بخشی از مقاله
چکیده
در پژوهش حاضر ، تاثیر آموزش بر میزان تمایل به پرداخت هزینه بازدیدکنندگان به منظور حفاظت پارک جنگلی شهید زارع شهرستان ساری بررسی شده است . دادهها و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه به روش نمونهگیری تصادفی از365 پاسخگو - بازدید کنندگان بومی و غیر بومی - در بهار 1394 جمعآوری و بروشورهای آموزشی در مورد اکوسیستم جنگل و اهمیت آن در حفظ حیات بشر تهیه گردید .
به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت مصرفکنندگان از روش ارزشگذاری مشروط و مدل لاجیت ترتیبی که به روش حداکثر راستنمایی برآورد شد، بهره گرفته شدهاست. برآورد تابع لوجیت نشان داد از میان 8 متغیر توضیحی مدل - ضریب ثابت ،مبلغ پیشنهادی ، درآمد ،تعداد افراد خانواده ،جنسیت،تحصیلات ،دفعات بازدید ،مسافت - ، تنها متغیرهای قیمت پیشنهادی، درآمد، تحصیلات، تعداد بازدید و مسافت از پارک در سطوح پایین تر از 10 درصد بر احتمال پذیرش مبلغ پیشنهادی برای ارزش تفرجی پارک جنگلی از نظر آماری معنیدار میباشند.
در حالی که متغیرهای تعداد افراد خانواده، جنسیت و سن تأثیر معنیداری بر احتمال پذیرش مبلغ پیشنهادی برای ارزش تفرجی این پارک نداشته اند.تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان قبل و بعد از آموزش به ترتیب 5081/05 ، 7132/95 ریال برآورد شد . با توجه به این نتایج این پژوهش ،افزایش اطلاعات افراد در مورد حفاظت از پارک جنگلی ،منجر به افزایش قابل توجه تمایل به پرداخت بازدید کنندکان خواهد شد .در نهایت متوسط ارزش تفرجی سالانه هر خانواده برای بازدید از پارک جنگلی شهید زارع تقریبا 213404 /1 ریال بدست آمده است.
مقدمه
از آنجا که هرگونه فعالیتی برای ارتقای کیفیت زندگی و توسعهی انسانی در » محیط زیست« تحقق مییابد، لذا وضعیت محیط زیست و منابع آن از نظر پایداری یا ناپایداری بر فرآیند توسعه تأثیر گذار خواهد بود. بر این اساس، هر بحثی دربارهی توسعه بدون توجه به مفهوم پایداری، ناتمام تلقی میشود
ازیاد جمعیت، زیست بومها را که حیات بشر بدانها وابسته است به شدت در معرض نابودی قرار داده است حال برای احتراز از نابودی مطلق محیط زیست همه انسانها هم تصمیم گیران و هم مردم دیگر در ابعاد جهانی یا ملی به ویژه در سطح محلی باید آموزش های لازم را در این زمینه ببینند و بدانند که پیشرفت و توسعه باید روزهای پایدار داشته باشد واز ثمرات آن نه تنها نسل های حاضر بلکه باید نسل های آینده نیز بهره مند شوند که این کار تنها با آموزش های لازم در مورد محیط زیست به انسانها و شهروندان جامعه صورت می گیرد تا آنها از امکانات که در اختیار دارند به خوبی استفاده کنند و آن ها را به هدر ندهند تا برای نسل آینده هم باقی بماند.
در سرزمین ما، مقوله محیط زیست و در پیوند مستقیم با آن، ضرورت حفاظت از محیط زیست به عنوان دانش، بینش و حرفه از تاریخچه ای بس نوین بر خوردار است و به همین دلیل است که هنوز جایگاه واقعی خود را میان اذهان عمومی باز ننموده است
پارک جنگلی شهید زارع در 3 کیلومتری شهر ساری و در جانب جاده ساری به بهشهر قرار دارد و بهعلت مجاورت با تپه های جنگلی کم ارتفاع در دامنه البرز ، بسیار زیبا و چشمگیر است ، برای استفاده گردشگران نیز دارای امکاناتی برای ماندن کوتاه مدت میباشد. مساحت پارک 70 هکتار بوده و دارای تیپ درختی بلوط انجیلی می باشد که در سال 1344 جهت جلوگیری از انهدام جنگل و بازسازی و احیاء آن با گونه های کاج تهران و زربین جنگلکاری گردیده است.
این پارک در سال 1359 احداث گردید ولی فاقد کتابچه طرح مدون بوده و در سال 1373 طرح آن تهیه و به سازمان همیاری شهرداری واگذار گردید که بعد از مدت 2 سال مجددا مجری انصراف داده و مدیریت آن به منابع طبیعی استان برگشت نمود ، پس از گذشت چند سال مدیریت دولتی بر این پارک ، در راستای سیاست های کلان دولت محترم جمهوری اسلامی ، و پس از تهیه طرح تجدید نظر برای مدیریت پارک موصوف ، با انتشار آگهی مزایده و طی مراحل قانونی ، مدیریت طرح برای مدت 10 سال - قابل تمدید تا 30 سال در صورت رضایت از عملکرد مجری و توافق طرفین - مدیریت این پارک در 85/11/25 به بخش خصوصی واگذار گردید.
از منظر تاریخ آموزش محیط زیست ، کنوانسون سازمان ملل متحد با عنوان" محیط زیست انسانی و توسعه " که در سال 1972 در استکهلم سوئد تشکیل شد، نخستین تلاش جمعی بود که مسائل و بحرانهای زیست محیطی را به چا لش کشید و نگرانی گسترده جهان را با شرکت 113 کشور متبلور کرد و بر نقش آموزش و آگاه کردن مردم و شناساندن مسایل زیست محیطی به آنان تأکید نمود .
در سال 1975 ، برنامه بین المللی آموزش محیط زیست را یونپ و یونسکو بنیان نهادند . در1975 سال ، کنوانسیون بین المللی آموزش محیط زیست با حضور 66 کشور در تفلیس گرجستان برگزار شد . بیانیه تفلیس بر این نکته تأکید داشت که آموزش محیط زیست باید مردم ر ا در همه مقاطع سنی و در همه سطوح به صورت رسمی و غیررسمی پوشش دهد. در سال 1987، یونسکو و یونپ کنگره بین المللی محیط زیست و آموزش را در مسکو برگزار کردند.
هاون بی و شورتل - 2005 - 1 با بررسی پیامدهای رفاهی اصلاح مالیات سبز در اقتصادهای باز کوچک برای پنسیلوانیا، دریک مدل تعادل عمومی محاسبه پذیر، پیامدهای احتمالی جانشینی مالیاتهای کربن را با مالیاتهای متداول شبیه سازی کرد.
هیل - 1998 - 2 ، به بررسی هزینه دست یافتن به کاهش آلودگی در نتیجه استفاده از مالیات های زیست محیطی و همچنین هزینه بخشودگی مالیات با محدودیت اشتغال و بدون آن پرداخت .نتایج نشان داد که کاهش انتشارco2 بین 5 تا 25 درصد می تواند هزینه را تا بیش از 9 درصد در هنگامی که از مالیات زیست محیطی به جای دیگر مالیات ها استفاده میشود، کاهش دهد .
همچنین انتقال بخشودگی مالیاتی از صنایع معینی نیز، میتواند هزینه را کاهش دهد . علاوه بر این، انتقال معافیت های مالیاتی بر انتشار دیگر گازها مانند so2 و NO2 تأثیرخواهد گذاشت که این باعث کاهش آلودگی میگرد. دیانر ، مولر و راب3 در سال 1998 تحقیقی تحت عنوان " تمایل نهایی به پرداخت برای بهبود کیفیت هوا در همیلتون - ونت ورس " با مشاکرت وزارت محیط و انرژی آنتاریو کانادا و شهرداری منطقه همیلتون - ونت رس به انجام رساندند.
هدف اصلی تحقیق ، برآورد دقیق از تمایل به پرداخت برای بهبود کیفیت هوا جهت ارایه اطلاعات برای تدوین سیاست گذاری های زیست محیطی در سطح منطقه یاد شده است. بررسی توسط پرسشنامه پستی انجام شد. که با مطرح کردن چهار ویژگی کیفیت هوا - تاثیرات سلامتی ،بوی ید ، ریزش های جوی سیاه - و نحوه پرداخت مالیات بر درآمد و یا اجاره بهای خانه ، پرسش هایی از مصاحبه شوندگان صورت گرفت.
نتایج آنها نشان می دهد که پاسخ دهند گان تاثیرات آلودگی هوا بر سلامتی را به عنوان مهم ترین نگرانی خود اعلام نمودند ، بطوریکه از نظر رتبه بندی موضوع کیفیت هوا در مقایسه با موضوع مالیات ، کیفیت هوا رتبه اول را دارد. همچنین آنان برای کاهش یک سوم در تاثیرات مغایر بر سلامتی ناشی از آلودگی هوا داری تمایل به پرداخت 39/7 دلار اضافی در هر ماه در مالیات بر در آمد خود هستند.
میزان تمایل به پرداخت ماهانه ساکنین بمبئی برای ارزش های حفاظتی و حفظ مطبوعیت زیست محیطی این پارک 7/5 روپیه برای هر خانوار برای مدت 5 سال2 دلار در سال برای هر خانواده - و مجموع تمایل به پرداخت خانوارهای بمبی ، 20 میلیون روپیه در ماه 440 - هزار دلار - برآورد گردید که این مقدار بطور سالیانه 248 میلیون روپیه 5/5 - میلیون دلار - برای حفاظت پارک ملی مذکور خواهد بود
نتایج مطالعه خورشید دوست - 1383 - نشان داد که جهت حفاظت از محیط زیست تبریز هر فرد مایل است به طور متوسط ماهیانه مبلغ 41140 ریال جهت حفاظت از محیط زیست بپردازد .همچنین در مطالعه ای که در نوشهر انجام گرفت، تمایل به پرداخت هر یک از افراد جهت حفاظت از پارک جنگلی سی سنگان استان مازندران 6365 ریال برآورد شده و نشان داده شد که در پذیرش مبالغ پیشنهادی توسط افراد، متغیرهای پیشنهاد و درآمد بیشترین اثر را داشته اند.
مواد و روش
در این پژوهش برای نشان دادن تاثیر آموزش بر افراد - 365 نفر - ، ابتدا از افراد سوالاتی پرسیده شد تا بتوان میزان آگاهی و دانش آنها در مورد محیط زیست را سنجید ، سپس برای توسعه آگاهی و دانایی بازدیدکنندگان در زمینه ی محیط زیست به منظور ایجاد سواد زیست محیطی و بالا بردن مسئولیت پذیری و تعهد افراد در قبال محیط زیست پیرامون خود ، بروشور اطلاعاتی، که شامل خطرات ناشی از استفاده نادرست از منابع جنگلی تهیه و به گردشگران ارائه شد ، در نهایت برای سنجش تاثیر این آموزش بر بازدیدکنندگان ، سری دوم سوالات مطرح و توسط افراد پاسخ داده شد .
روش تجزیه و تحلیل دادهها:
- برآورد تابع تقاضای غیر مستقیم-روش ارزش گذاری مشروط
تکنیک ارزش گذاری مشروط 6 - cvm - تعیین تمایل به پرداخت افراد جامعه - wtp - 7 برای برآورد منافع کالاها و خدمات زیست محیطی و همچنین تعیین ارزش حفاظتی آن مورد استفاده قرار میگیرد. هدف از این روش به دست آوردن برآوردی دقیق از منافعی است که در اثر تغییر سطوح تولید و یا قیمت برخی کالا و خدمات عمومی و غیر بازاری به وجود میآید
روش ارزش گذاری مشروط، ابتدا توسط دیویس - - 1963 به طور تجربی مورد استفاده قرار گرفته و در دهه های اخیر به عنوان یک روش متداول برای تعیین ارزش مهم و اصلی محیط زیست یعنی ارزش حفاظتی ،بوده است
این روش، تمایل به پرداخت افراد را در قالب ابزارها و بازارهای فرضی تعیین مینماید
روش ارزشگذاری مشروط - cv - ،یک روش ارزشگذاری غیر بازاری و انعطاف پذیر است که به طور گسترده در تجزیه و تحلیل هزینه - منفعت و ارزیابی تاثیرات زیست محیطی استفاده می شود .یکی از بهترین و در عین حال بحث بر انگیزترین روش ها در میان تمام روشهای ارزشگذاری منابع زیست محیطی ، روش cv می باشد
مدل رگرسیونی لوجیت
مدل احتمالی لوجیت از توزیع های نرمال و لوجستیک بهره گرفته و مقادیر احتمال پیشبینی شده بین صفر و یک واقع می شود.برای بررسی اینکه چه عواملی احتمال انتخاب یک گزینه را تحت تاثیر قرار می دهند.فرض می شود که متوسط مطلوبیت بدست آمده از یک انتخاب به صفات آن انتخاب که برای افراد مختلف متفاوت است.بستگی دارد
در مدل هایی نظیر مدل ارزش گذاری مشروط، اقتصاددانان فرض می کنند که متغیر وابسته، مجموعه ای از مقادیر پیوسته می باشد. لیکن ، موارد متعدد وجود دارد که رفتار تصمیم گیرنده در قالب یک مجموعه محدود خلاصه می شود. مدل هایی که برای چنین اهدافی استفاده می شوند مدل های با متغیر های وابسته کیفی یا مدل های رگرسیونی دو گانه خواهد بود
در الگوهای لوجیت، متغیر وابسته ، دوتایی می باشد .یعنی برای متغیر وابسته فقط دو مقدار یک و صفر وجود خواهد داشت.برای مثال یک فرد می تواند تمایلی برای پرداخت جهت حفاظت از پارک جنگلی زارع داشته باشد یا نداشته باشد، چنانچه تمایلی برای پرداخت داشته باشد
