بخشی از مقاله
چکیده:
این تحقیق با هدف بررسی تاثیر آموزش تفکر مثبت بر کیفیت زندگی دبیران تربیت بدنی شهرستان ماهشهر در سال تحصیلی 92-93 اجرا گردید. تفکر مثبت یا مثبت اندیشی، به افزایش شادمانی، سلامت و مطالعه علمی در مورد نقش نیرومندیهای شخصی و سامانه های اجتماعی مثبت در ارتقای سلامت بهینه تأکید دارد - شریفی و نجفی زند، - 1385 و کیفیت زندگی به سلامت و ارتقاء عاطفی ، اجتماعی، جسمی افراد و توانایی آنها برای انجام وظایف روزمره اشاره دارد - نیلفروشان . - 1384 روش تحقیق از نوع نیمه تجربی و جامعه آماری تحقیق را همه دبیران تربیت بدنی شهرستان ماهشهر تشکیل می داد؛ نمونه شامل 100 نفر از دبیران به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و باز به دو گروه 50 نفره به طور تصادفی یک گروه به عنوان گروه آزمایش و دیگری به عنوان گروه کنترل، تقسیم شدند.
سپس آزمودنی های هر دو گروه در متغیر سن، و تحصیلات همتا سازی شدند. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه کیفیت زندگی - - 1SF-36 واروشربون - 1992 - 2 دارای پایایی و روایی - - r =00/9 و محتوای آموزشی تفکر مثبت در ده جلسه 50 الی 60 دقیقه ای آموزش داده شد. این محتوا را افشار - - 1388 در پایان نامه کارشناسی ارشد خود مورد استفاده قرار داده و روایی محتوای آن مورد تایید است. روش اجرای پژوهش به این صورت است که ابتدا از هر دو گروه کنترل و آزمایش تست کیفیت زندگی گرفته شد. سپس به گروه آزمایش طی 10 جلسه تفکر مثبت آموزش داده شد و بعد از اتمام آموزش مجددا تست کیفیت زندگی از هر دو گروه گرفته شد و سپس داده های بدست آمده تحلیل گردید. برای تحلیل داده ها از آزمون آماری تحلیل کوواریانس استفاده شد.
نتایج نشان داد که آموزش تفکر مثبت بر کیفیت زندگی دبیران در شهرستان ماهشهر تأثیر دارد. از بین هشت مؤلفه بررسی شده از کیفیت زندگی، عملکرد جسمانی با سطح معنی داری 0/001، خستگی یا نشاط با سطح معنی داری 0/006، سلامت عاطفی با سطح معنی داری 0/03، و عملکرد اجتماعی با سطح معنی داری 0/03 تأیید شد.نتایج بدست آمده در این تحقیق با نتایج بدست آمده از تحقیق بشارت - - 1383 و دهقان نیری - - 1385 همسو می باشد. با توجه به اینکه طی این پژوهش تاثیر آموزش تفکر مثبت بر کیفیت زندگی روشن شد پیشنهاد می گردد به لحاظ آنکه پیشگیری مقرون به صرفه تر از هر نوع مداخله بعد از بروز می باشد، بسته آموزشی تفکر مثبت به عنوان بسته آموزش در خانواده ها جهت ارتقاء کیفیت زندگی استفاده گردد.
واژه های کلیدی: کیفیت زندگی ، دبیران تربیت بدنی، شهرستان ماهشهر
مقدمه:
- کیفیت زندگی - 1 یکی از بنیادی ترین مفاهیم مطرح در روانشناسی مثبت گرا است. تغییر عقیده از اینکه فقط پیشرفتهای علمی، پزشکی، تکنولوژی می تواند زندگی را بهبود بخشد، به این باور که بهزیستی فردی، خانوادگی، اجتماعی و جامعه از ترکیب این پیشرفتها به همراه ارزش ها و ادراکات فرد از بهزیستی و شرایط محیطی به وجود می آید، از منابع اولیه گرایش به کیفیت زندگی است - اسکالات 2، . - 2002 به لحاظ اهمیت و دامنه فراگیر کیفیت زندگی در حوزه روانشناسی مثبت نگر عوامل موثر بر آن مورد کنکاش بسیار قرار گرفته است. تا کنون تاثیر عواملی چون جنسیت، هوش، نیازهای معنوی، سلامتی خود و دیگران، فعالیت های اوقات فراغت، کار و زندگی اجتماعی، خانواده، خویشاوندان، و شاخص های عینی و جمعیت شناختی بررسی شده است. در میان عوامل اجتماعی، نقش خانواده و نحوه ارتباطات اعضای آن با یکدیگر در شکل گیری کیفیت زندگی بسیار اساسی به نظر می رسد.
در گذشته تنها بر اساس عوامل عینی و جسمی به ارزیابی روش های درمانی می پرداختند ولی به مرور زمان مفهوم و تعریف سلامتی از گستره وسیعی برخوردار شد. در این زمان عوامل ذهنی فرد نیز شامل تجربه ها و رفتار ها و همچنین وضعیت مطلوب جسمی، روانی و اجتماعی فرد و نیز توجه همه جانبه به فرد، به شکلی استاندارد برای ارزیابی روند بیماری فرد و اثرات درمانی بر روی وی مورد توجه قرار گرفت و دیگر به مانند گذشته صرف فقدان بیماری تعریف مناسبی از سلامتی محسوب نمی گردد. از این منظر سلامتی نه تنها به اقدامات بهداشتی وابسته بود بلکه به دیگر عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی نیز بستگی داشت و زندگی نه تنها به معنای کیفیتی فراتر از عوامل زیستی و جسمی در نظر گرفته می شد. بلکه چگونگی عملکرد روانشناختی فرد و دیگران نیز در بهبود روند زندگی مورد توجه و تمرکز قرار گرفت.
این گسترش که در تعریف و مفهوم واژه سلامتی به وجود آمده اصطلاح کیفیت زندگی را نزد متخصصان مطرح ساخت که شاید بتوان آن را مجموعه ای از رفاه جسمانی، روانی، اجتماعی، اقتصادی که بوسیله شخص یا گروهی از افراد درک می شود تعریف کرد.منشأ ظهور مفهوم کیفیت زندگی به سالهای بسیار دور در میان فلاسفه و دانشمندان ایرانی، یونانی، چینی، بر می گردد و در ادبیات و فلسفه و طب ریشه دارد و این مبحث که زندگی خوب، چگونه زندگی است همیشه در طول اعصار و قرون مورد توجه فلاسفه و اندیشمندان بوده است.
در ابتدا معتقد بودند که خوشحالی یکی از نعمت های خدادادی است، و انسان خوشحال، خوب زندگی میکند و خوشبختی به صورت ساده موفقیت و کامیابی تعریف می شد. پس در قرون وسطی این مفهوم به صورت وضعیتی که آنان را ترجیح می دهد یا حالتی که در آن فرد بیشترین فضایل روحی را کسب می کند تعریف گردیده بعد از مدتی مفهوم خوشبختی به شکل لذت بردن از زندگی تٌعریف شد. و بعد ها در نظریه ها اصالت لذت نیز معانی رفاه مورد توجه قرار گرفت به عنوان مثال فروید اصل لذت را شرط اساسی حرکت انسان دانسته است - کلستاد1، - 2000شرقی ها معتقد بودند که یک طیفی از خوبی و بدی وجود دارد که اگر این طیف در هر فردی در حالت تعادل قرار بگیرد کیفیت زندگی برقرار می شود پیگو2 در سال 1620 در کتاب - در مورد اقتصاد و رفاه - از این واژه استفاده کرد. در آن کتاب در مورد حمایت دولتی از اقشار پایین جامعه و تاثیر آن بر روی زندگی آنها و سرمایه ملی بحث کرده بود.
سایر اقتصاد دانان در دهه 1950 با استفاده از نظریه رفاه، درآمد سرانه ملی را برای مشخص کردن وضعیت مادی جامعه و درآمد فردی و قدرت خرید را برای تعیین وضعیت مادی افراد ملاک قرار دادند و به طور کلی رفاه مادی را تنها عامل برای داشتن زندگی خوب و کیفیت زندگی مطلوب می دانستند تا دهه 1950 اصطلاح کیفیت زندگی در مباحث اقتصادی و اجتماعی مورد استفاده قرار می گرفت و در آن زمان این واژه بیشتر یک مفهوم اقتصادی بود تا روانشناختی پس از ارائه هرم نیازهای مزلو - 1954 - 3 که سلسه مراتبی از نیازها را ارائه داده بود توجه از نیازهای صرفا مادی و اقتصادی به نیازهای شناختی که در سلسه مراتبی هرمی نیازها در سطوح بالاتر قرار داشت معطوف شد و روانشناسان معتقد شدند که احساس رضایت و برداشت شخصی فرد از رفاه مادی عامل اصلی برای رسیدن به یک کیفیت زندگی خوب می باشد. بر همین مبنا و نظریه در سالهای بعدی تنها وضعیت عینی و ظاهری زندگی افراد ملاک برخورداری از سطح بالای کیفیت زندگی محسوب نمی شد، در حال حاضر مفهوم کیفیت زندگی توجه به معنویات و احساسات فردی و تمامی سطوح نیازها از نیازهای زیستی تا نیاز به خود شکوفایی را در بر می گیرد - نیس4، . - 1999
عریضی - - 1385 در بررسی کیفیت زندگی سالمندان شاهین شهر نشان داده که سالمندان وضعیت متوسط از کیفیت زندگی دارند و بیشتر مشکلات آنها در وضعیت سلامت روانی و سرزندگی آنهاست.دهقان نیری - 1385 - در بررسی استرس و کیفیت زندگی در دانشجویان مقیم دانشگاه نشان داد که تن آرامی می تواند باعث بهبود درک از کیفیت زندگی گردد، به همین دلیل می توان کاربرد تن آرامی را جهت افزایش سطح کیفیت زندگی دانشجویان توصیه کرد.زحمتکش - 1386 - در رابطه افکار مثبت و منفی اتوماتیک با افسردگی شواهد حاکی است که در افراد افسرده، افکار منفی در سطح معنی داری بالاتر از افراد غیر افسرده است. دسته ای از پژوهشها به نقش افکار مثبت توجه نموده، مطرح ساخته اند که گاهی مهم ترین عامل تعیین کننده افسردگی درجه افکار مثبت است. به منظور بررسی 200 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران به طور تصادفی انتخاب و مورد آزمایش قرار گرفتند و یافته ها نشان می دهد تفکر
