بخشی از مقاله
چکیده
سریال سبز شدن ساختمانهای بلند مرتبه در باغ ها که چندی است رو به رشد است و هر ساله وارد مرحله جدیدی میشود. سبب نگرانی هایی برای جامعه و دوستداران طبیعت و محیط زیست بوجود آورده است. این در حالیست که این نگرانی بنام معماری انجام می شود و به نوعی مدرنیته بر آن دامن می زند. معماری که صحبت از سبک ارگانیک و سبکهای اکوتک بوده و هست و باید به نوعی در خدمت محیط زیست باشد به جان طبیعت افتاده و به مرور زمان نسبت به تخریب آن برآمده است. پدیده برج باغ مسکونی در ابتدای امر قصد خدمت به طبیعت و معماری داشته ولی امروزه در شهری همانند تهران به ضرر و زیان آن عمل می کند. بررسی این تاثیرات می تواند به کاهش این موارد و در خدمت بودن معماری کمک کند.
کلمات کلیدی: محیط زیست، معماری، سبک ارگانیک، برج باغ مسکونی، تهران
.1 مقدمه
نتایج بررسی هایی که گروهی از کارشناسان محیطزیست و شهرسازی انجام دادهاند نشان میدهد: از مجموع 14 هزار هکتار مساحت اراضی سبز و باغات تهران، حدود 8 هزار هکتار باقی مانده است که سهم زمینهای باغی فقط 1200 هکتار یعنی معادل کمتر از 2 درصد مساحت پایتخت برآورد میشود ضمن اینکه با روند پرشتاب ساخت »برجباغ« در سالهای اخیر، احتمال میرود همین عرصه محدود قابل حفاظت، سریعتر از گذشته تخریب و محو شود. این در حالیست که ایده برج باغ جهت جلوگیری از این اتفاق ناگوار بود. - دنیای اقتصاد -
..2برج باغ
به گزارش »دنیای اقتصاد «، مقایسه نقشههای هوایی طی سالهای 68 تاکنون از کاهش دستکم چهار هزار هکتاری مساحت اراضی سبز و باغات شهر تهران خبر میدهد. این نابودی اگرچه با واکنش پارلمان محلی و تهیه مصوبه »برج باغ«ها در سال 82 همراه شد؛ اما حالا با گذشت بیش از 10 سال از تصویب و اجرای این مصوبه، نوشداروی پارلمان محلی پایتخت نه تنها به توقف روند گسترده تخریب باغات منجر نشد؛ بلکه خود عاملی برای ساختوسازهای مرتفع در باغات باقی مانده شهر تهران شده است. مطلوبیت مکانی و محیط زیستی زمینهای باغی - نزدیکی به مراکز جمعیتی و قرارگیری در مناطق مناسب آب و هوایی - دو دلیلی است که طی سالهای گذشته مالکان باغات را به تغییر کاربری و ساختوساز در آنها تشویق کرده است.
مالکان باغات تا اوایل دهه 80 براساس قانون حفظ و گسترش باغات و فضای سبز مصوب سال 59 و با تکیه بر دو مصوبه 269 و 329 مجاز به ساختوساز در باغ شخصی خود با 60 درصد سطح اشغال یعنی به اندازه سطح اشغال زمینهای مسکونی و حداکثر چهار طبقه تراکم بودند. جوازی که عملا منجر به نابودی چهار هزار هکتار از باغات شهر تهران شده بود. از این رو اواخر سال 82 شورای شهر تهران در راستای حفظ باغات باقی مانده شهر مصوبهای را به نام »برج باغ« به تصویب رساند با این فرضیه که مالکان باغات خصوصی با اجازهای که بابت ساختوساز محدود در قسمتی از عرصه باغ خود پیدا میکنند عمده مساحت مشجر باغ را حفظ خواهند کرد.
.3مشکلات
براساس مصوبه برج باغ مالکان در 30 درصد مساحت باغ امکان ساختوساز پیدا میکردند و 70 درصد باقی مانده به کاشت درختان باید اختصاص پیدا میکرد. به این معنی که تا سال 81 مالکان مجوز ساختوساز در باغات را با چهار طبقه تراکم و 60 درصد سطح اشغال دریافت میکردند؛ اما از ابتدای سال 82 با اجرایی شدن مصوبه برج باغ مقرر شد در باغات سطح ا شغال ن صف شود و به 30 در صد کاهش پیدا کند و تراکم مجاز در قالب ارتفاع و طبقات معادل 240 در صد با شد به این معنی که به جای چهار طبقه در 60 در صد سطح ا شغال برای ساختو ساز در باغات، 8 طبقه با 30 در صد سطح ا شغال مجوز داده میشود
اما اجرای این مصوبه در سالهای گذشته به دو دلیل از محتوای اولیهاش منحرف شد. نخست آنکه مصوبه برج باغ، میزان ساختوساز در باغات را برابر با املاک مسکونی محسوب کرد در صورتی که املاک و زمینهایی که دارای سند باغ و اراضی بودند در زمان خرید با مبلغ کمتری قیمتگذاری میشدند و دوم آنکه اجرای طرح تفصیلی جدید شرایط ساختوساز در باغات را کاملا به نفع برجسازی و در مغایرت با هدف اصلی - حفظ عرصههای باغی شهر - تغییر داد. به همین دلیل بسیاری از مالکان به روشهای مختلف سعی در خشک کردن درختان باغ خود کردند تا بهانهای برای مخالفت در صدور مجوز ساختوساز از سوی مدیریت شهری وجود نداشته باشد. این در حالی است که مطابق با ماده 6 قانون حفظ و گسترش فضاهای سبز و باغات چنانچه صاحب باغی مبادرت به خشک کردن و از بین بردن درختان کند باغ او برای اختصاص به خدمات عمومی توسط شهرداری ضبط میشود.
.4قوانین و مقررات مربوط به برج باغ
قوانین مربوط به ساخت برج باغ در تهران ،تنها قانون مدون ارا ضی شهری با کاربری باغ، م صوبه بی ستم بهمن ماه 1382 شورای ا سلامی شهر تهران می با شد که به اخت صار در اینباره تو ضیحاتی داده ا ست و تنها ملاک عمل شهرداری مناطق است. در زیر چند ماده و تبصره مهم آن که در طراحی معماری اثر گذار است را معرفی می کنیم.
ماده چهارم
تب صره یکم - املاک با م ساحت بیش از 500 متر مربع که طبق سند مادر و یا طبق نق شه GIS باغ ثبت و شناخته شده باشند همیشه بصورت باغ باقی می مانند و تحت هیچ شرایطی اعم از خشکاندن یا قطع درختان و تغییر حالت ظاهری آن ب ه غیر ب اغ ، نمی تواند عنوان باغ را از این گونه املاک سلب نماید بلکه مطابق تبصره - 1 - ماده - - 6 بایستی با عاملین تخریب باغ برخورد و مطابق قانون مورد پیگیری قرار گیرند. تب صره دوم - مالکین باغ ها و محل هایی که به صورت باغ شناخته می شوند و نیز مالکین سایر املاک و ارا ضی م شمول قانون مکلفند به ازای درخت هایی که اجازه قطع آن ها از طرف شهرداری صادر می شود ، در همان محل یا هر محلی که شهرداری تعیین کند، در فصل مناسب و با رعایت اصول و ضوابط ، نهال با محیط بن حداقل 10 سانتی متر غرس نمایند به نحوی که مجموع محیط بن نهالهایی که غرس می شوند معادل مجموع محیط بن درختان قطع شده باشد.
تب صره سوم - علاوه بر کا شت نهالهای فوق ، پرداخت تعرفه عوارض قطع درخت م صوب شورای ا سلامی شهر نیز به عهده مالک یا متقاضی قطع درخت می باشد. تبصره چهارم - شهرداری مکلف است در پروانه های ساختمانی که براساس ضوابط قانونی صادر می کند ، تعداد درختی که برای احداث ساختمان باید جابجا یا قطع شود را تعیین و قید نماید . در صورتی که پس از دریافت پروانه و انتقال یا قطع درخت ، ظرف مدت مندرج در پروانه بدون عذر موجه اقدام به ساختمان ن شود ، مالک م شمول مجازات های مقرر در این قانون خواهد شد.
ماده نهم به منظور حفظ ، نگهداری و احیای باغ ها و زمین های مشجر ، سطح اشغال زیربنا در این گونه املاک معادل %30 مساحت و تراکم ساختمانی مجاز اینگونه املاک برابر درصد تراکم ساختمانی املاک غیر باغ مشابه همجوار خواهد بود. تبصره یکم مالکین این گونه املاک می توانند با رعایت ضوابط و مقررات بلند مرتبه سازی و برج باغ در صورت احراز شرایط، از مزایای مربوطه بهره مند شوند. تبصره دوم - شهرداری ها و سایر مراجع ذیربط مکلف می گردند تا برای املاک و اراضی که مالکین با رعایت ضوابط و مقررات و در نظر گرفتن اصول علمی به باغ تبدیل می کنند امتیازی معادل%20 بیشتر از تراکم ساختمانی املاک و اراضی مشابه غیر باغ منظور نمایند.
.5نمونه خارجی
بلندترین برج باغی مسکونی در سریلانکا همکاران میلروی پررا، در پروژه ای مشترک با مهندسین ماگا، بلندترین باغ عمودی مسکونی دنیا در راجاگیریا، در سریلانکا را طراحی نموده اند. برج کلیرپوینت، با 164 آپارتمان که در 46 طبقه قرار گرفته اند، تنها 10 کیلومتر با مرکز کلومبو فاصله دارد. با چشم اندازی به رودخانه ای منشعب از دریاچه دیاوانا در کته، تراس های پر درخت این برج، به طور کامل با سیستم های آبیاری خودکفای داخلی، آبیاری می گردند.
بنا به گفته ی معمار پروژه، این برج با هدف پیشبرد و ترقی زندگی شهری و تعادل میان طبیعت و محیط اطرافش، پی شگامی در سکونتگاه های پایدار در سریلانکا خواهد بود و تمرکز ا صلی طرح بر این بوده ا ست که آپارتمان ها، اح ساس زندگی در سطح زمین را داشته باشند. اقداماتی نیز جهت کاهش مصرف انرژی برق و آب، همچون استفاده از انرژی خورشیدی جهت فضاهای عمومی، در این طرح، نظر گرفته شده است. - شکل شماره یک -
