ﺗﻮﺳﻌﻪ می باشد که بتواند از بروز مسایلی همچون نابودي منابع طبیعی , تخریب اکوسیستم ها, آلود گی, افزایش بی رویه جمعیت, رواج بی عدالتی و پایین آمدن کیفیت زندگی انسان ها جلوگیري کند .فعل sustain در زبان انگلیسی به کار گرفته شده از ریشه لاتین subو tenereبه معنی (نگهداشتن)و یا نگهداري کردن است لغت نامه اکسفرد سابقه صفت sustenableرا به حدود 1400 می رساند و آن را به اشکال مختلف معنی می کند, اما تنها در این چند ده اخیر یک واژه با معناي کنونی آن یعنی آنچه که می تواند در آینده تداوم یابد یا پایداري کاربرد پیدا کرده است.

هدف اصلی توسعه پایدار تامین نیاز هاي اساسی, بهبود و ارتقاء سطح زندگی براي همه , حفظ واداره بهتر اکوسیستم ها و آینده اي امن تر و سعادت مند تر ذکر شده است.توسعه پایدار فرایندي است که در آن سیستم هاي اقتصادي مالی تجاري ,انرژي ,کشاورزي و صنعت و سایر سیستم ها به نحوي طراحی می شوند که منجر به توسعه اي شوند که از لحاظ اقتصادي , اجتماعی و اکولوژیکی پایدار باشد و مفهوم آن انجام سرمایه گذاري به قدر کافی در زمینه آموزش ,بهداشت ,جمعیت وانرژي است , بطوري که بدیهی اجتماعی براي نسلهاي آینده بوجود نیا ید . در نهایت می توان گفت توسعه پایدار یک مفهوم جامع دار و به تمام جنبه هاي زندگی
انسان مربوط می شود و اجراي مدل هاي توسعه پایدار نیاز به تغییرات اساسی در سیستم هاي ملی و بین المللی دارد .

در این جهان معماران نیز همسو با سایردانشمندان در پی یافتن راهکارهاي جدید براي تامین زندگی مطلوب انسان بوده اند . بدیهی است که زندگی ,کار ,تفریح , استراحت و… همه و همه فعالیت هایی می باشند که در فضا هاي طراحی شده توسط معماران صورت پذیرفته و از آنجا که نقطه ضعف و قوت یک ساختمان , بر زیست بوم جهان تاثیر مستقیم خواهد داشت , و ظیفه اي بس حساس در این خصوص بر عهده معماران می باشد . کاربرد مفاهیم پایداري در معماري مبحث تازه را به نام معماري پایدار, 2 معماري اکولوژیکی یا معماري سبز و یا معماري زیست ﻣﺤﯿﻄﯽ باز کرده است که همگی اینها داراي مفهوم یکسانی هستند و برمعماري سازگار با محیط زیست دلالت دارند .

2

_3معماري پایدار از چهار اصل و الگو به شرح زیر تبعیت می کند

-1 از انرژي آب , باد و سایر منابع طبیعی حفاظت کند. -2 سلامت محیط زیستمان را تامین کند.

-3 اقتصاد کشور را رشد دهد.

-4 کیفیت بالایی از زندگی براي شهروندان ارائه کند.

در این مبحث معماري پایدار را از دو دیدگاه مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهیم دیدگاه کلی و رزانا هارت و دیدگاه بارندا و روبرت وال

_4دیدگاه کلی و رزانا هارت

کلی و رزانا هارت معماري پایدار را در موارد زیر بررسی کرده اند: کوچک بیندیشید،گرمایش ساختمان با آفتاب، راحتی و آسایش خود را حفظ کنید،استفاده از انرژي هاي قابل بازیافت استفاده از مصالح بومی،ذخیره کردن آب،استفاده از منابع طبیعی، حفظ جنگلهاي طبیعی، استفاده از مصالح قابل باز یافت و ساخت با دوام

این دیدگاه ها هموراه بر اصولی پایدارند که اشاره کوچکی به هر یک می کنیم.

_5اصول پایدار1

اصل اول- حفاظت از انرژيهر ساختمان باید به گونه اي طراحی و ساخته شود که نیاز آن به سوخت فسیلی به حداقل ممکن برسد . ضرورت پذیرفتن این اصل در عصرهاي گذشته بدون هیچ شک و تردیدي با توجه به نحوه ساخت و سازها غیر قابل انکار می باشد و شاید تنها به سبب تنوع بسیار زیاد مصالح و فن آوري هاي جدید در دوران معاصر چنین اصلی

در ساختمان ها به دست فراموشی سپرده شده است و این بار با استفاده از مصالح گوناگون ویا با ترکیب هاي مختلفی از آنها، ساختمان ها، محیط را با توجه به نیاز هاي کاربران تغییر میدهند،همانند مجتمع هاي زیستی.

اصل دوم -کار با اقلیمساختمان ها باید به گونه اي طراحی شوند که قادر به استفاده از اقلیم و منابع انرژي محلی باشند . شکل و نحوه استقرار ساختمان و محل قرار گیري فضاهاي داخلی آن می تواند به گــونــه اي باشد که موجب ارتقاع

سطح آسایش درون ساختمان گردد و در عین حال از طریق عایق بندي صحیح سازه ، موجبات کاهش مصرف سوخت فسیلی را پدید آورد،همانند اصول طراحی خورشیدي یونانی ها.

3

اصول سوم- کاهش استفاده از منابع جدید هر ساختمان باید به گونه اي طراحی شود که استفاده از منابع جدید را به حداقل برساند و در پایان عمر مفید خود ، منبعی براي ایجاد سازه هاي دیگر بوجود

اصل چهارم : احترام به کاربران معماري سبز به تمامی افرادي که از ساختمان استفاده می کنند احترام می گذارد . فرآیند سبز از معماري که شامل احترام براي تمامی منابع مشترك در ساخت یک ساختمان کامل هستند.

اصل پنجم : احترام به سایت هر ساختمان باید زمین را به گونه اي آرام و سبک لمس کند .

اصل ششم: کل گراییتمامی اصول سبز، نیازمند مشارکت در روندي کل گرا براي ساخت محیط مصنوع هستند. یافتن ساختمان هایی که تمام اصول معماري سبز را خود داشته باشند کار ساده اي نیست. چرا که معماري سبز هنوز بطور کامل شناخته نشده است. یک معماري سبز باید بیش از یک ساختمان منفرد قطعه خود را شامل شود و باید شامل یک

شکل پایدار از محیط شهري باشد.

در این قسمت طراحی پایدار از نظر چند تن از بزرگان معماري گرد آورده ایم

توماس هرتزوگ: پایداري می تواند به عنوان یکی از کلیدي ترین جنبه ها درحرفه معماري باشد .موفقیت یک ساختمان بسته به کارایی کلی آن دارد که با مباحث پیچیده اي که آنها را می توان تحت عنوان پایداري خلاصه کرد در ارتباط

است

ریچارد اجرز: طراحی پایدار نوعی از طراحی است که قصد دارد به نیازهاي امروز بدون آسیب رساندن به منابع نسل آینده پاسخ دهد .طبیعت مرجعی است براي الهام گرفتن ، کسب اطلاعات و مقایسه کردن طراحی پایدار را که می توان طراحی اکولوژیک تعریف کرد .

نورمن فاستر:طراحی پایدار یعنی حداکثر کارایی با حداقل ابزار یک ساختمان سبز حتی الامکان باید مصرف انرژي کمی داشته باشد و بیشترین انرژي لازم جهت ساخته شدن را خودش تامین نماید.

هدف کلی از این تعاریف و توضیحات این است با استفاده از معماري و توسعه پایدار به سطح مطلوبی در کیفیت زندگی برسیم.

_6کیفیت زندگی

کیفیت زندگی عبارت است از زندگی خوب داشتن و احساس رضایت از زندگی. در تعریف دیگري میزان واقعی رفاه تجربه شده به وسیله افراد و گروه ها تحت شرایط اجتماعی و اقتصادي عمومی (میزان برخورداري فرد) است. افراد هنگامی رضایت بالایی از زندگی را تجربه میکنند که شرایط زندگیشان با معیارهایی که براي خود تعیین کرده اند، همخوانی داشته باشد.