بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و انتظارات جوانان از ازدواج انجام شد. روش پژوهش توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه آزاداسلامی واحد رودهن در سال -94 1393 بودند که 170 نفر به عنوان نمونه با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند.افراد نمونه پرسش نامههای الگوهای ارتباطی خانواده - RFCPکوئرو فیتز پاتریک، - 2002و انتظارات جوانان از ازدواج MSE - جونز و نلسون، - 1996 را تکمیل نمودند.
نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد، الگوی ارتباطی گفت و شنود با انتظارات واقع گرایانه رابطه مستقیم و با انتظارات ایده آل گرایانه و بدبینانه رابطه معکوس دارد اما الگوی ارتباطی همنوایی با انتظارات ایده آل گرایانه و بدبینانه رابطه مستقیم و با انتظارات واقع گرایانه رابطه معکوس دارد. همچنین نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد، 59 درصد انتظار واقع گرایانه جوانان به ازدواج با الگوی ارتباطی گفت و شنود به صورت مستقیم و با الگوی ارتباطی همنوایی به صورت معکوس پیش بینی می شود. همچنین 28 در صد از انتظارات ایده ال گرایانه و 30 درصد از انتظارات بدبینانه با الگوی ارتباطی گفت و شنود به صورت معکوس و با الگوی ارتباطی همنوایی به صورت مستقیم پیش بینی می شود.
.1 مقدمه
خانواده به عنوان یک گروه اجتماعی در بر گیرنده بیش ترین، عمیق ترین و اساسی ترین مناسبات انسانی است و علاوه بر آن که منبع اولیه نیازهای اساسی فرد محسوب میشود، موقعیتهای متعدد را برای یادگیری و شکل گیری نگرشها و تشکیل باورهای اساسی یک فرد فراهم میآورد که برای زندگی اجتماعی و بهره وری از میراث فرهنگی و انتقال آن حائز اهمیت است. تشکیل خانواده با ازدواج آغاز میشود. ازدواج یک مولفه بسیار مهم و با ارزش در حیات انسان تلقی میگردد.
به واسطه ازدواج زن و مرد از طریق یک نیروی ناشی از غرایز، آیین محبت و عشق به هم جذب میشوند، به طور آزادانه و کامل متعهد یکدیگر شده تا واحد پویایی را به عنوان خانواده ایجاد نمایند - احمدی، آزاد مرزآبادی و ملا زمانی، . - 1384 خانواده محیطی مقدس، با صفا و به زیباترین تعبیر قرآنی محل سکون و آرامش واقعی است - سوره روم، آیه - 21 و هر جامعه ای برای تداوم و بقاء خود نیاز به حفظ و بسط ارزشهای خود در قالب خانواده دارد. در این بین مشکلات زناشویی میتواند باعث ناسازگاریهایی در زندگی افراد شود و به اعضای خانواده آسیب برساند - Yuan, . - 2010mccarthy, holley & levenson کانون خانواده همواره تجلی گاه عشق و زندگی است و مشکلات زناشویی بحرانی است که باعث از هم گسستن این کانون میشود Kaplan - ، . - 2007
امروزه انتظارات جوانان از ازدواج یکی از مکانیسمهای کلیدی برای پیشبینی رفتار واقعی در ازدواج بوده و بررسی آن و عوامل مرتبط با آن به برسیهای دقیقی نیاز دارد.در ایران، پژوهشهایی که در زمینه ازدواج صورت گرفته است، به طور عمده مربوط هستند به رابطه بین رضایت زناشویی - یعنی برایند تعامل زناشویی - و بعضی از ویژگیهای فردی و اجتماعی و فرهنگی زوجها. اما کمتر در زمینه تاثیر خانواده اصلی بر رضایت زناشویی و نگرش فرزندان به ازدواج تحقیقی انجام شده است. از این رو انجام پژوهشی که رابطه انتظارات جوانان از ازدواج و الگوهای ارتباطی را مورد بررسی قرار دهد، یک ضرورت قطعی به شمار می رفت.
یکی از عوامل موثر بر انتظار وانانج از ازدواج، احتمالاً خانواده و نحوه ارتباطات اعضای آن با یکدیگر است. به طور کلی همواره ارتباطات موجود در بین اعضای خانواده به عنوان یکی از مهمترین جنبههای روابط بین فردی و کلیدی برای فهم پویاییهای روابط خانواده روابط خانواده قلمداد شده است. - 2004 - Fitzpatrick با مفهوم سازی و نقادی نظریه Mc leod و chaffee ، دو بعد زیر بنایی جهت گیری گفت و شنود و جهت گیری همنوایی را در الگوهای ارتباطات خانوادگی شناسایی کرده اند.
از نظر این پژوهشگر جهت گیری گفت و شنود عبارت است از میزانی که خانوادهها شرایطی را فراهم میآورند تا در آن همه اعضاء خانواده، تشویق به شرکت آزادانه و راحت در تعامل، بحث و تبادل نظر درباره طیف وسیعی از موضوعات داشته باشند.جهت گیری همنوایی در این نظریه عبارت است از میزانی که همسران شرایط همسان بودن نگرشها، ارزشها و عقاید را مورد تأکید قرار میدهند. چهار نوع الگو یا چهار نوع خانواده از ترکیب وضعیتهای زیاد یا کم بر روی پیوستارهای دو بعد جهت گیری گفت و شنود و جهت گیری همنوایی حاصل میشوند که عبارتند از: خانواده توافق کننده، خانواده کثرت گرا، خانواده حفظ کننده و خانواده بی قید - آسانگیر - . خانوادههای توافق کننده در گفت و شنود نمره زیادتری میگیرند. خانوادههای حفظ کننده در جهت گیری گفت و شنود نمره کمتری میگیرند و خانوادههای بی قید در هر دو جهت گیری گفت و شنود و همنوایی نمره کمی میگیرند.
در رابطه با پیامدهای جهت گیری گفت و شنود، براون - 1997 - معتقد است که افرادی که تجربه تلخی داشته اند و تجربه خود را با جزئیات و عواطف زیاد برای دیگران شرح میدهند، علایم اختلال استرس پس از سانحه1، اضطراب اجتماعی2 و افسردگی کمتری نشان میدهند. این درحالی است که چنین بحثهای وسیع و آزادانه ای از ویژگی های خانوادههای متمایل به گفت و شنود بالاست. حمایت والدین یکی از مشخصههای خانوادههای با گفت و شنود بالاست - کوئرنر و ماکی، - 2004به طوری که عدم حمایت والدین، بهترین پیش بینی کننده مشکلات عاطفی در نوجوانان و جوانان قلمداد میشود , Helsen - . - 2003 , Meeus, Volleberghمطالعات دیگر رابطه مثبت ارتباطات باز، آزاد و راحت را با عزت نفس - 1999, Huang - ، و از سوی دیگر رابطه منفی آن را با اضطراب اجتماعی - رنو، وکنی، 1992؛ دورونتو، نیشیدا، و ناکایاما، - 2005 نشان داده اند.
تحقیقات همچنین نشان داده اند که عوامل فشارزای بین فردی بیش از هر عامل فشارزای دیگری، منجر به افسردگی میشوند 2001 Flynn , Garber - ، به نقل از Landman- Peeters و همکاران، . - 2005 از طرفی افراد افسرده خیلی کم حرف میزنند و اگر حرف بزنند به طور غیرمستقیم و کلی صحبت میکنند. به عبارت دیگر افراد افسرده در مهارتهای گفت و شنود ضعیف اند Price - و همکاران، . - 2004 خانوادههای دارای گفت و شنود زیاد، به طور مفصل و مکرر با یکدیگر تعامل دارند و از مشکلات موجود در ارتباطات والد- فرزند و روابط زوجین پیشگیری می کنند.
تحقیق کوروش نیا - 1385 - حاکی از آن است که جهت گیری گفت و شنود، پیش بینی کننده منفی اضطراب و افسردگی به عنوان شاخصهای سازگاری روانی است. همچنین این تحقیق بین جهت گیری همنوایی و اضطراب رابطه مثبت نشان داده است. اما در رابطه با افسردگی و جهت گیری همنوایی ارتباط معناداری را گزارش نکرده است. پس در مورد رابطه جهت گیری گفت و شنود و رضایت از زندگی و سلامت روان به صورت کلی نیز عمده مطالعات، همسو هستند.اما نتایج تحقیقات در زمینه ارتباط جهت گیری همنوایی و افسردگی، ناهمسو است. برخی از تحقیقات منفی بودن رابطه همنوایی و افسردگی را نشان داده اند. - کوئرنر، و فیتز پاتریک، 1997؛ هیگنیز، 1987، 1989، به نقل از کوئرنر و فیتز پاتریک، - 1997، درحالی که تحقیقات دیگری رابطه مثبت همنوایی و افسردگی را گزارش کرده اند .
