بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی اثرات کاربرد اسانس گیاهان نعناع فلفلی و آویش در دو غلظت 300 و 500 میلی گرم در لیتر بر ماندگاری پس ازبرداشت میوه موز آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار و در طی یک ماه انجام شد در این راستا میوه های موز پس ازآماده سازی در دسته های 10 تایی با مقادیر مورد نظر اسانس نعناع فلفلی و آویشن تیمار شده و سپس به انباری با شرایط دمایی 13 درجه سانتی گراد منتقل شدند .شاخص های مورد بررسی ،پوسیدگی و ماندگاری بودند.نتایج نجزیه واریانس نشان داد که اثر اسانس نعناع فلفلی و آویشن بر روی صفات مورد مطالعه در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بودند.
واژههای کلیدی: آویشن،درصد ماده خشک،ماندگاری،نعناع فلفلی
مقدمه
میوه ها و سبزیها منابع مهمی از آنتی اکسیدانهای طبیعی هستند. اهمیت مصرف میوهها و سبزیها به علت کاهش خطر ابتلا به سرطان، کاهش میزان مرگ و میر و بیماریهای قلبی است - آمس وهمکاران . - 1993همچنین مصرف میوهها وسبزیها باعث کاهش فشار خون و افزایش مقاومت در برابر امراض میشود - آسچریو و همکاران، . - 1992متأسفانه هر سال بخش زیادی از میوهها وسبزیهای تولید شده به شکل ضایعات از بین میروند، که این امر باعث کاهش دسترسی اقشار مختلف مردم به مواد غذایی به ویژه میوهها و افزایش هزینههای تولیدی میگردد. یکی از موثرترین راهها برای کنترل ضایعات استفاده از مواد شیمیایی است که این مواد علیرقم تأثیر مثبت در کنترل ضایعات مضرات زیادی برای سلامتی انسان و محیط زیست دارند.
از این رو یکی از زمینههای مهم کشاورزی و باغبانی ارگانیک که توجه زیادی را به خود جلب کرده است استفاده از ترکیبات طبیعی و سازگار با گیاهان، طبیعت و انسان در تولید و نگهداری محصول است که به این ترتیب نه تنها محصول بدون استفاده از مواد شیمیایی و مضر تولید میشود، بلکه دارای ارزش غذایی و دارویی بالاتری خواهد بود - اصغری، . - 1385مطالعه برروی برداشت، نگهداری و انبارداری موز بعنوان یکی از میوه های پرطرفدار دارای جنبه های مختلفی است. یکی از جنبههای مهم در این زمینه ارائه راهکارهای مناسب و کم هزینه همراه با کمترین میزان اثرات سوء برسلامتی انسان میباشد. بر این اساس سعی شده است طی این تحقیق تعدادی از این راهکارها مورد بررسی قرار گرفته و به صورت روشهای علمی به تولید کنندگان فعال در زمینه کشت و نگهداری موز پیشنهاد گردد.
بیان مسئله
موز یکی از محصولات میوه ای کلیماکتریک - فرازگرا - و سریع فاسد شونده بوده و به آسیبهای مکانیکی و زوال فیزیولوژیکی حساس بوده و دارای سرعت متابولیسم و تخریب سریع در طول مدت زمان نسبتاً کوتاه می باشد. برای افزایش میزان ماندگاری میوه موز و حفظ کیفیت محصول در طی دوران انبارداری تیمارهای مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد - زنگ و همکاران، . - 2007یکی از مشکلات انبار داری میوه موز بیماری های قارچی می باشد. از بیماری های پس از برداشت می توان آنتراکنو،پوسیدگی تاج میوه و پوسیدگی انتهای دم میوه را نام برد. یکی از بهترین راه ها برای کاهش بروز این بیماری ها ضدعفونی پنجه های موز با قارچ کش مناسب در کوتاه ترین زمان ممکن، از جدا کردن پنجه از خوشه تا ضد عفونی می باشد.
تحقیقات جدید نشان داده که کاربرد اسانس های گیاهی در کنترل عوامل میکروبی بعد از برداشت نقش بسزایی دارند. این ترکیبات نه تنها فاقد اثرات جانبی بوده بلکه به علت خاصیت آنتی اکسیدانی کیفیت و طول دوره ی انبار داری را افزایش می دهند - مسکوکی ومرتضوی، . - 1383تحقیقات نشان داده است که کاربرد اسانس بدست آمده از گل داودی با غلظت 150میلی گرم در لیتر خاصیت آنتا گونسیتی علیه Botrytis cinerea می باشد - چلبی و همکاران، . - 2004
اسانس آویشن
آویشن گیاهی معطر از خانواده ی Lamiaceae و جزو گیاهان دارویی با ارزش و متداول در طب سنتی و جدید دنیاست. پراکنش 250 گونه آویشن در دنیا و14 گونه ی آن در ایران گزارش شده است. اثرات ضد قارچی، ضد انگلی و ضد باکتریایی این گیاه و اثرات درمانی آن برای درمان آسم، سرفه های خشک مکرر و برونشیت به اثبات رسیده است - اصغری،. - 1385
اسانس نعناع فلفلی
نعناع فلفلی هم از خانواده ی Lamiaceae از جمله از گیاهان دارویی و معطری است که اسانس آن مصرف دارویی، غذایی، بهداشتی و آرایشی فراوانی دارد.ترکیبات موجود در این گیاه دارای خواص ضد قارچی،آنتی اکسیدانی و حشره کشی می باشند. خواص ضد میکروبی آن علیه Escherichia coli، و نیز Candida albicans تایید شده است - ایسرین، . - 2001
اسانسها و فیزیولوژی پس از برداشت
استفاده از اسانسهای گیاهی در کنترل بیماریهای پس از برداشت میوه و سبزی بهعنوان روشی ارگانیک در چند سال اخیر مطرح گردیده است و بهعنوان روشی مؤثر و در عین حال ایمن توجه بسیاری از محققین را بهخود جلب کرده است. استفاده از اسانسهای گیاهی ضمن تأمین سلامت و ایمنی محصول، باعث کاهش ضایعات میوه میگردد. حساسیت گونههای قارچی بسته به نوع اسانس و غلظتهای مختلف آن متفاوت است. تفاوت در فعالیتهای ضد قارچی اسانسهای گیاهی به اجزای تشکیل دهنده آنها بستگی دارد. یک ترکیب ممکن است به تنهایی یا بهصورت تشدید کننده همراه با سایر ترکیبات فعالیت ضد قارچی اسانس را باعث شود - پلوتو و همکاران، . - 2003
