بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مطالعه اثربخشی آموزش مهارتهای خودآموزی با نوع نارسانویسی انجام شد. روش پژوهش طرح دو گروهی با پیش آزمون بود. جامعه آماری این پژوهش 60نفر شامل همه دانش آموزان دارای ناتوانی ویژه با نوع نارسا نویسی پایههای دوم تا ششم ابتدایی که توسط مرکز اختلالات رشد شهرستان فسا در سال تحصیلی 1395-96مراجعه نمودهاند که از بین آنها نمونهای به حجم 20 نفر به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند. به طوری که هر گروه 10نفر بودند. از هر دو گروه پیش آزمون به عمل آمد و گروه آزمایش مداخله آموزش مهارتهای خودآموزی - مایکنبام - را در 10جلسه دریافت کردند.
در حالی که گروه کنترل این مداخله را دریافت نکرد و در پایان برای هردو گروه پس آزمون اجرا شد. برای سنجش مشکلات دست خط از سیاهه محقق ساخته مشکلات دست خط استفاده شد. دادهها با روش آزمون tتحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش مهارتهای خودآموزی بر بهبود مشکلات دست خط و تأثیر معناداری داشته است. ولی در فرضیه دوم آموزش مهارتهای خودآموزی تأثیر معناداری بر روی خوانا نویسی نداشته است. بنابراین اجرای مداخله آموزش مهارتهای خودآموزی در بهبود مشکلات دست خط دانش آموزان دارای نارسایی یادگیری ویژه با نوع نارسا نویسی مؤثر بوده است.
مقدمه
آموزش و پرورش رسمی با ورود به مدرسه شروع میشود و افراد به صورت گام به گام، سیر صعودی را طی میکنند. اما این مسیر همیشه به راحتی پیموده نمیشود ؛ بلکه بعضی اوقات عواملی باعث کند شدن حرکت دانش آموزان میشوند. یکی از عوامل عدم موفقیت تحصیلی دانش آموزان، وجود اختلالات یادگیری در آنان است که منجر به افت تحصیلی دانش آموزان، کاهش عزتنفس و ترک تحصیل آنها خواهد شد و لطمات جبرانناپذیری از نظر روانی و اقتصادی به کودک و خانواده و نظام آموزش و پرورش وارد خواهد کرد
نارسایی ویژه یادگیری با نوع نارسانویسی1نوعی اختلال یادگیری است که مهارتهای نوشتاری فرد مبتلا پایین تراز سطح سنی و شناختیاش است - چانگ وپاتل - 22015 به سخن دیگرنارسایی ویژه یادگیری ویژه با نوع نارسانویسی، یعنی نارسانویسی درهجی کردن صحیح کلمه و دیکته آن، دست خط بد، اشتباه نوشتن یک کلمه مشابه، اجتناب از تکالیف نوشتنی، کندی در انجام تکالیف درسی و خطای ثابت در نوشتن
اختلال نوشتن شرایطی است که نوشتن بادست و گاهی اوقات هجی کردن، ناتوانی ایجادمیکند - کی 3 - 2006کودکان با اختلال نوشتن در زمینههای زیر مشکل دارند: خوش خطی و انسجام در نوشتن، همخوانی و هماهنگی درهجی کردن، نظم و سازماندهی مناسب در نوشتن
ازجمله مهمترین مهارتهای پیشنیاز نوشتن، مهارتهای شناختی و فراشناختی است - گلاوروبرونینگ." 5 - 1990 ازنظر بسیاری از پژوهشگران سطحی از توانایی شناختی و راهبردهای فراشناختی ازجمله عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی و یادگیری آنهاست".
بدین صورت که فراگیران میتوانند یادگیری خود را با آگاه شدن از تفکر خود در حین خواندن، نوشتن و حل مسئله در کلاس ارتقا دهند
درتاییداین موضوع نتایج پژوهشها حاکی از این است که فراشناخت با انگیزه پیشرفت وعملکردتحصیلی - پرفکت وشوارتز7 - 2004خودتنظیمی - کاپلان8 - 2008وخودکارآمدی - میه ومیه9 - 2010رابطه مثبت دارد. یکی از نیازهای اساسی برای بهبود نوشتن این کودکان کسب مهارتهای شناختی و فراشناختی است. بنابراین ضروری است که اقدامات اساسی برای رشد مهارتهای شناختی و فراشناختی دانش آموزان با مشکل نوشتن صورت گیرد
یکی از این روشها روش خودآموزی مایکنبام میباشد.
دونالدمایکنبام 1986 - 1، - 1977 واضع آموزش به خود دستوردادن 2 است. مایکنبام روش خود را تغییر رفتارشناختی 3 نیزنام نهاده است این روش قویاً برسخن گفتن با خود تأکید میکند. منظور از به خود دستوردادن این است که شخص به خودش بگوید که در موقعیتهای مختلف چه کاری انجام دهد. مایکنبام معتقداست که این باخودسخن گفتن، منجر به تغییرات مطلوب در رفتار میشود.
این روش درمانی ریشه درکارهای ویگوتسکی ولوریا داردکه درنهایت توسط مایکنبام وهمکارانش به عنوان یک روش درمانی تدوین ومعرفی شده آموزش خودآموزی شامل مراحل زیراست: الف - سرمشق دهی شناختی ب - راهنمای آشکارومشخص بیرونی ج - خودرهبری آشکار د - حذف تدریجی خود رهبری آشکار ه - خودآموزی ناآشکار دراین روش کودکان قبل ازپاسخ دهی به موقعیت های اجتماعی استفاده ازروش پنج مرحله ایی مشکل گشایی رایادمی گیرند
درایران نیزپژوهشهایی درزمینه خودآموزی بربهبوداختلال نارسایی توجه بیش فعالی - مرادی وهمکاران - 1387، اختلال سلوک - هاشمی، اقبالی ومحمودعلی لو - 1388 اضطراب - موسوی1391 - ، حل مسأله ریاضی - بختیاری اسفندقه، مولوی وملک پور - 1381 صورت گرفته ونتیجه همه پژوهشهاحاکی ازمثبت بودن این شیوه آموزشی دربهبود شرایط موجود بوده است.
درپژوهشی که توسط کشاورزیان، شجاعی - - 1394 باموضوع"اثربخشی آموزش مهارتهای خودآموزی برمشکلات دست خط دانش آموزان پسردارای ناتوانی یادگیری ویژه بانوع نارسانویسی"انجام شدکه روش این پژوهش آزمایشی باطرح پیش آزمون وپس آزمون باگروه کنترل بود. نتایج نشان دادکه آموزش مهارتهای خودآموزی بربهبود مشکلات خط وخرده مؤلفه های آن - خطاهای دست خط وخطاهای وضعیت بدن هنگام نوشتن - تاثیرمعناداری داشته است.
در تحقیقی که توسط خانخانی زاده با موضوع اثربخشی خودآموزی کلامی بربهبود سازگاری اجتماعی دانش آموزان با ناتوانی های یادگیری انجام شد به این نتیجه دست یافت که خودآموزی کلامی بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان با نارسایی ویژه تا ثیر مثبت دارد.
در تحقیقی که توسط دکترلورنا k.s جان استاد ارشد از دانشکده آموزش و پرورش در دانشگاه نیوکاسل استرالیا با موضوع ارتقاء راهبردهای تعمیم از طریق آموزش خودآموزی در دانش آموزان با ناتوانی خواندن انجام شد این روش موفق گزارش شد. درتحقیقی که توسط ماریان میدون استادیار دانشگاه ویرجنیا باموضوع اثرات آموزش خود آموزی وشیوه های خود اصلاحی برعملکرد دست خط انجام شد به این نتیجه دست یافت که مجموعه ای از خود آموزشی های طراحی شده برای فراهم کردن یک استراتژی برای دانش آموزان برای نوشتن مناسب وصحیح بسیار مناسب بودهمان طور که یک وضعیت ترکیبی از این دو روش چنین بود. در پژوهشی که توسط باربارا جی بلاندفورد و جان وایلس لویید استادیار بخش برنامه درسی آموزشی و آموزش ویژه در دانشگاه ویرجینیا اثرات شیوه خودآموزی بر دست خط را به این روش انجام داد اثرات حفظ شدند.
دادهها از کلاس منظم برای یکی پسران نشان داد که دستخط او نیز در آن محیط بهبود یافت. در تحقیقی که توسط استیو گراهام مه و کارن هاریس با عنوان بهبود مهارتهای دانش آموزان دچار نارسایی یادگیری برانشاء نویسی با روش خود آموزی، این مطالعه برای این انجام شد که آیا با استراتژی خود آموزی نوشتن دانش آموزان در یادگیری بهبود می بخشد یا خیر
