بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی تاثیر آموزش رباتیک بر خلاقیت وحل مسئله در دانشآموزان دختر و پسر12-16 ساله اجرا شده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون، پسآزمون با گروه کنترل میباشد. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشآموزان دختر و پسر 12-16 ساله شهر همدان بود که با حجم نمونه 30 نفر 15 - نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه کنترل - ، که گروه آزمایش به طوردر دسترس وگروه کنترل به طور تصادفی خوشهای انتخاب شدند.
ابزار اندازهگیری دو پرسشنامه خلاقیت تورنس فرم - الف - که دارای روایی و پایایی پایایی 0/75 تا 0/87 میباشد و نیز پرسشنامه حل مسئله هپنر و پترسون - PSI - 1 که دارای روایی و پایایی 0/83 تا 0/89 درصد میباشد که یکبار قبل از آموزش رباتیک و یک بار پس ازآموزش رباتیک بر روی شرکت کنندگان اجرا شد و دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS و روش آماری تحلیل کوواریانس چند متغیره MANCOVA مورد تحلیل قرار گرفت.
نتایج به دست آمده نشان داد که استفاده از آموزش رباتیک موجب افزایش معنیدار خلاقیت و حل مسئله در دانشآموزان - P< 0/05 - 12 -16 شد. با توجه به تفاوت معنیدار گروههای آزمایش و کنترل میتوان از آموزش رباتیک به عنوان شیوهای موثر در بالابردن خلاقیت و حل مسئله در دانشآموزان استفاده کرد.
-1مقدمه
کودک باورهای سازنده را از دنیای واقعی میآموزد و از طریق عبرتآموزی و تجربهاندوزی از رویدادها به توانمندی میرسد. برخی بازها و سرگرمیها به پرورش خلاقیت کودکان کمک میکنند.کارهای دستی سبب برانگیختن قدرت تصور میشود، زیرا کودک در این فعالیتها باید چیزی را به وجود آورد.کودک برای یادگیری به موقعیتهای سرگرم کننده و جذاب نیاز دارد تا برانگیخته شود و کنجکاوی کند و تجربه اندوزی اندوختههای ذهنی در این دوران برایش در آینده راهگشا و یاری دهنده خواهد بود
پیاژه کودک را موجودی فعال میداند که باید در جریان تربیت او از کوشش و تجربه شخصی وی برای تربیت فعلی و اخلاقیاش سود جست. به عقیده پیاژه رشد عقلی و اخلاقی کودک معلول کنش و واکنش متقابل او و محیط مادی و بویژه محیط اجتماعی است
- دوبونو - 1986 2 اظهار میدارد که افراد برای اینکه بتوانند خلاق باشند باید روشهای صحیح تفکر را به آنها آموخت. برای پرورش مهارتهای خلاقیت لازم است که در زمان مناسب به افراد آموزش داده شود . چه زمانی بهتر از دوران کودکی که ذهن در حال شکل گیری است و سنگ بنای تفکر در آن گذاشته میشود .سینگر3، 2006 میگوید: نوآوری و آفرینندگی کودکان را نسبت به خلاقیت دیگران حساس میکند و زمینه لازم را برای رشد خلاقیت فراهم میآورد و همچنین کودکانی که دارای مهارتهای بازهای وانمودسازی - خلاق - هستند اعتماد به نفس - خودباوری - بیشتری دارند.
وقتی خلاقیت خود را در بازی دنبال میکنند با ایجاد تنوع در آن دیگر نیاز به صرف وقت زیاد برای آنان نیست - گنجی و همکاران، . - 1391 حل مسئله به عنوان موضوعی اساسی در علوم شناختی یکی از ابعاد ضروری زندگی فردی است . قدرت فرد در حل مسائل تعیین کننده رشد یک شخصیت سالم و برقراری تعاملات مثبت اجتماعی است
و از سویی رشد مهارت حل مسئله در کودکان موضوعی است که در چند دهه اخیر مورد علاقه مربیان و روانشناسان تربیتی بوده است - زیمرمن 5 به نقل از جلوهگر وهمکاران ،. - 1392 چرا که این مهارت در زندگی کودکان ظهور بیشتری داشته و بسیاری از کارهای ابتدائی که برای بزرگسالان آسان و خودکار شده است برای کودکان مسئلهای تلقی میشود که باید راهحل را فراگیرند
کلمه رباتیک اولین بار توسط ایزاک آسیموف در یک داستان کوتاه ارائه شد. ایده استفاده کودکان از برنامههای کامپیوتری و رباتها یک نظریه نیست. لگو 6 - خانهسازی - سالهای زیادی خارج از مدارس وجود داشته است . یکی از بازیهای آموزشی که در بسیاری از کشورها با استقبال روبرو شده لگو رباتیک آموزشی است. پس از تجربیات لگو رباتیک در عرصه اسباب بازی که موجب شد این ابزار به عنوان بهترین اسباب بازی قرن شناخته شود. ازحدود 1980 مدیران لگورباتیک به این نتیجه رسیدند که این ابزار یک وسیله کمک آموزشی است که قابلیتهای بالایی دارد و از طریق آموزش همگام با ساخت صورت میگیرد
در دهه گذشته آموزش به کمک ربات مورد توجه قرار گرفته و انواعی از کیتهای رباتی برای آن ارائه شده است. از جمله لگو ماینداسترومز که معروفترین مجموعه آموزشی رباتیک در سرتاسر دنیا میباشد وتوسط لگو توسعه یافته است . ماینداستورمزها در کار زبان برنامهنویسی لوگو پیشگام هستند که توسط پیپرت 7 در دهه 1960 براساس نظریه ساختگرایی مطرح شد . او و پیاژه معتقد بودند دانش بطور فعال توسط کودک از طریق تعامل با دنیای اطرافش روی میدهد و کودکان به تنهایی قادر به ساخت بناهای ذهنی خود هستند و به وسیله آن حس کنجکاویشان تحریک میشود
امروزه رباتها به عنوان محیطی قابل انعطاف برای یادگیری در نظر گرفته شدهاند و موقعیتهایی برای طراحی و ساخت طی مدت کوتاه و سرمایههای کم ارائه میکنند. براساس چارچوب قرن 21 و به منظور آمادهسازی برای محیطهای کاری و زندگی پیچیده، دانشآموزان باید مجموعهای از مهارتهای ضروری که عبارتند از: خلاقیت و نوآوری، تفکر انتقادی و حل مسئله، مسئولیت اجتماعی و آگاهیهای فرهنگی، جهانی و محیطی، ارتباطات، سواد دیجیتال، همکاری و رهبری، یادگیری مادامالعمر و هدایت خود و مدیریت فردی را یاد بگیرند - لیتریسی9والبرتا اجوکیشن10 ، . - 2012در کلاسهای رباتیک، دانشآموزان تنها رباتیک را یاد نمیگیرند، بلکه مهارتها و تخصصهای پیشرفتهای را که ممکن است در زندگی خود استفاده کنند نیز به دست میآورند
همگام با پیشرفتهای عظیم و سریع علم و صنعت در جهان امروز، حرکت کشور نیز در عرصه صنعت و تکنولوژی شتاب بیشتری گرفته و سعی میشود با بکارگیری علوم مختلف روز در این بخش ، کمبودها و عقب ماندگیهای موجود برطرف شود. میتوان گفت که رباتیک در ایران هنوز شناخته شده نیست. این وضعیت در حالی است که ایران در یکی از بزرگترین وارد کنندگان رباتهای صنعتی است. هر ساله ارز زیادی بابت خرید ربات، از کشور خارج میشود. بیشتر کارخانههای ما از رباتها استفاده میشود.
کارخانههایی مانند فولاد، خودروسازی، مواد غذایی و غیره را میتوان تقریبا تمام رباتیک دانست. اما متاسفانه تمام رباتهای آن وارداتی است و حتی نصب و کنترل و تعمیر آن بر عهدهی خارجیها میباشد. با توجه به آنچه بیان شد به نظر میرسد که آموزش رباتیک یک ضرورت اجتناب ناپذیر در دنیای امروز برای دانشآموزان محسوب میشود. با توجه به نتایج پژوهشهای به دست آمده در آموزش رباتیک آیا بهتر نیست که در کنار آموزشهای دیگر به کودکان آموزش رباتیک به منظور افزایش توجه و خلاقیت و حل مسئله در کودکان گنجانده شود؟
و آیا بهتر نیست که بازی و تفریح را بیش از پیش به بدنه آموزش و یادگیری تزریق کنیم و به همراه روشهای نوین و کارآمد موجب رشد عمومی آموزش و پرورش در کشورمان بگردیم؟ و کودکانمان را برای به عهده گرفتن مسئولیتهای چالش برانگیز در آینده آماده کنیم؟ در پژوهش حاضر هدف ، شناسایی تاثیر آموزش رباتیک بر خلاقیت و حل مسئله در دانشآموزان دختر و پسر 12-16 شهر همدان میباشد و فرضیههای پژوهش عبارتست از:
-1 آموزش رباتیک باعث افزایش خلاقیت میشود.
-2 آموزش رباتیک باعث افزایش حل مسئله میشود.
- فرضیه.1 آموزش رباتیک باعث افزایش خلاقیت میشود.
آموزش رباتیک باعث افزایش خلاقیت دانشآموزان دختر و پسر 12-16 ساله شده است.
تهرانی - 1391 - ، در تحقیقی دریافت، لگوی آموزشی موجب افزایش هوش هیجانی و خلاقیت در کودکان پیش دبستانی میشود. اگوچی - 2014 - نشان داده است آموزش رباتها و برنامه نویسی آنها برای کنترل رباتها با لگو، تفکر انتقادی و خلاقانه و مهارت حل مسئله را در دانشجویان افزایش داده است.
خانلری، - 2013 - 15در مطالعه ای نشان داد، استفاده از رباتیک، به عنوان یک فناوری جدید، میتواند مهارت های فردی دانشآموزان را بهبود بخشد. اگوچی16، - - 2013 درپژوهشی نشان داد که آموزش رباتها برای ایجاد زمینه یادگیری براساس بازی دیجیتال، باعث افزایش تفکر خلاق می شود.
