بخشی از مقاله
چکیده:
از آنجایی که اطلاعات به صورت یکسان در اختیار استفاده کنندگان قرار نمیگیرد، بین مدیران و سرمایه گذاران عدم تقارن اطلاعات ایجاد میشود.این عدم تقارن، امکان دسترسی انحصاری مدیران به بخشی ازاطلاعات را فراهم مینماید. زمانی که برخی از افراد مانند مدیران و سهامداران عمده بیشتر از سایر سرمایه گذاران از وضعیت حال و چشمانداز آینده شرکت اطلاع دارند، میتوانند از روشهای مختلف از این مزیت اطلاعاتی به نفع خود و به زیان سایر سرمایه گذاران استفاده کنند.
در پژوهش حاضر تاثیر ارتباط متقابل مالکیت مدیریتی و مدیریت سود بر عدم تقارن اطلاعاتی در طی دوره زمانی 1388 لغایت 1394 در بین 83 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است. از دیدگاه طبقهبندی تحقیقات و بر مبنای هدف، پژوهش حاضر از نوع کاربردی میباشد. طرح این پژوهش با استفاده از رویکرد پس رویدادی است.
برای آزمون فرضیهها از آزمون آماری رگرسیون ساده و چندگانه استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیات بیانگر تاثیر ارتباط متقابل مالیکت مدیریتی و مدیریت سود بر عدم تقارن اطلاعاتی میباشد . نتایج پژوهش نشان میدهد مالکیت مدیریتی بر مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی تاثیرگذار است. همچنین، نتیجه آزمون فرضیات نشاندهنده آن است که اقلام تعهدی اختیاری به عنوان معیار مدیریت سود دارای محتوای اطلاعاتی در توضیح عدم تقارن اطلاعاتی واحد تجاری است.
مقدمه
ر علم اقتصاد با فرض منطقی بودن رفتار افراد فرض میشود همه افراد به دنبال حداکثرسازی ثروت خود میباشند؛ پس مدیران نیز از این قاعده مستثنی نیستند . حال مدیران با توجه به آزادی عمل خود در استفاده از رویه های حسابداری، خوا هان آگاهی از چگونگی تاثیر عوامل مذکور از جمله رویه های حسابداری بر ثروت خود خواهند بود تا با به کارگیری آنها در جهت منافع خود، ثروت خود را تا حد ممکن افزایش دهند. افزایش ثروت مدیران میتواند همراه با کاهش ثروت سایر گروهها از جمله سهامداران باشد .
تفکیک مالکیت از مدیریت در شرکتهای سهامی، این امکان بالقوه را برای مدیران به وجود آورده است تا حداقل بخشی از ثروت گروههای درونسازمانی را به سمت خود منتقل کنندزیرا. اولاً مدیران به اطلاعاتی دسترسی دارند که سایر افراد حداقل به بخشی از آن دسترسی نخواهند داشت و ثانیاً به دلیل تهیه و ارسال بخشی از اطلاعات از جمله اطلاعات مالی توسط مدیران، این امکان برای آنها به وجود آمده تا بتوانند در جهت منافع خود اطلاعات مذکور را تغییر دهند .
براساس تعریف ارائه شده توسط اسکات[15] 1 عدم تقارن اطلاعاتی شرایطی است که در آن مدیر از چشمانداز بهتر شرکت، در مقایسه با تحلیل گران و سرمایه گذاران آگاهی دارد. عدم تقارن اطلاعاتی را به عنوان شرایطی که در آن تفاوتهایی در اطلاعات نگهداری شده توسط شرکای بازار سرمایه مثل مدیران و سرمایه گذاران وجود دارد، تعریف میکنند.
دو نوع عدم تقارن اطلاعاتی وجود دارد که شامل انتخاب نا مساعد: یعنی مدیران و افرادی که به طور معمول بیشتر درباره دولت و چشمانداز سرمایه گذاری خارجی شرکت آگاهی دارند و ممکن است تصمیمهای گرفته شده توسط سهامدارن که مبنای تصمیم گیری آنها اطلاعات ارائه نشده است، را تحت تاثیر قرار دهند.
مخاطرات اخلاقی: یعنی مدیران به دلیل اینکه فعالیتهایشان به طور کامل توسط سهامداران و وام دهندگان شناخته نشده است، میتوانند اقدامی فراتر از دانش سهامداران را انجام دهند مانند نقض قرارداد یا انجام هنجارهای غیر اخلاقی عدم تقارن اطلاعات، وضعیتی است که مدیران در مقایسه با سرمایه گذاران دارای اطلاعات افشا نشده بیشتری در مورد عملیات و جوانب مختلف شرکت در آینده میباشند. این عدم تقارن، امکان دسترسی انحصاری مدیران به بخشی ازاطلاعات را فراهم مینماید. همچنین انگیزههایی مانند پاداش، هموارسازی سود ومقررات گریزی این امکان را برای مدیران به وجود میآورد تا درجهت منافع خود دست به اعمال مدیریت سود بزنند
یک عامل بنیادی در آزمون مدیریت سود در شرکتها، تخمین عامل اختیار و اعمال نظر مدیران در تعیین سود است. بررسی ادبیات مبتنی بر مدیریت سود، بیانگر وجود رویکردهای متفاوت با شناسهای مختلف در تخمین واندازهگیری اختیار مدیریت در تعیین سود گزارش شده است. یکی از مهمترین این رویکردها، مبتنی بر کاربرد اقلام تعهدی به عنوان شاخصی برای تعیین و کشف مدیریت سود در واحدهای تجاری است.پژوهشگران به شواهدی دست یافتند که نشان میدهد هنگامی که عملکرد فعلی شرکت نسبت به عملکرد مورد انتظار ضعیف باشد، مدیران شرکت تمایل دارند تا از طریق اقلام تعهدی به مدیریت سود بپردازند و سودهای آتی را به دوره جاری منتقل کنند.
همچنین هنگامی که عملکرد جاری شرکت نسبت به عملکرد مورد انتظار بهتر باشد مدیران درصددند تا از طریق اقلام تعهدی کاهنده سود، سود را برای دوره- های آتی ذخیره کنند؛ این گونه مدیریت سود به روش »ظرف شیرینی« موسوم است. این موضوع بدین معناست که شرکتها سودهای خود را در دوران مساعد کاهش داده تا بتوانند در دوران نامساعد، سود را افزایش دهند
با توجه به مباحث مطرح شده، ضرورت پژوهشهایی که بتواند ارتباط مالکیت با مدیریت سود و ارتباط آنها با عدم تقارن اطلاعاتی در ایران مورد بررسی قرار دهد به خوبی احساس میشود. این تحقیق چشمانداز جدیدی را به موضوع مالکیت مدیریتی و مدیریت سود میگشاید و تلاش میکند ارتباط متقابل مالکیت مدیریتی و مدیریت سود با عدم تقارن اطلاعاتی را بررسی نماید؛ بنابراین پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است که تاثیر متقابل مالکیت مدیریتی و مدیریت سود بر عدم تقارن اطلاعاتی در شرکتها چگونه است؟
طبق نظریه نمایندگی که اکنون مبحث عمده و مهمی در ادبیات اقتصادی و مالی است، مدیران موقعیت، شهرت و اعتبار، آسایش و احترام خود را به هزینه شرکت بالا میبرند. این نظریه که تعارض بین مدیران و سهامداران را تحلیل میکند، به همان نتایج نظریه کارآفرینی، البته از دیدگاهی متفاوت میانجامد. نظریه کارآفرینی از محاسن مالکیت سخن میگوید، در حالیکه نظریه نمایندگی، کاهش هزینههای نمایندگی را در صورت مالک شدن مدیران پیشبینی میکند.
کام[8] 1، هزینه نمایندگی را هزینه استفاده بیش از حد مدیریت از مزایای جنبی، و جانگ [11] آن را فراغت از کار، طفره رفتن و استفاده از امکانات شغلی مدیران تعریف میکنند..
در این رابطه مطالعهای که در ژاپن صورت گرفته بیانگر این بوده است که در کل افزایش مالکیت سهامداران داخلی2 موجب کاهش تضاد منافع بین مدیران و سهامداران می شود و مالکیت اعضای هیأت مدیره بر عملکرد شرکت تأثیر مثبت دارد. به عبارت دیگر، برخلاف ایالات متحده، عملکرد شرکت های ژاپنی به موازات افزایش مالکیت مدیران افزایش می یابد .[14] همچنین مطالعاتی زیادی در داخل و خارج کشور در مورد سود، عدم تقارن اطلاعاتی و مدیریت آنها صور ت گرفته است.
در داخل کشور رحمان رسائیان، امیر [2]، سالکی، علی [3]، فدائی نژاد، محمداسماعیل و خرم نیا [4]، ناظمی اردکانی، مهدی و به بررسی مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی پرداختند.
روش پژوهش
از جهت هدف: این پژوهش از نوع کاربردی است. این نوع پژوهشها از آن جهت که میتواند مورد استفاده مدیران مالی بانکها، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و پژوهشگران و طیف وسیعی از استفادهکنندگان قرار گیرد، کاربردی است
