بخشی از مقاله
خلاصه
امروزه تصمیمات ساختار سرمایه نقش مهمی بر جهت گیري شرکت ها در بازار و همچنین ارزش شرکت در بازار و کارایی و اعتبار شرکت ها نزد موسسات تامین سرمایه خواهد داشت. نقش حاکمیت شرکتی در مدیریت شرکت ها و تصمیمات ساختار سرمایه در تحقیقات مختلف به اثبات رسیده است. و همچنین عدم تقارن اطلاعاتی بالا، باعث روي آوردن شرکت ها به سمت ابزارهاي بدهی به منظور تامین مالی می شود. در این تحقیق تاثیر نوع مالکیت نهادي و همچنین عدم تقارن اطلاعاتی بر ساختار سرمایه مورد بررسی قرار گرفت.
براي سنجش ساختار سرمایه هم از نسبت مجموع بدهی ها به مجموع دارایی ها استفاده گردید . پس از مشخص شدن جامعه آماري، تعداد 125 شرکت با استفاده از فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه براي دوره زمانی 1385 تا 11391 بدست آمد که با استفاده از روش نمونه گیري تصادفی ساده، پس از انجام تجزیه و تحلیل هاي مورد نیاز با نرم افزار Spss ورژن 20، نتایج ذیل بدست آمد: مالکیت نهادي فعال و همچنین عدم تقارن اطلاعاتی با ساختار سرمایه رابطه ي معنی دار مثبت دارد.
1. مقدمه
یکی از مهم ترین ویژگیهاي بازارهاي سرمایه وجود سرمایه گذاران عمده در قالب بانکها، نهادهاي مالی، شرکتهاي هلدینگ، سازمانها، نهادها و شرکتهاي دولتی میباشد که به این دسته از سرمایه گذاران در بحث حاکمیت شرکتی سهامداران نهادي1 گفته می شود
سرمایهگذاران نهادي، میتوانند مشکلات کارگزاري را بهدلیل توانایی برخورداري از مزیت صرفه اقتصادي مقیاس و تنوع بخشی حل و فصل نمایند. لذا بهنظر میرسد که سرمایهگذاران نهادي، در مقام سهامداران شرکتها، هم علت و هم چاره یا راهحل مشکل نمایندگی را بازنمایی میکنند. وجودشان در مقام سهامدار باعث جدایی مالکیت و کنترل می شود، درحالیکه درگیري فزایندهشان در شرکتها و متمرکز کردن مالکیت، راهی براي نظارت بر مدیریت شرکت بهدست میدهد
آغازگر تئوري عدم تقارن اطلاعاتی2، تئوري سلسله مراتبی می باشد. تئوري سلسله مراتبی تامین مالی نتیجه تحقیقات مایرز و ماجلوف3 در سال 1984 بود. این نظریه در پژوهش دونالدسون - 1961 - 4 نیز به چشم می خورد. بر اساس این نظریه مدیران شرکت هاي سود ده براي تامین مالی به منابع داخلی خود - مانند سود انباشته - اکتفا کرده و به ندرت از منابع خارجی استفاده می کنند.
در صورت کافی نبودن منابع داخلی و مجبور شدن به استفاده از منابع خارجی، استفاده از اوراق قرضه در اولویت قرار دارد و در نهایت شرکت اقدام به انتشار سهام عادي می کند - ماري و ویدهن1،. - 2003 به عبارت دیگر هزینه هاي انتشار اوراق بهادار ریسک دار ترتیبی براي تامین مالی ایجاد می کند که طبق آن، شرکت ها سرمایه گذاریهاي جدید خود را ابتدبا منابع داخلی خود سپس با بدهی هاي کم ریسک و بدهی هاي ریسک دار و نهایتاً با اوراق مالکانه خارجی تامین مالی می کنند.
2. تعریف موضوع
کرنت و سایرین - 2007 - ، در پژوهشی مالکان نهادي را به دو دسته، حساس نسبت به فشار - کسانی که تمایل کمتري براي چالش با مدیریت دارند - و غیر حساس به فشار - افرادي که انگیزه بیشتري براي نظارت و کنترل مدیریت دارند - تقسیم نمودند و به این نتیجه رسیدند که تاثیر این دو دسته سهامداران نهادي بر رویه هاي اتخاذ شده و نظارت بر مدیریت در شرکت ها یکسان نیست.
بر این اساس متغیر درصد مالکیت نهادي را به دو دسته منفعل - حساس به فشار2 یا موقت - و فعال - غیر حساس به فشار - تقسیم می کنیم. شواهد نشان می دهد که سرمایه گذاران نهادي منفعل داراي گردش پرتفوي بالایی می باشند و استراتژي معاملاتی لحظه اي و دیدگاه کوتاه مدت دارند و این دیدگاه کوتاه مدت باعث می شود تمرکز زیادي بر عملکرد و سودجاري داشته باشند و نظارت کمتري بر مدیریت و تصمیمات وي داشته باشند. در مقابل سهامداران نهادي فعال دیدگاه بلندمدت داشته و عملکرد بلندمدت شرکت را مد نظر قرار می دهند. دیدگاه بلندمدت اینگونه سهامداران باعث کاهش هزینه هاي نمایندگی در شرکت می شود
بر اساس تئوري عدم تقارن اطلاعات مدیران نسبت به سرمایه گذاران، اطلاعات بیشتر و بهتري در رابطه با آینده شرکت - نرخ جریان هاي نقدي داخلی، چشم انداز آینده و ارزش واقعی شرکت - دارند؛ که این پدیده را اطلاعات نامتقارن می نامند. بنابر این چون مدیران نسبت به آینده شرکت داراي اطلاعات بیشتري هستند، هنگامی که آینده شرکت را خوب می بینند، نیازي نمی بینند که اشخاص دیگري را در سود آینده شرکت با خود سهیم کنند، از اینرو نیازهاي مالی شرکت را از طریق بدهی تامین مالی می کننداما در صورتیکه مدیران پیش بینی مساعدي در رابطه با آینده شرکت نداشته باشند، آنگاه نیازهاي مالی شرکت را از طریق انتشار سهام بر طرف می کنند تا از افزایش ریسک ورشکستگی شرکت جلوگیري کنند.
وجود اطلاعات نامقارن در بازار به مسأله گزینش مغایر - معکوس - 3 در معاملات منجر می شودکه نهایتاً ناکارآمدي بازار را به همراه خواهد داشت. افزایش عدم تقارن اطلاعاتی اثر نامطلوبی بر هزینه سرمایه شرکت خواهد داشت، زیرا تامین کنندگان نقدینگی4 براي حفاظت از خود در برابر ریسک گزینش مغایر، دامنه ي قیمت پیشنهادي خرید و فروش سهام - بوسلیه سهامدارن - و نرخ بازده و صرف ریسک بالاتر - بوسیله خریداران اسناد بدهی - را افزایش می دهند که این امر باعث کاهش عمق بازار5 شده و در نتیجه به کاهش نقدینگی می انجامد.
3. پیشینه تحقیق
اسدي و همکاران - 1390 - ، در پژوهشی با هدف بررسی رابطه ي بین ساختار سرمایه و ساختار مالکیت، به این نتیجه رسیدند که رابطه بین ساختار سرمایه - اهرم - و ساختار مالکیت شرکت ها در طی دوره زمانی تحقیق، معنی دار و منفی می باشد. بر اساس این نتیجه می توان گفت که شرکت هایی که مالکیت عمده آنان در اختیار سرمایه گذاران نهادي است، تمایل کمتري به استفاده از اهرم دارند.
سلطانی و همکاران - 1391 - ، در پژوهشی با هدف بررسی تاثیر ابزارهاي راهبري شرکتی بر ساختار سرمایه، به این نتیجه رسیدند که بین درصد مالکیت نهادي با ساختار سرمایه رابطه ي معنی دار و مثبت وجود دارد و بین مالکیت مدیریتی با ساختار سرمایه رابطه ي معنی داري وجود ندارد.
کاشانی پور و مومنی یانسري - 1391 - ، نقش عدم تقارن اطلاعاتی را بر تصمیمات ساختار سرمایه مورد بررسی قرار دادند، در نهایت به این نتیجه رسیدند که بین عدم تقارن اطلاعاتی با ساختار سرمایه رابطه اي معنی دار و مثبت وجود دارد.
حسن - 2009 - ، در مقاله اي تحت عنوان ارتباط بین مکانیزم هاي راهبري شرکت ها بر ارزش شرکت و ساختار سرمایه، تعداد 100 شرکت عضو بورس کشور استرالیا را در طی بازه ي زمانی سالهاي 1993 تا 2008 مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسید که بین حضور سهامداران نهادي در شرکت با ساختار سرمایه - اهرم مالی - رابطه ي معنی دار و مثبتی وجود دارد.
ارشد حسن و بات - 2009 - 1، در پژوهشی تأثیر ساختار مالکیت و حاکمیت شرکتی بر ساختار سرمایه را در بین 58 شرکت عضو بورس اوراق بهادار کراچی پاکستان در طی سالهاي 2002 تا 2005 انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که که بین حضور سهامداران نهادي در شرکت با ساختار سرمایه - اهرم مالی - رابطه ي معنی دار و مثبتی وجود دارد.
4. فرضیه ها
1. بین مالکیت نهادي فعال و ساختار سرمایه رابطه ي معنی دار و مثبت وجود دارد.
2. بین مالکیت نهادي منفعل و ساختار سرمایه رابطه ي معنی دار و مثبت وجود دارد.
3. بین عدم تقارن اطلاعاتی و ساختار سرمایه رابطه ي معنی دار و مثبت وجود دارد.
5. تعریف متغیرها
الف - متغیرهاي مستقل
مالکیت نهادي فعال و منفعل:
سهامداران نهادي شامل بانکها، نهادهاي مالی، شرکتهاي هلدینگ، سازمانها، نهادها و شرکتهاي دولتی میباشد - سجادي و دیگران،. - 1390 درصد سهامداران نهادي از تقسیم تعداد سهم یک شرکت که در اختیار سهامداران نهادي است بر تعداد کل سهام آن شرکت به دست می آید. شرط لازم براي تقسیم درصد مالکیت نهادي به دو دسته فعال و منفعل، داشتن عضویت در هیأت مدیره شرکت سرمایه پذیر می باشد
عدم تقارن اطلاعاتی:
براي سنجش عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت، مدلی را که ونکاتش و چیانگ - 1986 - 2 براي تعیین دامنه ي قیمت پیشنهادي خرید و فروش سهام طراحی کرده اند بکار می بریم. طبق این مدل هر چه دامنه ي تفاوت قیمت پیشنهادي خرید و فروش سهام، عدد بزرگتري باشد، حاکی از عدم تقارن اطلاعاتی بیشتر است. در آزمون فرضیه مربوط به عدم تقارن اطلاعاتی قدر مطلق عدد حاصل از این مدل مورد استفاده قرار می گیرد.
مدل فوق به شرح ذیل می باشد:
= SPREAD دامنه ي تفاوت قیمت پیشنهادي خرید و فروش سهام شرکت i در سال t
= AP میانگین قیمت پیشنهادي فروش سهام شرکت i در سال t
= BP میانگین قیمت پیشنهادي خرید سهام شرکت i در سال .t
