بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر رنگها بر روي یادگیري کودکان مقطعاو ل دبستان شهرستان دره شهر است که فرضیه هاي عنوان شده عبارتند از تأثیر رنگها بر روي یادگیري در دختران وپسران داراي تفاوت است. وهمین طور رنگ زمینه دریا دگیري تأثیر دارد که جامعه اماري این تحقیق کلیه دانش اموزان مقطعاول دبستان شهرستان دره شهر است که 100 نفررا ازطریق نمونه گیري خوشه به عنوان نمونه انتخاب کردیم، واز ازمون گودیناف رنگی براي گردآوري داده ها استفاده کردیم ،که براي تجزیه وتحلیل داده ها از آمارتوصیفی واستنباطی استفاده گردیده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین تأثیر رنگها برروي یادگیري دختران وپسران تفاوت وجود ندارد اما در حدود 42 درصد از دانش آموزان معتقدند که رنگ زمینه می تواند در یادگیري تأثیر گذار باشد.
-1 مقدمه
حافظه در یادگیري نقش مستقیم دارد و هر چه مطلب آموخته شده در حافظه بیشتر بماند یادگیري پایدارتر خواهد بود . براي اینکه یادگیري را تقویت کنیم تا ابتدا حافظه را تقویت کنیم تا با کمک این متدها بتوانیم یادگیري مطلوب تر داشته باشیم.همانطورکه اکثر روان شناسان، یادآوري کرده اند، اولین سالهاي زندگی در رشد روانی – عاطفی کودك نقش بسیارمهم دارد .اریک اریکسون معتقد است که کار اصلی شخص دردوران خرد سالی غیرازموارد دیگر، یادگیري اعتماد است وبه نظر او دردوره خردسالی،کودك یادمی گیرد که دنیا یا محلی خوب ورضایت بخش است یا منبع ناراحتی وناکامی ها وهیجان هاي منفی است. ازدیدگاه اریکسون اولین موفقیت روانی – عاطفی کودك این است که، بدون اظطراب وخشم شدید بپذیرد که مادرش ازجلو چشمش دورتر رود.واین امر براثر پیش بینی مسائل بیرونی صورت می گیرد.
تعداد زیادي از روان شناسان مخصوصا آنهایی که تحت تاثیر سنت فرویدي قرار گرفته اند معتقدند که اولین روابط کودك براي روابط بعدي او با دیگران الگو قرار می گیرد.روان شناسان اهمیت رشد عاطفی سالم را یادآوري کرده اند که تمام این مسایل نشات گرفته از یادگیري در کودکی است که مسایل عاطفی شناختی و حتی تاثیر رنگ ها در اوان کودکی می تواند دیدگاه کودك را تغییر دهد .توانایی و تاثیر رنگ نیز بر روي یادگیري عمل نمادها را همراهی می کنند که این توانایی ها مخصوصا در بازي کودك تجلی میکنند و مثلا شکل تقلید تاخیري و بازي نمادین با رنگ مورد علاقه کودك می تواند تاثیر پذیري بیشتري داشته باشد. رنگ به نوعی بر روحیه و شخصیت کودك می تواند تاثیر گذار باشد به طوري که رنگ هاي تند مثل قرمز و آبی در یادگیري بیشتر خود را نشان می دهند. - آزاد، - 1383
-2 فرضیه هاي تحقیق:
رنگ زمینه و متن در یادگیري وحافظه کودکان تاثیر دارد.
تاثیر رنگ ها بر یادگیري وحافظه دختران و پسران تفاوت دارد.
-3 اهمیت نقاشی کودکان و تفسیر رنگ ها
مرحله دوم مرحله خط هاي آشفته - درهم برهم - است . در این مرحله وقتی کودك نقاشی می کشد ؛خط هاي او بالا؛ پایین ؛ جلو و عقب می رود . در این مرحله آنها لبه هاي کاغذ را می فهمند و از علامت هایی که دیگران ساخته اند تقلید می کنند . به عنوان یک بزرگ سال لازم است بدانیم که کودکان در صورت روبرو شدن با یک حادثه عاطفی ؛ممکن است رنگ ها ي خود را تغییر دهند رنگ هایی که کودك مورد استفاده قرار می دهد می تواند مورد علاقه او باشد . وقتی کودك از رنگ قرمز استفاده می کند ؛می تواند نشانگر عصبانیت و پرخاشگري او باشد . وقتی که کودك از زاویه هاي تیز به جاي خطوط منحنی استفاده می کند یعنی هنگام نقاشی تحت فشار و بی قرار است .
استفاده زیاد از رنگ ها به طور کلی می تواند نشان دهنده این باشد که کودك احساس درد و اندوه دارد . رنگ سیاه می تواند رابطه زیادي با افسردگی و ناکامی داشته باشد . وقتی کودکان از رنگ زرد استفاده می کنند ؛اشتیاق و شور و شوق خود را در حال نقاشی کردن نشان می دهند و به نظر می رسد که کودکانی خونگرمند و از سایر کودکان عاطفی ترند و در زندگی خود به بزرگسالان وابستگی دارند . کودکی که از رنگ سبز استفاده می کند یعنی اینکه از نظر جسمانی در حال رشد و متکی به خود و در بعضی اوقات سرد و بی احساس است . در این سنین کودك ممکن است با همسالانش متفاوت باشد اما وقتی بزرگ شد کمی متعادل تر می شود . رنگ بنفش آرام و معنوي به نظر می رسد . کودکانی که از این رنگ استفاده می کنند به آسانی سر گرم می شوند و آرام با دنیاي اطراف خود برخورد می کنند . کشیدن گوش فوق العاده بزرگ می تواند بر این دلالت داشته باشد که کودك انواع سوء استفاده هاي کلامی را در زندگی تجربه کرده است .
اگر کودك شکاف درازي را براي دهان بکشد می تواند این معنا را داشته باشد که به راحتی نمی تواند صحبت کند و عدم کشیدن دهان یعنی اینکه کودك توانایی برقراري ارتباط با دنیاي اطراف را ندارد و نکشیدن چشم می تواند این معنا را برساند که کودك نسبت به واقعیت هاي اطراف خود احساس کوري می کند و دندان نا مرتب در نقاشی می تواند بر رفتار پرخاشگر دلالت داشته باشد . وقتی کارهاي هنري کودك را می بینید نباید عجولانه قضاوت کنید . کودك نیاز دارد که احساساتش را در لغات یا نقاشی بیان کند و بر همین اساس نیاز دارد که با واژه هاي عاطفی آشنا شود . کودکان نیاز دارند که در مورد کار آنها صحبت شود . کودکان از نقاشی به عنوان وسیله اي براي بیان ابراز وجود و ارتباط برقرار کردن با جهان اطراف استفاده می کنند و از این طریق مراحل رشد آنها طی و به بزرگسالی می رسد و ما به عنوان یک بزرگسال باید از آنها حمایت کنیم. - دادستان، . - 1380نقاشی زبان کودکان است . کودکان بر خلاف بزرگسالان هستند . آنها از طریق نقاشی کشیدن، قصه گویی، بازي کردن و ... شناخته می شوند . نقاشی به ما کمک می کند تا به دنیاي درونی و روح کودك پی ببریم و بدانیم چه نیازهایی دارد ؟ آیا کودك ناسازگار یا بیمار است ؟ در بزرگسالی می خواهد چه کاره شود ؟ و....بچهها به نقاشی علاقه زیادي دارند و آنچه میکشند بازتاب دنیاي درونی آنهاست. بیشتر بچهها به کارهاي هنريشان فکر نمیکنند یا حتی آن را سانسور نمیکنند.
در طول 40 سال گذشته نقاشی کودکان به عنوان بخش مهمی از تشخیصهاي متخصصان اطفال به کار میرود.نقاشی به آنها کمک میکند مراحل رشد کودك را در همان لحظه مشاهده کنند و درباره مشکل احتمالی آگاهی یابند. یک نقاشی ساده میتواند نگاهی اجمالی به جهانبینی کودك، نقش او در خانواده و روابطش با دیگر اعضاي خانواده و البته اعتماد به نفس او باشد. این نقاشی همچنین میتواند میزان استحکام او و خانواده را نشان دهد که بسیار مهم است. نقاشی کودکان حتی میتواند اوضاع فرهنگی و نوع رفتارهاي اعضاي خانواده را با یکدیگر مشخص کند اما این هشدار را در نظر داشته باشید که اگر میخواهید معناي پنهان شده در نقاشی را بیابید نباید آنها را بیش از حد تفسیر کنید. نباید هر خطی که کودك میکشد را بخوانید، بهتر است نقاشی بچهها را فرصتی براي صحبت کردن با فرزندتان تلقی کنید و درباره آنچه میخواسته بکشد با او حرف بزنید. سپس سؤالهایی از او بپرسید تا ارتباطتان را به این ترتیب با فرزندتان بیشتر کنید. حواستان باشد بیش از حد بر او تاثیر نگذارید و او تحتتاثیر شما نباشد. مثلا بگویید: »درباره نقاشیات برام تعریف کن. این آدما کین توي نقاشیت. چیکار دارن میکنن؟ چرا مامانو این شکلی کشیدي؟« - داداش زاده،. - 1373
-4 روانشناسی رنگ در نقاشی کودکان امروزه روانشناسان تجربی معتقدند که رفتارهاي گوناگون کودك در دوره هاي مختلف رشد بستگی کاملی به تحولات ارثی در رشد نظامهاي مغزي وي دارد. پزوهش هاي پیاژه نشان می-دهد که فرآیند منطق و ادراك کودك به طور دقیق ناشی از تحرکاتی است که در اطراف کودك وجود دارد و با تغییر آن تحرکات می تواند این فرآیند را کند و یا تندتر نمود. دنیاي کودکان و گرایش کودك به دویدن، بازي کردن، خط خطی کشیدن و نقاشی کردن امري غریزي و یا وابسته به دنیاي مخصوص رویارویی کودکان است. در حقیقت اجتماعی کردن رفتار کودك به امکان ارتباط او به وسیله خطوط و علائم بستگی دارد.در دوران کودکی در فاصله سنین 3 تا 6 سالگی کودك بیشتر تحت تأثیر فشارهاي درونی است. علاقه وافري به رنگ دارد و آن را مقدم بر شکل ظاهري می داند. ولی به تدریج هر قدر که از وابستگی او به رنگ کم می شود و علاقه او به تقدم شکل بر رنگ افزون می یابد. همچنین هر قدر کودك کوچکتر باشد، رنگهایی که به کار می گیرد زنده تر می شود و با فزونی سن و سال، آموزش مدرسه و تکامل او در راه شناخت منطقی، رنگهایی را که به کار می برد سرد می کند و رنگهایی را که کمتر خشن هستند بکار می برد.
در کودکستان بیشتر کودکان ترجیح می دهند از رنگهاي گرم و تند استفاده کنند و فقط کودکانی که در خانه تحت نظارت شدید قرار دارند، رنگهاي سرد را انتخاب می کنند که در این موارد علت اصلی به مشکلات عاطفی و روانی کودك مربوط می شود. بنا به نظر واهنر - - Waehner فقدان رنگ در تمام یا قسمتی از موضوع نقاشی نشانگر خلاء عاطفی و یا گاهی دلیل بر گرایشهاي ضد اجتماعی است. تجربیات نشان داده است که کودکان سازگار در نقاشی هایشان به طور متوسط از پنج رنگ مختلف استفاده می کنند. در حالی که کودکان گوشه گیر و یا آنها که ارتباط با دنیاي خارج را دوست ندارند از یک یا دو رنگ بیشتر استفاده نمی کنند.در سنین 11 تا 12 سالگی است که نوجوانان متوجه می شوند که رنگهاي اشیاء قابل تغییرند و بنابراین بهتر است که آن ها را زودتر از موقع مجبور به درك این بینش نکنیم زیرا بکارگیري رنگ فقط یکی از عوامل تکاملی و پیشرفت فکري کودك نیست بلکه به عوامل ژرف عاطفی نیز مربوط است. - دادستان، - 1380 قرمز: به معناي قدرت، عمل و مردانگی است و به منزله رنگی تنوع ی و پویشی محسوب می شود که از یکسو مبین نیرومندي امیال و کشاننده هاست و از سوي دیگر، خشم و گاهی پرخاشگري را نشان می دهد. قبل از 6 سالگی یعنی هنگامی که کودك کشاننده هاي خود را به خوبی مهار نمی کند، از این رنگ بیشتر استفاده می شود. افراط در بکار بستن رنگ قرمز به معناي نیاز به حرکت و وجود یک زمینه تحرك پذیر است.
آبی: معرف حساسیت، دریافت پذیري، هیجان خواهی و درونی سازي است و رنگی است زنانه که صلح، آرامش سکون و در حد افراطی فعل پذیري و تسلیم را نشان می دهد.
بنفش: ترکیبی از آبی و قرمز یعنی رنگهایی است که داراي رمزگرایی متضاد هستند. چه رنگ آبی گرایش به درونگري و فعل پذیري و رنگ قرمز تمایل به برونگري و عمل را نشان می دهد. بدین ترتیب رنگ بنفش معرف جمع اضداد و تمایل به چیز دیگر است. از زاویه اي متفاوت، این رنگ داراي معناي عرفانی نیز هست. اما استفاده افراطی از آن را می توان نشان اضطراب و وجود تنشهاي متناقض دانست.
زرد: معادل نور، شادي و خوش بینی است و به منزله رمز درخشش و گشایش محسوب می شود و میل به مشارکت یا گرایش عمیق به پیشرفت را متجلی می سازد. معمولا کودکان 9-8 ساله از این رنگ بیشتر استفاده می کنند. به کار بستن افراطی رنگ زرد می تواند به معناي نیاز به آزاد سازي تنش هاي درونی باشد.
سبز: آرامی بخش ترین رنگها، آرام، ساکن، راضی از خود است. جنبه هاي مختلف شخصیت به خصوص با حفظ حرکت خود، نیاز به جلب توجه و میل به محبوبیت مرتبط است و از یک سو گرایش به مبادله و ارتباط را نشان می دهد و از سوي
