بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه ی بین مهارتهای ارتباطی و خشم است. از بین جامعه ی آماری - کل دانش آموزان دبیرستان دخترانه مورد نظر - تعداد 60 دانش آموز - بر اساس جدول تعیین حجم نمونه از روی جامعه - به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در این تحقیق از پرسش نامهی محقق ساخته ی بسته پاسخ سنجش مهارتهای ارتباطی و خشم در طیف پنج گزینه ای لیکرت برای گردآوری اطلاعات و داده ها استفاده گردید و از روش آمار توصیفی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که بین مهارت های ارتباطی و خشم رابطه وجود دارد.
.1مقدمه
مهارت های زندگی1 جدید ترین تحول در زمینه ی ارتباط سالم است.این مفهوم مجموعه ای از توانایی های تصمیم گیری2، حل مساله3، تفکر خلاق4،تفکرانتقادی5، روابط موثر اجتماعی6، خود شناسی7، همدلی8و انعطاف پذیری9 را شامل می شود - شعاری نژاد10، . - 1380 برخی محققان مهارت های زندگی را شامل مجموعه ای از توانائی ها که زمینه سازگاری و رفتار مثبت و مفید را فراهم می آورند و این توانائیها فرد را قادر می سازند که مسئولیت های نقش اجتماعی خود را بپذیرد و بدون لطمه زدن به خود و دیگران با خواست ها، انتظارات و مشکلات روزانه، به ویژه در روابط بین فردی با مشکل موثری روبرو شود، می دانند.
.2بیان مساله
امروزه علی رغم اینکه پرخاشگری همواره در کشور ما مورد توجه قرار گرفته است اما به صورت یک معضل اجتماعی و فردی نیز مطرح بوده است و اولیای خانه و مدرسه و دانش آموزان پیوسته با آن روبه رو بوده اند. از یک سو مراجعات مکرر خانواده ها و دانش آموزان به مراکز مشاوره و متخصصین تعلیم و تربیت از جمله مشاورین مدارس و از سوی دیگر گزارشات و درگیری های مدارس و مراکز آموزشی و تربیتی حاکی از سردرگمی آنان در برخورد با این معضل بوده است. لذا چگونه می توانند به سوالات خود در رابطه با اینکه چه کنند تا نوجوانان کمتر دچار خشم شوند پاسخ دهند؟ به نظر می رسد در این راستا آموزش مهارت های ارتباطی می تواند راه گشای مناسبی برای حل این مساله باشد - احمدی1 ٬ . - 1370
.3تعاریف نظری
.3-1مهارت های ارتباطی: این مهارت ها به فرد کمک میکند تا بتواند نظرها، عقاید، خواستهها، نیازها و هیجان های خود را ابراز و به هنگام نیاز از دیگران درخواست کمک و راهنمایی نماید.
.3-2خشم: احساسی است که به صورت بدنی و هیجانی ابراز می شود. خشم واکنشی طبیعی ارگانیسم نسبت به شرایطی است که فرد دچار ناکامی می گردد.این احساس می تواند از یک احساس خفیف ناخوشایند تا یک احساس شدید عصبانیت باشد - موتابی، . - 1389
.4تعاریف عملیاتی
.4-1 مهارت گوش دادن: کسب این مهارت به ما میآموزد که برای درک موقعیت دیگران چگونه به سخنان آنان فعالانه گوش دهیم و چگونه دیگران را از احساس و نیازهای خودآگاه سازیم.
.4-2 مهارت ابراز وجود: کسب این مهارت فرد را قادر میسازد تا افکار، احساسات و ارزشهای خود را دربارهی یک موقعیت به طور آزادانه و مستقیم و با احترام به احساسات و ارزشهای اشخاص دیگر بیان کند. این مهارت بر حقوق فرد ضمن توجه به حقوق دیگران تاکید دارد.
.4-3 مهارت همدلی: کسب این مهارت به فرد این امکان را میدهد که بتواند مسایل دیگران را حتی زمانی که در آن شرایط قرار ندارد، درک کند و به آن ها احترام بگذارد - طارمیان، . - 1383
.4-4 خشم:
شخص با کوچکترین تضادی خشم خود را بروز می دهد. با صدای بلند و با تحکم صحبت کردن، القاب زشت به کار بردن، از خود خارج شدن، برافروختگی و لرزش دستان.
پیشینه پژوهش
مطالعات انجام شده درباره آموزش مهارتهای ارتباطی درطول دو دهه گذشته، اطلاعات جامع و گسترده ای از تفاوت های فردی در فرآیند های شناختی وعاطفی مرتبط با توانایی های مهارتهای ارتباطی ارائه کرده است - حسینی2، . - 1363 به نظر می رسد که مهارتهای ارتباطی شاخص خوبی برای همبسته های کاهش پرخاشگری باشند.تا کنون تحقیقاتی که درباره ی رابطه ی آموزش مهارتهای ارتباطی و کاهش پرخاشگری شده است ، نشان داده اند که بین دو متغیر رابطه وجود دارد . کرمی بلداجی، روح اله - - 1392 نشان می دهد که آموزش شناختی-رفتاری عزت نفس به طور معناداری در سطح - p<0.05 - موجب کاهش پرخاشگری نوجوانان می شود.
داده های پژوهش گنجه، علیرضا - 1392 - با استفاده از تحلیل کوواریانس و آزمون t تحلیل گردید و نتایج داده های حاصل از پیش آزمون و پس آزمون نشان داد که آموزش هر دو روش حل مساله و هوش هیجانی به طور معناداری با کاهش میزان پرخاشگری در بین دانش آموزان پسر ارتباط دارند . - P<0.05 - احمد پناه ، محمد - - 1392 دریافت که آموزش مهارت های ارتباطی در مقایسه با مدیریت خشم در کاهش پرخاشگری موثرتر بود.
زینت مطلق، فاضل - - 1391 دریافت که بین مصرف مواد مخدر، مصرف مشروبات الکلی، رابطه ی جنسی پرخطر، مصرف مواد مخدر در دوستان و طلاق والدین رابطه آماری معنی دار با بروز رفتار پرخاشگری در نوجوانان بود - . - p<0.05 کرمی و همکاران، . - 1390 - از طرفی یکی از مشکلات عمده که تاثیر باز دارنده و مهم برکارآمدی و پویایی نوجوانان دارد و از شکل گیری سالم هویت و نیز شکوفایی استعدادها و قوای فکری و عاطفی در آنان جلوگیری میکند، مشکل در برقراری ارتباط اجتماعی در آنان است.
خجسته مهر ، عطاری وشیزالی نیا - 1387 - 1 نشان دادند که آموزش مهارتهای ارتباطی به بهبود الگوی ارتباطی سازنده متقابل و کاهش الگوی ارتباطی توقع / کناره گیری و الگوی ارتباطی اجتنابی می انجامد. به پژوه و حجازی - 1386 - 2دریافتند که اجرای برنامه ی جرات آموزی گروهی بطور معنا داری موجب افزایش میزان جرات ورزی و عزت نفس دانش آموزان کم جرات شده است. همتی علم دارلو و شجاعی - 1384 - 3 دریافتند که اختلال سلوک دانش آموزان در اثر آموزش مهارتهای زندگی به طور معنا داری کاهش یافته است.
روش
روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است.چرا؟ چون رابطه مهارتهای ارتباطی و خشم دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان حاصل آماری این پژوهش را تشکیل می دهند. نمونه پژوهش از بین کل دانش آموزان دبیرستان، 60 نفر از 72 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند . در مجموع 60 آزمودنی به پرسشنامه های پژوهش پاسخ دادند و سه آزمودنی به دلیل ناقص بودن پرسشنامه ها، از تحلیل آماری کنار گذاشته شدند. در نتیجه نمونه نهایی به 57 تقلیل یافت . در این پژوهش پرسشنامهی محقق ساختهی بسته پاسخ بررسی خشم و مهارت های ارتباطی که از 16 آیتم تشکیل شده است و دو مولفه تحقیق را مورد بررسی قرار می دهد مورد استفاده قرار گرفت.
این پرسشنامه شامل دو بخش می باشد که، در بخش اول براساس مقیاس 5 درجه ای لیکرت آزمودنی تطابق خودرا با 6 توصیف ارائه شده که هریک - به ترتیب از سوال 1تا6 - بیان گر وجود یا عدم وجود رابطه با خشم در آزمودنی، نوع، نحوه ، میزان و مدت و علت خشم و در بخش دوم آزمودنی تطابق خود را با 10 توصیف ارائه شده که هریک - به ترتیب از سوال 7 تا 16 - بیانگر برخورداری یا عدم برخورداری از مهارت های ارتباطی مانند جرأت ورزی، روابط موثر اجتماعی، خود شناسی،همدلی و انعطاف پذیری تعیین می نماید . نمره گذاری آزمون خشم و مهارتهای ارتباطی به صورت کاملا موافقم نمره 5، موافقم نمره 4، نظری ندارم نمره 3، مخالفم نمره 2 و کاملا مخالفم نمره 1 در نظر گرفته شده است - حسن زاده4، . - 1389
