بخشی از مقاله
چکیده:
هدف اساسی پژوهش کنونی که با روش توصیفی وآمار استنباطی - t-test - انجام شده است، بررسی میزان تفاوت میزان اضطراب دانش آموزان دختر و پسر و تأثیر اضطراب بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دبیرستان¬های نمونه دولتی در دوره¬ی اول متوسطه شهر همدان سال در تحصیلی1392 -93 می¬باشد . میزان اضطراب متغیرمستقل وپیشرفت تحصیلی متغیر وابسته در نظر گرفته شده است و منظور از پیشرفت تحصیلی، معدلی است که دانش از نمرات درسی خود در طول تحصیل کسب کرده¬اند.
در این مقاله کوشش گردیده تا متغیرهای یادشده براساس جنسیت مورد مقایسه قرارگیرد. حجم نمونه 100 نفر از دانش¬آموزان مدراس نمونه¬ دولتی ریحانه النبی - س - و خلیج فارس می¬باشند که به¬طورکاملاً تصادفی انتخاب شده¬اند . ابزار مورد استفاده پرسش¬نامه¬ ی اضطراب بک با 21 سوال می¬باشد. بر اساس نتایج به¬دست آمده از این پژوهش، مشخص گردید که بین میزان اضطراب دانش¬آموزان دختر و پسر تفاوت معنا دار وجود ندارد ولیکن یافتهها بیانگر وجود رابطه منفی و معنادار بین اضطراب و پیشرفت تحصیلی در هر دو گروه بود.
-1 مقدمه:
به طور کلی استرس حاصل نیاز ما به سازگاری فیزیکی،ذهنی واحساسی در مقابل یک تغییر است. بر خلاف آنچه همه می پندارند استرس یک واکنش منفی نیست،به طور مثال یک ارتقای شغلی که بعداز مدتها رنج وتلاش به آن رسیده اید.امری مطلوب وخوشایند است که وجود شمارا از هیجان و رضایت سرشار می کند این در حالی است که اگربدون آمادگی وبه طور ناگهانی توسط مافوق خود برای دریافت این ارتقا احضار شوید ممکن است در همان لحظه اعتمادبه نفس خود را ازدست بدهید وعصبی شوید. استرس تا حدی می تواند مفید باشدچراکه به زندگی جذابیت وتحرک می بخشد و انسان را روی پای خود نگه می دارد.
ولی هرگاه استرس بیش از حد ادامه پیدا کند به اضطراب تبدیل می شوددرواقع اضطراب پاسخی ضروری به استرس است وفرد راهنگام مواجهه باخطر، برای فعالیت وکنش آماده می کند درمواقع بسیاری چنین پاسخی عقلانی وحتی حیاتی است.
روانشناسان و روانپزشکان هرکدام به نحوی اضطراب راتعریف کرده¬اند و درباره آن نظر داده¬اند به عقیده بک - 1956 - اضطراب دربر گیرنده مسائل و موضوعاتی چون ناکامی، تعارض ،اضطراب وخستگی ونظایرآن می باشد. به همین دلیل است که ازآن تعاریف گوناگونی به عمل آمده است. ساراسون - - 1987 اضطراب وفشار روانی راواکنش های افراد دربرابر موقعیت¬هایی می¬داند که خواسته¬هاواجبارها راپیش می¬ کشد. احساس وادراک و یا تاثیر اضطراب برفرد نسبی است. یعنی شرایط مختلف برای افراد مختلف از نظر شدت احساس استرس متفاوت است به عبارتی شدت احساس استرس بستگی به عواملی همچون سن، جنس، شغل، وضعیت اقتصادی واجتماعی وشخصیت دارد
شیوع حالات اضطراب در جمعیت نرمال انگلستان وآمریکا 2 تا %4/7 تخمین زده شده¬است. در حالی¬که در یک ارزیابی درناحیه فراهینگام این رقم%21 ذکر گردیده¬است. معهذا این ارقام اطلاعاتی درمورد شدت علائم ودرجه ناتوانی اجتماعی حاصل از این اختلالات بدست نمی¬دهد. بیشترمردم فکر می کنند که مفهوم فشارروانی مفهومی کهن است
درحالی که این¬طور نیست این اصطلاح به¬وسیله گری به نام هانس سلیه2 درسال1936 ابداع شد او با آزمایشاتش نشان داد که بدن انواع متفاوتی از موقعیت¬های فشارآورتقریباً به صورت یکسان واکنش می¬دهد. با بالا رفتن فشار خون، تنش عضلانی، گشاد شدن مردمک چشم، افزایش فعالیت¬های هورمونی، ومانند این¬ها، درواقع بدن آماده پاسخ¬گویی به تقاضایی جدید می¬شود به عنوان مثال برای حمله یا فرار از یک حیوان درنده. متاسفانه اگر بدن به مدت طولانی دراین حالت تنش نگه داشته شود، هم سیستم ایمنی وهم اندام های حیاتی او شروع به فرسوده شدن می کند
ماهیت واکنش دربرابر اضطراب ونحوه پاسخ گویی حیوان یا انسان تحت اضطراب می تواند بااستفاده از یادگیری کاهش یابد. امکان پیش بینی زمان بروز محرک به افراد اجازه می دهد که درغیاب محرک استرس زادر آرامش به سربرندوبه نظر می رسدکه استراحتی کوتاه مدت اثرات اضطراب را خنثی می کند وعلاوه براین، به نظر می رسد که یادگیری کنارآمدن بااضطراب برخی ازتاثیرات منفی آن مانند زخم دستگاه گوارش راکاهش می دهد
-2 -1 بیان مسئله:
باتوجه به پیچیدگی زندگی در روزگار ما وتنوع وتحول پیوسته آن افراد جامعه کنونی بیش ازپیش نسبت به تنیدگی وپیامدهای آن هشیار شده¬اند واگر هرکس حتی یکبار کار و فشار زیاد طولانی مدت را چه در خانه وچه درمحل کار تجربه کرده باشد معنای کوفتگی جسمی و ذهنی رابه خوبی درک می¬کند. در زمان آرامش افراد به آسانی قادر به رویارویی بافراز و نشیب¬های زندگی هستند اما وقتی فشار از حدآستانه تجاوز کند حتی یک مشکل کوچک هم می¬تواند به یک بحران روحی تبدیل شود. [5] اضطراب و عوارض جانبی ناخوشایند آن، معلول عوامل متعددی است.
فشار کار فقط یکی از عوامل است. بیماری سخت، مشکل مالی، مشکلات تحصیلی و یاهرگونه تغییر شرایط از جمله حوادثی هستند که می¬توانند انسان راتحت فشار قابل توجهی قرار دهند. به¬طور کلی می¬توان گفت هرتغییر قابل توجهی در زندگی عادی به طور بالقوه آعازگر دوره¬ای از فشارهای روانی است تخمین زده¬اند که عده بیماران مبتلا به اختلال اضطراب مزمن نسبت به پزشکان 40 بر یک است و%30 کسانی که به پزشک عمومی مراجعه می¬کنند از این ناراحتی درعذابند. [12]
با توجه به مطالب گفته شده ونقش روز افزون اضطراب در زندگی آدمی میزان تفاوت اضطراب در دانش¬آموزان دختر و پسر دبیرستان¬های نمونه دولتی دوره اول متوسطه¬ی شهر همدان مشخص گردیده و نقش وتاثیراضطراب برپشرفت تحصیلی آنان مورد مشاهده بررسی شده است.
-3 -1 اهمیت وضرورت پژوهش:
انتشار بیش از صد هزار مقاله در سالهای اخیر درقلمرو رضطراب اهمیت این مقوله را آشکار می¬کند، مجله¬های تخصصی مملو از پژوهشاتی هستند که به بررسی واکنش¬های افراد در برابر مسائلی از قبیل تولد فرزند جدید، ازدست دادن یکی از والدین به علت مرگ یا طلاق، خروج فرزندان از کانون خانواده، تعارض¬ها وابهامات شغلی درعهده داری وظایف محوله، بیکاری و مشکلات اقتصادی پرداخته¬ اند. نگاهی به گستره پژوهش در زمینه اضطراب نشان می¬دهد که اثرات مخرب این تجربه¬ها می¬تواند در برخی از افراد برای همیشه باقی بماند.
درحال حاضر که درقرن شکوفایی علم وتکنولوژی به سر می بریم می توان اعا کرد که هر لحظه اختراع واکتشافی جدید به ظهور می¬ رسد تا به آسایش وکامیابی افراد بشر کمک کند و به آن¬ها یاری رساند درنهایت خرسندی، زندگی راسپری کنند.امادرچنین عصری که انسان، سوار برکشتی تکنولوژی به سوی مرزهای آسایش پیش می رود، پدیده فشارروانی واضیراب مجالی برای لذت بردن ازاین همه پیشرفت به بشر نمی دهد وهر ازچندگاهی آنچنان اوراگرفتار می کندکه به ستوه می آید وفریادکمک برمی آورد.
4 -1 سوالات پژوهش:
1. آیا در میزان احساس اضطراب دانش آموزان دختر وپسر دبیرستان¬های نمونه دولتی دوره اول شهر همدان تفاوتی وجود دارد؟
2. آیا احساس اضطراب در پیشرفت تحصیلی دانش¬آموزان دبیرستان¬های نمونه دولتی دوره اول شهر همدان تاثیر دارد؟
-5 -1 اهداف پژوهش
-1 -5 -1 هدف کلی پژوهش:
1. » بررسی تاثیراضطراب بر پیشرفت تحصیلی دانش-آموزان دبیرستان¬های نمونه دولتی دوره اول شهر همدان در سال تحصیلی«1392-93 -2 -5 -1 اهداف جزیی:
1. »بررسی تفاوت میزان اضطراب دانش¬آموزان دخترو پسر دبیرستان¬های نمونه دولتی دوره اول شهر همدان در سال تحصیلی«1392-93
2. »بررسی میزان تاثیر اضطراب بر پیشرفت تحصیلی دانش-آموزان دختر و پسر دبیرستان¬های نمونه دولتی دوره اول شهر همدان در سال تحصیلی«1392-93
-6 -1 متغیرهای پژوهش:
میزان اضطراب متغیرمستقل می باشد وپیشرفت تحصیلی متغیر وابسته .
-1 -6 -1 بررسی متغیرهای پژوهش -1 -1 -6 -1 اضطراب از نظر مفهومی :
فروید اضطراب را هشداری برای خودمعرفی می¬کردکه از فشار یک سائق نامعقول برای تظاهر آگاهانه وتخلیه خبرمی¬دهد این هشدار را برای اقدامات دفاعی در مقابل فشارهای درونی تحریک می¬کند. - عباس آبادی، - 22 :1375 -2-1 -6 -1 اضطراب ازنظرعملیاتی:
در این منظور از اضطراب تنیدگی و فشار روانی وارده بر دانش-¬ آموزان دبیرستان¬های نمونه¬دولتی شهر همدان می¬ باشد که از طریق آزمون اضطراب بک مورد سنجش قرار می¬گیرد.
-3 -1 -6 -1 پیشرفت تحصیلی از نظر لغوی پیشرفت تحصیلی به عنوان یک شاخص مهم پیشرفت نظام آموزشی می باشد که به معنی موفقیت دانش¬آموزان درامر یادگیری مطالب درسی می¬ باشد پیشرفت تحصیلی از عوامل متعددی تاثیر می¬پذیرد که می¬توان آن را به دو دسته کلی، عوامل مربوط به تفاوت¬های فردی وعوامل مربوط به نظام آموزشی مورد توجه قراردارد به ¬عبارت دیگر پیشرفت تحصیلی فرد به خصایص و ویژگی-های شخصیتی، ذهنی، عاطفی واجتماعی وابسته است. [4] -4 -1 -6 -1 پیشرفت تحصیلی ازنظرعملیاتی:
منظور از پیشرفت تحصیلی، معدلی است که دانش¬ آموزان از نمرات درسی خود در طول تحصیل به¬ دست آورده¬اند این نمره شاخص عددی برای اندازه گیری پیشرفت تحصیلی دانش¬آموزان است.
-7 -1 نوع پژوهش:
این پژوهش از نوع زمینه یابی - همبستگی - است که در آن محقق یک فرایند ی مشخص ومعین را به منظور جمع آوری اطلاعات مدنظر قرار می دهد وبا ابزار جمع آوری اطلاعات درروشهای زمینه یابی , پرسش نامه ومصاحبه های انفرادی هستند که به منظور جمع آوری اطلاعات به کاربرده می شوند.
-8 -1 ابزار اندازه گیری:
ابزار به وسیله یا وسایلی اطلاق می شود که از طریق اجرای آنها اطلاعات جمع آوری می شود لازم به تذکر است که ابزار تنها به وسایل وتجهیزات اطلاق نمی شود بلکه شامل کلیه موادی است که اقتضاء می کند دراین پژوهش ازپرسش نامه سنجش اضطراب بک استفاده شده که شامل 21 سوال می¬باشد وبرای تجزیه وتحلیل داده های به دست آمده روش آماری SPSS مورد استفاده قرار گرفت.
-9 -1 روش پژوهش :
پژوهش حاضرتحت عنوان - بررسی میزان تاثیر اضطراب برپیشرفت تحصیلی تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر مدارس نمونه دولتی دبیرستان دوره اول همدان - یک پژوهش از نوع توصیفی وپیمایشی می باشد.
در تحقیقات پیمایشی محقق به جمع آوری اطلاعات از طریق میدانی می پردازد واطلاعات به دست آمده را مورد تجزیه وتحلیل قرار می دهد.
-10 -1 جامعه آماری:
در این پژوهش جامعه آماری عبارت است از کلیه دانش آموزان دختر و پسر شاغل به تحصیل در مدارس نمونه دولتی همدان می باشند.
-11 -1 حجم نمونه وروش نمونه گیری:
در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. در این نوع نمونه گیری همه اعضای جامعه شانس برابر ومستقلی برای جهت بودن عضوی از اعضای نمونه را دارند منظور از مستقل این است که انتخاب یک عضو به هیچ شکل در انتخاب سایر جامعه تاثیر نداشته باشد. حجم نمونه انتخابی 100 نفر می-باشد که 50 نفر از دانش آموزان 50 دانش آموز پسر و 50 دانش آموز دختر مورد بررسی قرار گرفته اند تا نتایج مربوطه حاصل شود.
-12 -1 اعتبار وروایی آزمون:
مطالعات انجام شده نشان می دهند که این پرسش نامه از اعتبار وروایی بالایی برخوردار است . ضریب همسانی درونی آن - ضریب آلفا %92 - ، اعتبار آن با روش باز آزمایی به فاصله یک هفته %75وهمبستگی ماده های آن از%30تا%76 متغییر است. پنج نوع روایی محتوا ،همزمان، سازه، تشخیصی وعاملی برای این آزمون سنجیده شده است که همگی نشان دهنده کارایی بالای این ابزاز در اندازه گیری شدت اضطراب می باشد. [3]
-2 مفهوم اضطراب:
پدیده ای طبیعی است و همگان آن را در وهله ی اول احساس می کنند اضطراب پاسخی ضروری به استرس است و فرد راهنگام مواجهه باخطر، برای فعالیت وکنش آماده می کند درمواقع بسیاری چنین پاسخی عقلانی وحتی حیاتی است .در این مواقع پاسخ اضطراب می تواند عملکرد جسمی و روانی راتسهیل کند، ولی هرگاه ازحد معینی فراتر رود در این کنش ها اختلال ایجاد می کند . در پاسخ به استرس - هنگام اضطراب - تغییراتی روان شناختی نیز رخ می دهد که باعث هشیاری وتمرکز هرچه بیشتر ما می شوند که این امر، به هنگام که لازم است به سرعت بیاندیشیم و زمانی برای حواس پرتی نداریم به سود ما است .. زمانی که هشیاری به حساسیت مفرط و نگرانی مزمن تبدیل می شود، پاسخ روان شناختی به استرس دیگر کارآمد نمی باشد این واکنش به نوبه خود تمرکز حواس وحافظه رامختل می کند. اضطراب حاصل نیاز ما به سازگاری فیزیکی، ذهنی واحساسی در
مقابل یک تغییر است . بر خلاف آنچه همه می پندارند اضطراب یک واکنش منفی نیست، به طور مثال یک ارتقای شغلی که بعداز مدتها رنج وتلاش به آن رسیده اید. امری مطلوب و خوشایند است که وجود شما را از هیجان و رضایت سرشار می کند این در حالی است که اگر بدون آمادگی و به طور ناگهانی توسط مافوق خود برای دریافت این ارتقا احضار شوید ممکن است در همان لحظه اعتماد به نفس خود را از دست بدهید و عصبی شوید. اضطراب تا حدی می تواند مفید باشد چرا که به زندگی جذابیت و تحرک می بخشد و انسان را روی پای خود نگه می دارد.
-1 -2 انواع اضطراب:
-1 -1 -2 اضطراب پنهان این اضطراب به عنوان صفت به تفاوتهای فردی نسبتا"ثابتی در مستعد بودن یک فرد برای ابتلا به اضطراب اشاره داردکه از طریق آن افراد را درآمادگی داشتن ادراک موقعیت های پر اضطرابی مثل تجربه خطر و یا موقعیت های تهدید کننده تمایز گذاشته و پاسخ به چنین موقعیتهایی با شدت بالای عکس العمل های اضطراب آشکار همراه است
اضطراب آشکار :
اضطراب یک احساس بسیار ناخوشایند واغلب مبهم دلواپسی است که با یک یا چند تا از احساس های جسمی همراه است مثل سردرد
