بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر که با هدف بررسی تاثیر بازی آموزشی کلاه الفبا بر یادگیری نشانه های همآوای فارسی اول دبستان به روش نیمه آزمایشی صورت گرفته است، ضمن تعریف بازی، بیان نظریات روانشناسان بزرگ به بررسی انواع بازیها، ویژگیها و تأثیرات آن پرداخته، از بازیهای آموزشی به عنوان مهمترین بازیهای فعال و هدفدار در امر یادگیری نام برده تا آموزگاران را با این شیوه که بیشترین کاربرد آموزشی را در مقطع ابتدایی دارد، آشنا سازد و فواید و تأثیرات آن را بیان کند و در نهایت تاثیر یک بازی آموزشی را به نمایش بگذارد. جامعه ی ما در این پژوهش همه ی دانش آموزان کلاس اول ابتدایی شهرستان بیرجند بودند که با روش نمونهگیری در دسترس 8 نفر از دانش آموزان پایه اول دبستان حافظ گازار انتخاب گردید . نتایج قابل مشاهده حاکی از آن است که این دانشآموزان نسبت به گروهی که آموزش عادی میبینند یادگیری بهتر، سریعتر و پایدارتری دارند، همچنین نشاط پایانی بین اعضای گروهها و تلاش برای آموزش و پیروزی بسیار مشهود بود و دانشآموزان در املا هم پیشرفت کردند.
واژه های کلیدی
بازی آموزشی، یادگیری، کلاه الفبا، همآوا، اول دبستان.
.1مقدمه
از تماشای بازی کودکان میتوان دریافت که بازی یک موضوع محرک و تشویقکننده است. بچهها در اثر بازی به مقدار زیادی ازنظر عاطفی ارضا میشوند. هرچند تفاوتهای موجود در بازیهای کودکان همیشه روشن و واضح نیستند یا بهراحتی درک نمیشوند ولی این احتمال وجود دارد که بتوان کارکردهای متمایزی با عناوینی نظیر مهارتیابی، جستجو، کاردرمانی و تفریح را تشخیص داد.
اگر یادگیری را بهطورکلی به معنای»کسب آگاهی و شناخت از خود و محیط خود« بدانیم بازی وسیلهای مهم برای آموزش و یادگیری است. خصوصاً بهعنوان وسیلهی آموزشی از این نظر اهمیت دارد که:
.1 شکل آزاد و غیررسمی آموزش است که کودک بدون فشار و کنترل به طور غیرمستقیم میآموزد.
.2 یادگیری همراه با لذت و تفریح است؛ به همین رو انگیزهی یادگیری نیز زیادتر است.
.3 مربی در رأس توجه قرار ندارد، بلکه کودک و فعالیتش تعیینکننده است.
.4 نیازهای روزمره جسمی و روحی کودک را تأمین کرده، تعادل روحی در کودک ایجاد میکند.
.5 بهطور غیرمستقیم جنبه رواندرمانی دارد، چراکه کودک از این طریق خود را تخلیه روانی میکند.
اساساً اگر بازی آگاهانه و هدفمند بهعنوان وسیله آموزشی به کار رود میتواند بسته به نوع و کیفیت آن و کاربرد بهجا و بهاندازه، مربی و کودک را دررسیدن به اهداف یاری نماید.
بازی بهعنوان یک راه متعارف جهت افزایش یادگیری معرفی شده و طبق گزارش انجمن محققان آمریکا از بازیهای آموزشی بهعنوان ابزاری قوی و مفید در امر یادگیری نامبرده میشود. درواقع بازی با فعال نمودن قوه تخیل، ایجاد چالش و نیز برانگیختن حس کنجکاوی، باعث افزایش انگیزه نیز میشود.
توانایی بازی از ویژگیهای مهم انسان است، روانشناسان و رفتارشناسان نشان دادهاند که بازی سبب پیوند و ارتباط نزدیکی که با انگیزهی اکتشاف و ارضای کنجکاوی شخص دارد نقش سکوی پرش در آموزش را ایفا میکند.
درباره ی ارزش آموزشی بازی می توان اشاره کرد که کودکان در خلال بازیها، بهویژه بازیهای آموزشی به مفاهیم ذهنی جدیدی دسترسی پیدا میکنند و مهارتهای بیشتر و بهتری را کسب میکنند. در حین بازیها مطالب آموختنی، بدون فشار و با میل و رغبت فراگرفته میشوند و به همین علت برخی مربیان معتقدند که هرگونه مطلب درسی را باید فقط همراه با بازی به کودکان آموخت و اصولاً بهتر است ساعات رسمی دروس مدارس ابتدایی را به ساعتهای بازیهای خلاق و آموزنده تبدیل کرد.
درک مفهوم بازی و ارائه تعریفی منسجم از آن بسیار مشکل است، اما در فرهنگ بزرگ وبستر بازی به صورتهای ذیل تعریفشده است:
الف - حرکت، جنبش و فعالیت به مثابه حرکت عضلات
ب - آزادی یا محدودهای برای حرکت یا جنبش پ - فعالیت یا تمرین برای سرگرمی، تفریح یا ورزش. هرگونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفداری که در اوقات فراغت یا اشتغال و در جهت کسب لذت، تمدد اعصاب، آرام بخشی جسم یا ذهن بازیگر و اقناع نیازهای آنی یا درازمدت فرد یا گروه، چه بهصورت انفرادی یا گروهی انجام گیرد بازی نامیده میشود، یا فعالیتی جسمی و فکری است که بچهها بهمنظور سرگرمی و دستیابی به لذت، هیجان و نشاط به آن میپردازند.
.1-1مبانی نظری
نظریات و عقیده روانشناسان درباره بازی تاکنون نظرات زیادی درباره بازی از دانشمندان و روانشناسان بزرگ ارائه شده است، اما اینجا فقط به برخی از دیدگاههایی که به جنبهی آموزش و یادگیری از طریق بازی پرداختهاند، اشاره کردهایم:
پیاژه: نظریات او دربارهی رشد تفکر، زیربنای بخش عمدهای از شیوههای آموزشی است. از نظر او بازی راهی است که کودک طی آن آموختههایش را تمرین میکند و بر مهارتهای تازه کسب کردهاش مسلط میشود، بازیها ازنظر او بهصورت تحولی و ساختاری طبقهبندی شدهاند. او بازیها را به سه دسته الف - تمرینی ب - نمادین-رمزی پ - باقاعده تقسیم کرد.
برونر: عقیده داشت که بچهها به فعالیتهای جسمانی و تجارب دستاول نیاز دارند تا دیدگاههای خود را بسط داده و توانایی فکر کردن کسب کنند. بازی بسیاری از این فرصتها را برای آنها فراهم میآورد.
فروبل: نظریههای او کانون تفکر درباره آموزش و مراقبت در سالهای اولیهی کودکی است. او اعتقاد داشت که بچهها از طریق بازی فعال یاد میگیرند و یادگیری و فراگیری آنها در هنگام بازی تصوری و نقش بهمراتب مثمرثمرتر است، زیرا در این حالت آنها با افکار عمیق سروکار دارند. او ارزش زیادی به فعالیتهای بیرونی میدهد زیرا موجب بروز حرکات و فعالیتهای آزاد میشود و بچهها را به کشف و برتری محیط اطراف تشویق میکند.
هال: اجمال فعالیتهای اجدادی نام نظریهای که او بانی آن است و کودکان ازاینجهت بازی میکنند تا محتوا و صحنههایی که اجدادشان تولید کردهاند را تجدید کنند، بازی رفتاری غریزی است و در اصل شکلی از رفتار رشدیافته تری است که آنها در آینده باید به کار بندد.
گروس:2 نظریه پیش تمرین را مدون ساخته و اولین روانشناسی است که اهمیت زیادی برای بازی قائل شده و آن را بهعنوان فعالیت مهمی در بین فعالیتهای دیگر کودک میداند. به اعتقاد او بازی یک سلسله پیش تمرین عمومی است که هدف آن برقرار ساختن زمینهی اعمال سازش یافته برای آینده فرد است.
بوی تاندیک:3 او بازی را در نظریه پویایی دوران کودکی جزء فعالیتهای خاص دوران کودکی میداند. تحرک و پویایی در سازمان روانی فرد وجود داشته، تظاهرات آن به شکل بازی جلوه گری میکند.
انواع بازیها بازیها انواعی دارند که به صورت اجمالی به توضیح آنها میپردازیم:
الف - بازیهای جسمانی: کودک دائماً در حال فعالیت بدنی است. این فعالیتها غالباً ناهمگون و بدون برنامه، ولی با اختیار از طرف کودک انجام میشود. فعالیتهایی مثل دویدن، پریدن، بالارفتن، پرت کردن اشیاء و... . این بازیها، مهارتهای حرکتی را گسترش داده و سبب رشد جسمانی و هماهنگی با حواس میگردند.
ب - بازیهای سازنده: این بازیها که به گسترش مهارتهای حرکتی ظریف و هماهنگی چشم و دست کمک میکند، شامل فعالیتهایی مانند ساخت مکعبها، مخلوط کردن، جورکردن اشیاء، دوختن و...است.
پ - بازیهای اجتماعی: کودکان در همهی سنین نیازمند فرصتهایی هستند که با کودکان دیگر در هم آمیزند که چگونه دیگران را هنگام بازی در وسایل و فعالیت خود سهیم نمایند و بدین ترتیب حس همکاری، تعاون و احترام به دیگران در آن ها رشد میکند و کودک را متوجه دیگران می کند.
ت - بازیهای خلاق: این بازیها در بیان احساسات و عقاید کودک به او کمک میکند. فعالیتهایی مثل نقاشی کردن، چسباندن اشیاء، ترسیم کردن و مدلسازی.
ث - بازیهای اکتشافی: این نوع بازی یک تجربهی یادگیری بااهمیت برای کودک محسوب میشود که پایهای برای علوم فراهم میسازد و تجربیاتی عینی برای کودک و پایهای برای علم علوم طبیعی محسوب میشود.
ج - بازیهای کارکردی و نمایشی: که وانمود کردن استفاده از اشیاء آشنا است و نقش بازی کردن کودک را تشویق میکند تا نقش شخص یا چیز دیگری را تجربه کند و از این طریق آگاهیهایش را گسترش دهد. برای مثال استفاده از یک شانه بهعنوان تلفن، کشیدن یک اسباببازی روی زمین بهعنوان اتومبیل و یا خالهبازی نمونههایی از بازیهای تقلیدی هستند ، بازی نمایشی مثل پوشیدن لباس ویژه، آشپزی یا داشتن یک مغازهی کوچک به کودکان کمک میکند تا دنیای بزرگسالان را درک کنند و واژگان خود را گسترش دهند. بازی نمایشی به کودکان کمک میکند حواس خود را جمع کنند، دقیق باشند و رفتاری توأم با خویشتنداری داشته باشند. کارهایی که باعث رشد فهم کودک از فعالیتهای زنجیرهای میشوند. بازیهای تخیلی به کودکان کمک میکنند تا نحوهی ابراز عواطف و فکر کردن بهصورت انتزاعی را یاد بگیرند. بازی تخیلی نقش مهمی در رشد خلاقیت کودکان ایفا میکند. یکی حوضچهی ماسه یا آب با ظرفهایی که کودکان میتوانند آن را پر یا خالی کنند، امکان رشد بیشتر مهارتهای پیش ریاضی مثل کسرها و همینطور رشد
1-3-1پیشینه نظری
مهارتهای حرکتی ظریف را برای کودکان فراهم میکند. فروبل - مؤسس اولین کودکستان - راجع به بازیهای کودکی میگوید:
چ - بازیهای آموزشی: توجه به نقش بازی در امر آموزش کودکان بازی در این دوره، سرسری و بیهوده نیست، بلکه بسیار سرنوشتساز منجر به ایجاد بازیهایی شده است که بازیهای آموزشی نامیده و حساس است پس آنرا پرورش داده، مراقبت کنید. ازجمله صاحبنظرانی که به استفاده از بازی در آموزش .
1-3-2پیشینه عملی
توجه نمودهاند به خانم مونته سوری4، دکرولی5 و یا فروبل میتوان در پژوهشی با عنوان بازیهای آموزشی و تأثیر آن بر فرآیند یاددهی اشاره کرد. بازی خود مدرسهی بزرگی است که کودک در آن تربیت یادگیری دانشآموزان کمتوان ذهنی آموزش پذیر به این نتیجه رسید میشود بهعبارتیدیگر وسیلهای است که کودک خود را با آن تربیت که بازیهای آموزشی توسط میتواند به ارتقای اشتیاق و افزایش میکند و بیشک این نوع تربیت مفیدترین نوع تربیت است، انگیزه دانشآموزان در آموزش مفاهیم درسی شده، در پیشرفت بازیهای آموزشی بیهمتا و سرگرمکننده هستند و شیوههای تحصیلی آنان مفید باشد، همچنین در پژوهشی دیگر با عنوان متفاوت ارائهی مطالب درسی را به دانشآموزان نشان میدهند، ضمناً یادگیری مبتنی بر بازی ، واقعیت افزوده در آموزش مواد جامد موجب افزایش حفظ مطالب و کاربرد مهارتی درازمدت توسط دانش هندسی بیان کردند؛
یادگیری مبتنی بر بازی یکی از روشهای کاوش آموزان میشوند، بازیهای آموزشی بازیهایی هستند که با ابزارهای مختلف بین عمل و تعامل با دانشآموز است که رشد جالبیاهداف برنامه ریزی درسی خاص طراحیشده، تمرینی برای یادگیری پیداکرده، برای توسعه و ظرفیتهای زیر در مدرسه ابتدایی 10-8 - بهتر اطلاعات درسی هستند و معمولاً در آموزشوپرورش استفاده سال - در نظر گرفته تا درک درستی از ویژگیهای جامدات هندسی، میشوند. تجسم بهتر از اشیاء هندسی در هواپیما و در فضا و آشنایی با واژگان
.1-2بیان مسئله
هندسه ایجاد شود، درنهایت با استفاده از بازی، دانش آموزان در یافته های روانشناسی مبین این امر است که بازی این امکان را برای انتخاب پاسخ های صحیح برای طبقه بندی و تمایز بین لبه، رأس و کودک فراهم میسازد به بهترین نحو با اشیا و رویدادها آشنا شود، صورت در مواد جامد سه بعدیتقریباً تا 35٪ بهبود یافتند، در کارکرد آنها را کشف کند، کاربرد آنها را دریابد و سپس با استفاده پژوهشی با عنوان تأثیر بازیهای آموزشی بر یادگیری شیمی هم به
از این تجربیات به کمک فرآیندهای ذهنی خود به نتیجهگیری این نتیجه رسیده است که بازی بهعنوان ابزار تدریس به دانشآموز پرداخته و جواب مجهولات را دریابد. کودک مفاهیم عمدهای که کمک میکند تا مسائل را حل کند، همچنین یادگیری مبتنی برساخت ذهنی انسان را شکل میدهد از طریق بازی و پیش از ورود به بازی یکی از روشهای فعال یادگیری است که با ایجاد محیطی پر از مرحلهی آموزش رسمی و نیمهرسمی درمییابد. برای یادگیری توان شادی و نشاط باعث شرکت خود فراگیر در فرآیند یادگیری میشوند.
یادگیری و یادآوری کودکان و نوجوانانی را که با آنها سروکار داریم سپس از بازیهای کارتی و رایانهای بهعنوان کمک برای پیشرفت بهتر بشناسیم، میتوانیم از بازی استفاده کنیم. برای شناخت توان درسی دانش آموزان یادکرده است.
یادگیری، یادآوری و پرورش حافظه میتوانیم از دو نوع بازی بهره بگیریم:
.1-4روش اجرای پژوهش
یکی از بازی های زیر که ساخته ذهن پژوهشگر است برای اجرا
الف - بازیهایی که جنبهی بررسی و گردآوری اطلاعات دارند. انتخاب شده است:
ب - بازیهایی که جنبهی پرورش و تقویت حافظه دارند.
-1بازی هدف گیری الفبا: تعداد حروف مورد نظر را روی دیوار نوشته،
فعالیتهای هدفدار- بهصورت بازی- وسیلهای است که به ما امکان سپس از هر شخص می خواهیم تا توپ را به خرف مدنظر ما بزند تا با میدهد تا به بررسی رفتارهای گوناگون فردی و اجتماعی انسان در این کار نشانه گیری و آموزش الفبا تلفیق شوند.شرایط طبیعی زندگی بپردازیم.
-2بازی تاس و حرکت: هر گروه یک تاس دارند و به نوبت تاس خود در سال های اخیر، تحقیقات بسیاری در زمینه ی بازیهای آموزشی را روی زمین می اندازند و با عددی که آمد یک حرکت ورزشی انجام کودکان در جهت یادگیری بهتر و پایدارتر انجامشده اما به صورت می دهند یعنی یا طناب می زنند، یا روپایی می زنند، یا شنا روی تخصصی پژوهشی صورت نگرفته و یا کمتر توجه شده است. هدف زمین برود، با حلقه کمر همان تعداد را بزند، پروانه بزند و ... نوشتار حاضر بررسی تاثیر بازی آموزشی کلاه الفبا در افزایش سرعت
-3 بازی تاسها و تعداد حروف: هر گروه 2 تاس دارند و بعد از یادگیری و یه خاطرآوری الفبای فارسی کلاس اول ابتدایی است، امیدانداختن آن 2 عدد حاصل را با هم جمع و به تعداد آن، اعضا با هم است با به کاربستن این بازیها بهعنوان یکی از مهمترین جنبههای هماهنگ طناب زده و کلمه ای هم با آن حروف و تعداد حرف بسازند. آموزش اقدام شود.
-4 بازی آهنگ الفبا: همه ی دانش آموزان الفبای فارسی را به ترتیب
.1-3 پیشینه تحقیق
با آهنگ خاص بخوانند و دانش آموزان مد نظر در طول زمان ان طناب بزنند و بیشترین طناب برنده است.
-5بازی کلاه الفبا: برای آموزش حرف ظ از حروف چهار شکلی
