بخشی از مقاله
خلاصه
هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطه بین سبک رهبری تحول آفرین مدیران با تعهد سازمانی و رضایت شغلی دبیران تربیت بدنی استان آذربایجان شرقی می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی بوده و به شیوه همبستگی در سال 1393 انجام گرفته است. جامعه آماری کلیه مدیران و معلمان تربیت بدنی مدارس استان آذربایجان شرقی می باشد. که بر اساس مرکز آمار و اطلاعات اداره کل آموزش و پرورش استان اذربایجان شرقی به تعداد 170 نفر در سال تحصیلی 93-92 می باشد. که از این تعداد 22 نفر مدیرآقا و 10 نفر مدیر خانم ، 78 نفر دبیر تربیت بدنی آقا و 60 نفر خانم می باشد با توجه به محدود بودن جامعه در پژوهش حاضر نمونه آماری همان جامعه آماری می باشد .ابزار های گردآوری داده ها، پرسشنامه چند عاملی رهبری که توسط بسوآوولیو، پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مایر و رضایت شغلی JDIبوف معیار داده ها با استفاده از شاخص های آماری چون میانگین، انحراف معیار، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد.یافته پژوهش حاضر نشان داد که بین سبک رهبری تحول آفرین مدیران با تعهد سازمانی و رضایت شغلی دبیران تربیت بدنی همبستگی مثبت و بالایی وجود دارد - . - P<0/001 رهبران تحول آفرین با ایجاد حس اعتماد به نفس و توجهی که برای ارزشها و باور ها قائل است و همچنین با تشویق آینده نگری، تاکید بر دستیافتنی بودن اهداف، تقویت حس همکاری و یافتن شیوه های جدید در انجام کار، موجب افزایش تعهد سازمانی و رضایت شغلی می گردند.
واژگان کلیدی: سبک رهبری تحول آفرین، تعهد سازمانی و رضایت شغلی
مقدمه
یکی از مهمترین، موثر ترین و گسترده ترین سازمانهای مختلف اجتماعی که مسئولیت انتخاب و انتقال عناصر فرهنگی را به نسل نوخاسته جامعه بر عهده دارد، سازمان آموزش و پرورش هر کشور است. این سازمان دستگاهی است که الگوی کلی نهادها و سازمانهای رسمی جامعه به شمار می رود و از دیر باز نقش سازنده و اساسی در بقا و تداوم فرهنگ و تمدن بشری ایفا کرده است.[1]رهبری سازمان ها موضوعی است که از دیر باز نظر محققان و عموم مردم را به خود جلب کرده است. شاید علت جذابیت گسترده رهبری این باشد که رهبری، فرآیندی بسیار اسرارآمیز است که در زندگی همه افراد وجود دارد. در اکثر موارد، دانشمندان علوم رفتاری کوشیده اند تا بدانند بر اساس چه و یژگی ها، تو انایی ها، رفتارها، منابع قدرت یا با تکیه بر چه جنبه هایی از موقعیت، توان رهبر در تأثیر بر پیروان و تحقق اهداف گروهی را می توان تعیین کرد.[2]
نتایج تحقیقات مختلف حاکی از این است که رهبران تحول آفرین در پیروان خود انگیزه فوق العاده ای را ایجاد کرده و موجب افزایش رضایت شغلی آنان می گردند.[3] چنانچه نیاز های واقعی معلمان به درستی درک و به آنها بها داده نشود، و مدیران درصدد ارضای آنها برنیایند، بهره وری در مدرسه کاهش می یابد زیرا علاقه مندی و نگرش مثبت به شغل سبب تلاش و کوشش کاری بیشتر و در نتیجه باعث کاهش هزینه های واژه تعهد سازمانی همچنان که وایت تعریف کرده است، معین کننده سه عرصه مهم×از×احساس یا رفتار مربوط به فردی است که در سازمان مشغول به کار است ؟ این سه عرصه مهم رفتاریعبارتند از اعتقاد به سازمان و پذیرش اهداف و ارزشهایش تمایل به عضویت در سازمان و تمایل به انجام سعی و تلاش برای سازمان ورای انچه که در قراردادش با سازمان درج گردیده است[5] .
یکی از معمولی ترین شیوه های برخورد با تعهد سازمانی آن است که تعهد سازمانی را نوعی وابستگی عاطفی و روانی به سازمان در نظر می گیرند. بر اساس این روش، فردی که به شدت به سازمان خود متعهد است، هویت خود را از سازمان می گیرد، در سازمان مشارکت فعال دارد، با آن در می آمیزد و از عضویت در سازمان خود لذت می برد.[6] در عصر حاضر سازمان ها به صورت فزاینده ای با محیط های پویا و در حال تغییر مواجهند و بنابراین به منظور بقاء و پویایی خود مجبورند که خود را با تغییرات محیطی سازگار کنند به بیان دیگر با توجه به سرعت شتابنده تغییر و تحولات علمی، تکنولوژیک، اجتماعی و فرهنگی و ... در عصر حاضر سازمانهایی موثر و کار آمد محسوب می شوند که علاوه بر هماهنگی با جوامع امروزی بتوانند مسیر تحولات در آینده را پیش بینی کرده و این تغییرات را در جهت آینده ای بهتر هدایت کنند.[7]
حسینی ومهدی زاده اشرفی - - 1391 در تحقیقی با عنوان »شناسایی عوامل موثر بر تعهد سازمانی« به این نتایج دست یافت که متغیرهای تکراری بودن کار، رضایت از سرپرست، استقلال کاری و استنباط کارکنان از عدم تمرکز اداری رابطه معناداری با تعهد سازمانی داشته است و همچنین میزان تعهد سازمانی مردان بیشتر از زنان و میزان تعهد کارکنان واحد پژوهش بیشتر از کارکنان سایر واحد ها بوده است.[8] غلامی و همکاران - - 1392در پژوهشی به بررسی تاثیر سبک رهبری مدیران و عوامل دموگرافیک بر میزان رضایت شغلی کارکنان نیروی انتظامی پرداختند، نتایج این تحقیق نشان داد که سبک رهبری تحول آفرین مدیرانمیزان رضایت شغلی کارکنان را افزایش داد.[9]
در پژوهش فلدمن و همکاران 1995 - که بر روی 30 نفر از کارکنان آتش نشانی انجام پذیرفته، نتایج ها نشان داده که در گروههای کاری فرایند رهبری تحول آفرین ضمن تاثیر گذاری بر کفایت نفس و انسجام گروهی، موجب افزایش افزایش تعهد و بهبود عملکرد پیروان خواهد شد..[10] هاگ - 2000 - به بررسی تجربی اثرات رهبری تحولآفرین و تعاملگرا بر خلاقیت در گروهها پرداخت. به این منظور،مشارکتکنندگان در دو گروه اسمی و واقعی یک تکلیف بارش مغزی انجام دادند که ارزیابی عملکرد آنها با معیار فصاحت و روانی و انعطافپذیری نشانداد که، مشارکتکنندگان در شرایط رهبری تحولآفرین و در وضعیت گروه اسمی بهتر از همتایان خود در وضعیت رهبری تعاملگرا و در شرایط گروه واقعی عمل کردند.[11]
جذب و تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص از دشواری های عمده سازمانها می باشد. ولی دشوارتر از آن ایجاد× شرایطی جهت تداوم فعالیت آنان و حفظ انگیزه کاری است. در واقع نیروی انسانی مهمترین نقش را در افزایش و کاهش بهره وری سازمان به عهده دارند، یعنی اگر سازمان از بیشترین سرمایه و بهترین تکنولوژی و امکانات برخوردار باشد اما فاقد نیروی انسانی مولد و با انگیزه باشد ، به هدف خود نخواهد رسید. [12]
روش تحقیق:
روش تحقیق انتخاب شده برای این پژوهش، روش همبستگی می باشد که زیر مجموعه ای از روش های تحقیق توصیفی است. در این نوع تحقیق، رابطه میان متغیرها، بر اساس هدف تحقیق تحلیل می گردد. .[13] جامعه آماری این پژوهش کلیه مدیران و معلمان تربیت بدنی مدارس شهرستان آذربایجان شرقی می باشد. که بر اساس مرکز آمار و اطلاعات اداره کل آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی به تعداد 170 نفر در سال تحصیلی 93-92 می باشد. توجه به محدود بودن جامعه در پژوهش حاضر نمونه آماری همان جامعه آماری می باشد و تمام شماری شدند.
ابزار های پژوهش حاضر:
پایایی پرسشنامه رهبری تحول آفرین: پایایی پرسشنامه رهبری تحول آفرین این پرسشنامه در این تحقیق از طریق آلفای کرانباخ برابر 0 0/89مورد تایید قرار گرفته است.
پایایی پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مایر: پایایی پرسشنامه تعهد سازمانی: ضرایب پایایی هر یه مقیاس تعهد سازمانی 0/88 گزارش شده است.
پایایی پرسشنامه رضایت شغلی: ضریب پایایی این پرسشنامه ا0/ 92 است.
برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری میانگین، انحراف معیار، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد.
یافته های تحقیق:
برای بررسی نرمال بودن جامعه آماری از آماره کولموگروف - اسمیرنف استفاده شده است . نتایج نشان می دهد سطح معنیداری بزرگتر از حد متوسط - 0/05 - است. از این رو میتوان گفت که توزیع جامعه آماری نرمال است و می توان از آزمون های همبستگی استفاده کرد.
فرضیه اول :
فرض صفر - : - H0بین سبک رهبری تحول آفرین مدیران با تعهد سازمانی دبیران رابطه وجود ندارد. فرض یک : - H1 - بین سبک رهبری تحول آفرین مدیران با تعهد سازمانی دبیران رابطه وجود دارد.
