بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضربا هدف بررسی تاثیربازی های الکترونیکی - جورچین - برحافظه بینایی دانش آموزان کم توان ذهنی شهرستان گلوگاه صورت گرفت. ازنوع تحقیقات کاربردی و روش انجام پژوهش به صورت طرح شبه آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و جامعه آماری شامل 20 نفر از دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیرمدرسه امام رضا - ع - شهرستان گلوگاه درسال تحصیلی 94 - 95 است. ابزار گردآوری داده ها شامل: الف-بازی الکترونیکی جورچین ترتیس ب- آزمون حافظه بینایی آندره ری است. قبل از انجام هرگونه مداخلهای، آزمون حافظه بینایی آندره ری در هردو گروه انجام شد. نتایج با استفاده ازتحلیل کواریانس موردتحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد: بازی های الکترونیکی - جورچین - برحافظه بینایی دانش آموزان کم توان ذهنی شهرستان گلوگاه تاثیر دارد.
کلیدواژه: کودکان کم توان ذهنی، بازی های الکترونیکی جورچین، حافظه بینایی، تمییز بینایی.
مقدمه
کودکان کم توان ذهنی به علت عملکردهای ذهنی وهوشی پایین ترازحد متوسط،مشکلاتی درحافظه تمرکز، تعادل،وکنترل تحریک های لحظه ای وحافظه دارند. کودکان کم کودکان کم توان ذهنی دریادگیری با دو مسئله درگیرند یکی دیرمی آموزندودیگراینکه زود فراموش می کنند،بنابراین درحفظ و به خاطرسپردن مطالب، بسیارمشکل دارند. لذا هرچه حافظه آنها تقویت شود، یادگیری در آنها آسانترمی شود. دوجنبه مهم حافظه عبارتنداز:حافظه شنوایی وحافظه بینایی که نسبت به سایرموارد اهمیت بیشتری دارند.
نتایج پژوهش های موجود درزمینه حافظه کودکان کم توان ذهنی،نشان می دهدکه این کودکان درحافظه دارای نارسایی های جدی می باشند - هاردمن،دور؛ ایگن ام1،به نقل ازعلی زاده وهمکاران، .این درحالی است که حافظه دیداری دریادگیری برای بازشناسی وبیادآوردن حروف الفبای نوشته شده واعداد خزانه لغات دیداری وهجی کردن ومهارت های زبان نوشتاری اهمیت دارد. این حافظه برای انجام تکالیف جورکردن ازراه دیدن وکپی کردن اشکال ومحاسبه مسائل ریاضی و یادگیری طرزاستفاده ازوسایل وباتزی هابسیارمهم است.
کودکانی که مشکلاتی درحافظه دیداری خوددارند، در یادگیری هجی کلمات بی قاعده نیزمشکلاتی دارندزیرا برای تجسم کل کلمه ویادگیری هجی کردن، به حفظ صداها - واج ها - نیاز دارند درخواندن کلمات، توجه کودک باید از یک تصویر به تصویر دیگر و ازیک کلمه به کلمه دیگر،ازیک پاراگراف به پاراگراف بعدی وازیک صفحه به صفحه دیگرجابجا شود، تغیرتوجه در نوشتن درتوجه حرکتی وبینایی برای جابجایی حرکتی،ازیک کلمه به کلمه دیگرضروری است.
یکی ازعواملی که می تواندبرحافظه بینایی افرادکم توان ذهنی تاثیرگذارباشد فعالیت های ادراکی،ورزش و بازی رایانه ای ازقبیل جورچین است.اجرایی بازی های ساده وابتدایی باعث پیشرفت دررشد ادراکی- حرکتی می شوند ویگوتسکی2 معتقد است که بازی منبعی هدایت کننده برای رشد ذهنی کودکان است. پژوهش های انجام شده در این زمینه حاکی از آن است که بازی های رایانه ای از قبیل جورچین، به دلایل متعددی از جمله به کارگیری حواس مختلف درجریان بازی، برخورداری از گرافیک قابل توجه، جلوه های ویژه، سطوح مختلف ساده تادشوار بازی، ارائه پس خوراندهای لازم دربرخی از بازی ها به کاربر و مانند آن، درمقایسه با آموزش سنتی، ازکارایی بالاتر و بهتری برخوردار است.
بازی جورچین دررشد هوشی کودکان کم توان ذهنی نقش حیاتی دارد.درجریان بازی نیروهای مختلف کودک ازفبیل چالاکی،حافظه، دقت، تمرکز، ادراک رشد می کند. لذا با توجه به مباحث ذکر شده تحقیق حاضردرپی پاسخگویی به این سئوال است که آیابازی های الکترونیکی - جورچین - برحافظه بینایی دانش آموزان کم توان ذهنی تأثیردارد؟ نمونه تحقیقاتی که در زمینه تاثیربازی های الکترونیکی - جورچین - برحافظه بینایی دانش آموزان کم توان ذهنی صورت گرفته است از جمله: پاکت چی وهمکاران در تحقیقی به بررسی تأثیر آموزش بازی های رایانه ای بر عملکرد حافظه بینایی دانش آموزان نارساخوان پرداختند. تحلیل نتایج نشان داد که بازی رایانه ای انتخاب شده تأثیر مثبت معناداری بر حافظه بینایی دانش آموزان نارساخوان دارد.
خداپرست و همکاران نیز درتحقیقی به بررسی اثربخشی بازیدرمانی بر حافظه دیداری، تمرکز و توجه، دانش آموزان دختر کم توان ذهنی آموزش پذیرپرداخت. نتایج حاکی از این است که مداخله های انجام شده برروی گروه آزمایش مفید بوده واین تفاوت ها درنمرات پیش آزمون و پس آزمون گروه گواه معنادار نبوده است. صالحی و همکاران درتحقیقی به بررسی مقایسه بین ادراک و حافظه بینایی و شنیداری در کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر دختر با و بدون معلولیت جسمی حرکتی در شهر تهران پرداختند.
تی مستقل درسطح پنج درصد به منظور سنجش همبستگی میان متغیرها استفاده شده و نتیجه یک تفاوت معنادار بین دو گروه دانش آموزان دختر کم توان ذهنی با و بدون معلولیت جسمی را اثبات کرده است، اما تمایز مشخصی بین حافظه دیداری و شنیداری در این دو گروه وجود ندارد. عظیمی تحقیقی باعنوان نقش بازی های رایانه ای درآموزش نابینایان انجام داده است بیان می داردکه بازی های رایانه ای می تواندنقش ویژه ای درآموزش نابینایان ایفا کندو برای تقویت پردازش شنیداری، تصویرسازی ذهنی، جهت یابی و مکان یابی می توان از این بازی ها استفاده کرد.
در تحقیقات خارجی نیز توول وهمکارانش3درتحقیقی به بررسی استفاده ازبازی های رایانه ای دردرمان بیماران مبتلا به ضعف حافظه درکانادا پرداختند. نتایج یافته های پژوهش آنها نشان داد: استفاده ازبازی های رایانه ای موجب پیشرفت نسبی در بیماران مبتلا به ضعف حافظه می شود. علاوه براین، آن ها از تحریک ذهنی که بازی برایشان فراهم می آورد و بازخوردی که در اختیارشان قرار می داد، احساس رضایت خاطر می کردند. باولیردردانشگاه روچسترپژوهش هایی انجام داد تا اثر بازی های رایانه ای را در افزایش توانایی مغز در پردازش اطلاعات تصویری بررسی کند. نتایج این مطالعات نشان داد افرادی که بازی های رایانه ای انجام می دهند نسبت به دیگران در آزمون های بینایی و تحلیل اطلاعات تصویری، به مراتب بهتر عمل می کنند.
روش تحقیق
با توجه به موضوع و اهداف تحقیق، تحقیق حاضراز نوع تحقیقات کاربردی و روش انجام پژوهش حاضر به صورت طرح شبه آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل 20 دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر مدرسه امام رضا - ع - شهرستان گلوگاه واقع درروستای خورشیدکلا که درسال تحصیلی 94 - 95 بود که 10 نفر در گروه آزمایش و10 نفر درگروه کنترل به صورت تصادفی جایگزین شدند. مداخله از طریق آموزش بازی های رایانه ای درگروه آزمایشی اجرا شد و مجددا دو گروه با استفاده از آزمون حافظه بینایی با هم مقایسه شدند.
ابزار گردآوری داده ها: الف- آزمون آندره ری، آزمون تصاویرهندسی درهم - حافظه بینایی - بود که درتحقیق حاضرنیزبا روش آلفای کرونباخ ضرایب محاسبه شده 0/89 برآوردگردید که ازنظرآماری معنادار و قابل اعتمادند. ب- بازی الکترونیکی جورچین تتریس:یک پازل رایانه ای دو بعدی است. قطعات پازل ازبالای صفحه به پایین می افتندوبازیکن باید در پایین صفحه، قطعات راروی یک خط مرتب کند.اگردانش آموزان موفق نشود، قطعات پازل روی هم انباشته می شودوتودهای از قطعات پدیدمی آیدکه ارتفاع آن به بالای صفحه میرسد.
در این حالت، بازی تمام می شود بازیکن باید قطعات را در پایین صفحه به طور مناسب کنار هم بچیند. روش اجراعبارتنداز: قبل از انجام هرگونه مداخلهای، آزمون حافظه بینایی آندره ری در هر دو گروه انجام شد. پس ازگذشت دو هفته، در گروه آزمایش مداخلات لازم - بازی الکترونیکی جورچین ترتیس - در طی یازده هفته صورت گرفت و در کلاس دیگر - گروه گواه - هیچگونه مداخلهای صورت نگرفتدر. نهایت، پس از گذشت یک ماه مجدداً از طریق آزمون حافظه بینایی آندره ری در هر دو گروه انجام شد. پس ازجمع آوری داده های موردنیاز، داده هابه دوروش ازطریق نرم افزارspss-18تجزیه وتحلیل خواهد شد.
ابتدابرای توصیف دقیق جامعه آماری موردبررسی ازروش آمارتوصیفی،جداول فراوانی میانگین و انحراف استانداردوسپس برای آزمون فرضیه هاودستیابی به اهداف تحقیق از آمار استنباطی استفاده گردیده است ونوع آماره ها براساس نوع متغیرها،تعداد متغیرها،نرمال بودن یاغیر نرمال بودن متغیرها مورد تجزیه وتحلیل قرارمی گیرد.آزمون های مورد استفاده دراین تحقیق آزمون تحلیل آماری کواریانس می باشد.
