بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر بازی درمانی با رویکر شناختیB رفتاری بر کاهش اختلال کمبود توجه کودکان دارای اختلالات یادگیری بود. روش پژوهش حاضر، آزمایشی با طرح پیش آزمونB پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه کودکان دارای اختلال یادگیری شهر بابلسر بودند که از بین آنها تعداد 30 نفر - 15 نفر گروه آزمایش و 15 نفر به عنوان گروه کنترل - با ز روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و به پرسشنامه اختلالات رفتاری راتر - فرم معلم - پاسخ دادند، جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد، نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بین نمرات بس آزمون گروه آزمایش و گروه کنترل در متغیر کمبود توجه تفاوت معناداری وجود دارد، بنابراین می توان نتیجه گرفت بازی درمانی با رویکرد شناختی رفتاری بر اختلال کمبود توجه کودکان دارای اختلال یادگیری تاثیر دارد.
مقدمه
کودکان قشر عمده ای از جمعیت جهان را تشکیل می دهند به طوری که در کشورهای در حال توسعه، سهم این قشر از کل جمعیت تقریبا به 50 درصد می رسد. در هرجامعه سلامت کودکان و نوجوانان اهمیت ویژه ای دارد و توجه به بهداشت روانی آنان کمک می کند تا از نظر روانی وجسمی سالم بوده و نقش اجتماعی خود را بهتر ایفا کنند. در این راستا، شناخت صحیح ابعاد مختلف جسمی و روانی این گروه سنی و کوشش در راه تأمین شرایط مادی ومعنوی مناسب برای رشد بدنی، عاطفی و فکری آنان واضح تر از آن است که احتیاج به تأکید داشته باشد
مطالعات انجام شده در فرهنگ های مختلف نشان داده است درصد قابل توجه ی از کودکان سنین مدرسه و قبل از مدرسه دچار مشکلات رفتاری هستند
مشکلات رفتاری، مشکلات فردی و اجتماعی فراوانی را به وجود می آورد. کودکان مبتلا به اختلال های رفتاری خانواده، آموزشگاه و اجتماع را با مسایل و دشوار ی های گوناگونی مواجه می کنند و آن ها را نیز در برابر آشفتگی های روانیB اجتماعی دوران نوجوانی و حتی بزرگسالی آسیب پذیر می سازند.
پژوهش های مختلف نشان می دهد که تقریبا 30 درصد کودکان و نوجوانان در طول زندگی خود یک اختلال روان پزشکی قابل تشخیص را تجربه خواهند کرد. تعداد کودکانی که وخامت مشکلات آنان در حدی است که نیاز به درمانگری را مطرح می کند در حدود 15 تا 22 درصد تخمین زده شده است - کاستلوو، برنز، آنگولد و لیف1، . - 2012 همچنین کودکان دارای اختلالات یادگیری2 که به طور مداوم و مکرر شکست تحصیلی را تجربه می کنند نسبت به مشکلات رفتاری و اجتماعی B هیجانی آسیب پذیرتر هستند
انتظار می رود این کودکان بعد از تجربه شکست احساس ناشایستگی در چند سال متوالی تحصیلی علائمی از پریشانی همراه با مشکلات عاطفی و هیجانی بروز دهند - آرچر3، . - 2013 داده ها حاکی از آن است که تا 25 درصد کودکان مبتلا به اختلال خواندن بیش فعال هستند و کودکان مبتلا به اختلال نوشتن تصور می شود در خطر بالاتر مشکلات اجتماعی قرار دارند.
این امر شاید به این دلیل باشد که در بسیاری از کودکان دارای اختلالات یادگیری نوعی احساس خودارزشمندی منفی به علت ناکامی حاصل از دشواری های یادگیری شکل می گیرد و فقدان احترام به خود منجر به خودپنداره و عزت نفس ضعیف در آن ها می شود که در نهایت باور من نمی توانم را در آن ها ایجاد می کند
بنابراین به علت شکست های مکرر در کودکان دارای اختلالات یادگیری، اغلب باور های مربوط به عدم پیشرفت شکل می گیرد که به خودی خود مشکلاتی ایجاد می کند که فراتر از اختلال اصلی هستند. لذا استفاده از روش های درمانی در کاهش مشکلات رفتاری می تواند از اهمیت بسزایی برخوردار باشد.
یکی از روش های مورد استفاده در بهبود مشکلات رفتاری کودکان، بازی درمانی است. بازی افکار درونی کودک را با دنیای خارجی او ارتباط می دهد و باعث می شود که کودک بتواند اشیای خارجی را تحت کنترل خود درآورد بازی به کودک اجازه می دهد تا تجربیات، افکار، احساسات و تمایلاتی را که برای او تهدید کننده هستند، نشان دهند
بازی درمانی رویکردی ساختارمند و مبتنی بر نظریه درمان است که فرایند های یادگیری و ارتباط سازگارانه و بهنجار کودکان را پایه ریزی می کند. در بازی درمانی به کودک فرصت داده می شود تا احساسات آزار دهنده و مشکلات درونی خود را از طریق بازی بروز دهد و آن ها را به نمایش درآورد
در همین راستا قدمپور، شهبازیراد، محمدی وعباسی - 1394 - در پژوهشی با عنوان اثربخشی بازی درمانی بیرهنمود بر کاهش اختلالات رفتاری کودکان پیشدبستانی، نشان داد که بازیدرمانی بیرهنمود بر کاهش اختلالات رفتاری کوکان پیشدبستانی مؤثر بود.
همچنین بخشایش و میرحسینی - 1392 - در تحقیقی با عنوان اثربخشی بازی درمانی بر کاهش علائم اختلال بیش فعالی/کمبود توجه و بهبود عملکرد تحصیلی کودکان، نشان دادند که بازی درمانی بر کاهش علائم بیش فعالی کودکان و افزایش عملکرد تحصیلی کودکان در دروس قرآن، دینی، ریاضیات و تربیت بدنی تاثیر مثبت داشته است.
سلامت، مقتدائی، کافی وعابدی - 1392 - در پژوهشی با عنوان اثربخشی بازی درمانی شناختی رفتاری بر حافظه و مهارت های اجتماعی کودکان با ناتوانی یادگیری املا، نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون، بین گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون تفاوت معنی داری وجود دارد. و میانگین نمرات حافظه و مهارت های اجتماعی در گروه بازی درمانی در مرحله پس آزمون نسبت به پیش آزمون و گروه کنترل افزایش یافته است.
آذرنیوشان، به پژوه و غباریبناب - 1391 - در پژوهشی با عنوان اثر بازی درمانی با رویکرد شناختی- رفتاری بر مشکلات رفتاری دانش آموزان کم توان ذهنی در دوره ابتدایی، متوجه شد که استفاده از بازی درمانی با رویکرد شناختیB رفتاری، موجب کاهش معنی دار مشکلات رفتاری در دانش آموزان کم توان ذهنی شد. با توجه به تفاوت معنی دار بین گروه های آزمایشی و کنترل می توان از بازی درمانی به مثابه روش درمانی مؤثری برای کاهش مشکلات رفتاری در دانش آموزان کم توان ذهنی استفاده کرد. با توجه به مطالب فوق پژوهش حاضر به دنبال پاسخ دادن به این سوال است که آیا بازی درمانی با رویکر شناختیB رفتاری بر کاهش اختلال کمبود توجه کودکان دارای اختلالات یادگیری موثر است؟
روش پژوهش
این پژوهش از نوع مطالعات آزمایشی با طرح پیش آزمونB پس آزمون با گروه کنترل می باشد. این طرح از دو گروه آزمودنی تشکیل می شود که هر دو گروه دو بار مورد اندازه گیری قرار می گیرد اولین اندازهگیری با اجرای یک پیش آزمون و دومین اندازه گیری با اجرای یک پس آزمون است. برای تشکیل گروهها پژوهشگر به طور تصادفی نیمی از آزمودنی ها را در گروه مستقل و نیمه دیگر را در گروه کنترل قرار داده است. اندازهگیری متغیر وابسته در یک زمان و تحت شرایط یکسان صورت گرفت.
جدول - 1 - نحوه اجرای مداخله در گروه های آزمایش و کنترل
جامعه، نمونه و روش نمونه گیری
جامعه آماری این پژوهش کلیه کودکان دارای اختلالات یادگیری شهرستان بابلسر در سال 1396 بود. که نمونه آماری در این پژوهش مراجعه کنندگان به مراکز مشاوره ودرمان روانشناختی وابسته سازمان بهزیستی بابلسر می باشد. که از این بین 30 نفر 15 - نفر برای گروه کنترل و15 نفر برای گروه آزمایش - که دارای اختلالات رفتاری می باشند - براساس تشخیص روانشناس و روانپزشک و به همراه کسب نمره بالاتر از نقطه برش - - 13 در آزمون اختلالات رفتاری - ، که به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. و سپس در دو گروه به صورت تصادفی جایگزین شدند.
