بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش بررسی تأثیر دوره ی پیش دبستانی برمهارتهای خوانداری و نوشتاری دانش آموزان کلاس سوم ابتدایی منطقه دهدز است. جامعه آماری این تحقیق شامل تمام دانش آموزان پایه سوم منطقه دهدز در سال تحصیلی 92-91 است،که تعدادآنها 437 بود. نمونه آماری تحقیق سی نفر از دانش آموزان پایه سوم ابتدایی منطقه دهدز بودکه به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایانتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات چک لیست طبقه بندی شده که شامل نام ونام خانوادگی ،مهارت خوانداری تعداد غلط های خوانداری ،نوشتاری وتعداد غلط های نوشتاری است ،استفاده شده است .
همچنین یک کورنومتر که زمان این فعالیت ها رابه طور دقیق اندازه می گیرد، استفاده شده است. جهتتحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آزمونt گروه های مستقل استفاده شده نتایج پژوهش نشان داد که گذراندن دوره ی پیش دبستانی برمهارتهای خوانداری و نوشتاری دانش آموزان تأثیر معناداریدرسطح 0/0 5 ندارد و همه ی فرضیه های پژوهش رد شدند . به عبارت دیگر بین میزان مهارتهای خوانداری و نوشتاری دانش آموزانی که دوره پیش دبستانی را گذرانده اند و دانش آموزانی که دوره پیش دبستانی را نگذرانده اند تفاوت معناداری وجود نداشت.
.1 مقدمه
اززمانی که برنامه ریزی برای تعلیم تربیت کودکان در دوره دبستان به طور جدی مورد توجه واقع شد ،مسئله آموزش پیش دبستانی ها ،که باید ان را سال های سازندگی وتشکیل دهنده بسیاری از صفات وویژگی های کودک نامید ،مورد توجه قرار گرفت.می دانیم که شخصیت اصلی وزیربنایی کودک ،قبل از6سالگی پایه ریزی شده واساس مراحل بعدی رشد او را تشکیل می دهد.اما کمبود ها وتنگناهای اطلاعاتی ،اقتصادی ومدیریتی همواره موجب کوتاهی در پرداختن به این مهم گردیده است
پژوهش حاضر حول محور یکی از بنیادی ترین مباحث رد حوزه ی تعلیم و تربیّت و برنامه های آموزش دبستانی و پیش دبستانی است و به بررسی میزان یادگیری زبان فارسی در دوره ی پیش دبستانی و آماده شدن برای ورود به دوره ابتدایی می پردازد . مهم ترین مسأله موجود در این پژوهش بررسی تأثیر دوره ی پیش دبستانی بر یادگیری مهارت های خواتداری و نوشتاری در کودکان می باشد.
درضمن می توان با ایجاد آمادگی جهت تلفظ مناسب کلمه ها در دوره ی پیش دبستانی ، یادگیری تلفّظ صحیح کلمات را بهاینگروه از کودکان یاد داد و اسباب یادگیری در دقّت و تمرکز حواس بر پیام های شفاهی زبان فارسی را فراهم نمود . همچنین با آموزش گنجینه ی مناسب از کلمه هایزبان فارسی موجبات رسیدن به سایر اهداف آموزشی را مهیّا کرد .
استفاده از روش های تدریس ایفای نقش ، الگوی بدیعه پردازی و فراهم نمودن امکانات مشاهده و بازدید و کاربرد یادگیری های مربوط به زبان فارسی در موقعیِّت های جدید، بویژه استفاده از تصاویر ، لوحه ها و سی دی های مرتبط ، کتاب ، فیلم و بکارگیری فعّالیّت های فوق برنامه نظیر موسیقی و تمرین های هنری در تسهیل یادگیری زبان فارسی مفید می باشد. در نظر گرفتن آموزش زبان آموزی قبل از 5 سالگی با استاندارد 10 تا 15 نفر در هر کلاس و استفاده از محتوای درسی از آسان به مشکلو کاربرد روش های ارزشیابی همچون پوشه ی کار و در نهایت استفاده از تخصص مربیّان مجرب و کاردان در یادگیری زبان فارسی کودکان پیش دبستانی حایز اهمیّت است
مهمترین مشکلات دانش آموزان در خواندن ومهارت های نوشتاری به شرح ریز است:
1 -اشتغال بیش از حد والدین و عدم رسیدگی به امور تحصیلی فرزندان 2 -سطح سواد پایین والدین 3 -عدم رشد و پختگی کافی دانش آموزان به دلیل اینکه دوره آمادگی را سپری نکرده اند. 4 -عدم بهره گیری دانش آموزان از وسایل آموزشی و رسانه های آموزشی 5 -عدم بهره گیری از روش های نوین در تدریس 6 -انگیزه های پایین دانش آموزان و پایین بودن سطح محرک های انگیزشی 7 -کم دقتی دانش آموزان نتایج یافته های حاصل از تحقیقات محققین و نظریات صاحب نظران بسیاری از موارد فوق را تایید می نمایند . "
مکینتاش " - 1964 - معتقد است زبان آموزی از چهار مرحله اساسی تشکیل می شود . -1 گوش دادن -2 سخن گفتن -3خواندن -4 نوشتن .دانشآموز قبل از رسیدن به مرحله سوم که خواندن است باید در دو مرحله قبلی به پختگی رسیده باشد .
گوش دادن و سخن گفتن دو مهارت اساسی است و می توان آن را از طریق ممارست و آموزش بهبود بخشید. گذراندن دوره های آمادگی ، استفاده از وسایل آموزشی و بازیهای هدف دار و همچنین نحوه تعامل در خانواده به لحاظ تاکید فراوان بر مهارت های گوش دادن فعال و سخن گفتن و آموزش این مهارت ها به دانش آموز نقش بسیار مهمی را ایفا می کند.
به نظر" هاریس" - 1970 - کودکان برای پختگی در خواندن باید چهار مرحله اساسی را بگذرانند. -1 توسعه آمادگی خواندن -2 نخستین مرحله فراگیری -3 توسعه سریع مهارت های خواندن -4 مرحله خواندن گسترده -5 پالایش مرحله خواندن .
مرحله اول از هنگام تولد تا دبستان را شامل می شود و نقش پیش دبستانی و مهد کودک در پرورش آن بسیار مهم است .
کودکستان ها و مراکز پیش دبستانی وظیفه دارند از طریق تمرینات و برنامه های مناسب در جهت تقویت مهارت های گوش دادن ، سخن گفتن ، تحریک حواس پنج گانه ، پرورش دقت و تمرکز و رشد حافظه دیداری تلاش نمایند. در تایید مرحله اول خواندن - توسعه آمادگی خواندن - " رضایی " - 1382 - در پژوهش خود نقش حافظه دیداری را در تقویت مهارت های خواندن بسیار مهم ارزیابی کرده است. تحقیقات زیادی نیز وجود دارد که نقش وسایل و بازیهای آموزشی را در کمک به حل مشکلات یادگیری تایید می نمایند .
" مهتاج " - 1360 - در تحقیقی استفاده از وسایل آموزشی را برای کمک به کودکانی که در آستانه خواندن قرار دارند بهترین کمک به آنها می داند. " احدیان" - - 1373 عنوان نموده است هنگام استفاده از بازیهای آموزشی از تمام حواس پنج گانه استفاده می شود در حالی که درتدریس بدون استفاده از وسایل آموزشی بیشتر بر حس شنوایی تاکید می شود که فقط 13در صد یادگیری از طریق این حس شکل می گیرد .
همچنین از جمله عوامل موثر بر یادگیری مساله انگیزش است . تا زمانی که انگیزش کافی در دانش آموز نباشد تمایلی به تحرک و یادگیری مشاهده نمی شود . انگیزه پیشرفت می تواند یادگیری را تسهیل نماید و افرادی که انگیزه پیشرفت زیادی دارند با کوشش و جدیت بیشتری به تلاش می پردازند دیکنسون - 2001 - به باور " هب " - 1995 - یک محرک زمانی بیشترین اثر را دارد که برانگیختگی تولید کند و اگر انگیزش در حد مورد نیاز برای فرد ایجاد شود فرد را به تلاش وادار می نماید .
" پارسا" - 1374 - انگیزش را مهم ترین شرط یادگیری می داند وتاکید به فوریت درپاسخ به بازخوردهای دانش آموزان دارد . وی معتقد است اگر دانش آموزی اول هفته جوابی بدهد و تا پایان هفته پاداش نبیند انگیزش او کاسته می شود . "
پریمانی" - 1380 - نیز در پژوهش خود به این نتیجه رسید که بین میزان انگیزش و مهارت خواندن رابطه مستقیمی وجود دارد.
عزیزی - 1385 - در پژوهش نشان داد که آموزش های پیش دبستانی موجب بهبود مهارت های زبانی، حرکتی، اجتمایی وشناختی کودکان می شود.
بر تأثیرآموزش های پیش دبستانی بر رشد شناختی وافزایش هوش کودکان صحّه گذاشتند. در یک پژوهش طولی معلوم شد وارد شدن به مهدکودک درنوباوگی و نوپایی،با قابلیت شناختی،عاطفی و اجتماعی در اواسط کودکیو نوجوانی،ارتباط دارد
"گلزر" - 2003 - سوستی - 1996 - در تحقیقی نشان دادند که کودکان پیش دبستانی که به مهد کودک های نامناسب می روند ،صرف نظر از وضعیت اقتصادی خانواده های خود، در ارزیابی های شناختی و مهارت های اجتماعی نمره ی کمتری می گیرند - فلیپس،مک کارنی واسکار،1985،ص: - 96 نشان دادند کودکانی که به مهدکودک می روند در مقایسه با کودکانی که سال های پیش از مدرسه را در خانه گذراندند بیشتر همکاری می کنند وتکالیفشان را بهتر انجام می دهند.
پس از تجزیه وتحلیل یافته های اولیه و بررسی نتایج تحقیقات و مطالعات صاحب نظران علل ضعف دانش آموزان به دو دسته تقسیم شد توانایی دانش آموزان در کسب مهارت های خواندن ضعیف است و مهارت های قبل از خواندن - گوش دادن و سخن گفتن - را به خوبی فرا نگرفته اند که این مهارت ها از طریق گذراندن دوره پیش دبستانی ، وسایل آموزشی و مسایل فرهنگی درون خانواده به کودک آموخته می شود.
همچنین با توجه به این که کودکان در مرحله دوم پختگی در خواندن - نخستین مرحله فراگیری خواندن - هستند جهت موفقیت در مرحله دوم باید مرحله اول - توسعه آمادگی خواندن - را با مو فقیت سپری کرده باشند.غنی نبودن محیط قبل از دبستان با توجه به اطلاعاتی که از پرسشنامه به دست آمده است بیانگراین است که دانش آموزان برنامه مشخص و هدف دار و مناسبی در جهت تقویت مهارت های لازم از جمله پرورش دقت و تمرکز ،رشد حافطه دیداری ، مهارت های گوش دادن و سخن گفتن و غیرهرا نداشته اند . از طرفی نقش وسایل کمک آموزشی در تدریس جدی گرفته نشده است
