بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر دوگانگی پست مدیر عامل بر خطر سقوط قیمت سهام با تاکید بر عدم تقارن اطلاعاتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. به منظور دستیابی به هدف پژوهش تعداد 120 شرکت برای دوره زمانی 1392-1386 مورد بررسی قرار گرفت. برای آزمون فرضیههای پژوهش از الگوی دادههای ترکیبی به وسیله نرم افزار آماری Eveiws استفاده شده است. یافتهها نشان داد که دوگانگی پست مدیرعامل بر خطر سقوط قیمت سهام تاثیر منفی و معنیداری دارد.
بدین معنا زمانی که مدیرعامل همزمان رئیس هیات مدیره است احتمال سقوط قیمت سهام برای دوره آتی افزایش مییابد. یافته های بیشتر نشان داد که تاثیر مثبت دوگانگی پست مدیرعامل بر خطر سقوط قیمت سهام در شرایط عدم تقارن اطلاعاتی تشدید می شود. بنابراین در شرکت های با هزینه تبلیغات بالا، دوگانگی پست مدیرعامل شرکت را با سقوط قیمت سهام در دوره جاری مواجه می نماید. نتایج سازگا با تئوری نمایندگی است. تضاد منافع بین مدیران و سهامداران که منجر به عدم تقارن اطلاعاتی بالا می شود عاملی در جهت سقوط قیمت سهام محسوب می شود.
مقدمه
مدیران تمایل دارند تا عملکرد شرکت را از طریق ذخیرهسازی اخبار بد در جهت جبران خدمات کوتاهمدت خود بیش از واقع نشان دهند - گراهام و همکاران، 2005؛ بال، . - 2009 با این حال اگر اخبار بد انباشته شده به یک سطح آستانه بحرانی برسد نگهداری آن برای شرکت پرهزینه و غیرممکن میشود. بنابراین مدیران این اخبار بد را به یکباره به بازار رها میکنند. شوکهای منفی بطور ناگهانی به بازار سهام وارد میشود و خطر سقوط قیمت سهام را در یک مقیاس بزرگ موجب میشود
در این مطالعه تاثیر دوگانگی پست مدیرعامل بر خطر سقوط قیمت سهام آتی مورد بررسی قرار میگیرد. دوگانگی پست مدیرعامل به یک ساختار رهبری هیئت مدیره اشاره دارد که در آن مدیر ارشد اجرایی همزمان رئیس هیئت مدیره است. انتظارات از مدیر عاملی که دارای پست دوگانه است، بیشتر است - یانگ و ژائو، . - 2014 بنابراین مدیر عاملی که دارای وظیفه دوگانه است انگیزه بیشتری برای بیش از واقع نشان دادن عملکرد مالی و ذخیره اخبار بد دارد - داویدسون و همکاران، . - 2004 بنابراین، مطابق تئوری نمایندگی مدیر عامل یک شرکت اولین خط دفاعی در برابر مدیریت بیکفایت شرکت محسوب میشود. اگر مدیر عامل همزمان رئیس هیئت مدیره باشد نظارت اصلی مدیریت، ابتدا مدیریت خودش است به این معنا، مدیر عاملی که دارای پست دوگانه است قدرت بیشتری برای کنترل افشای اطلاعات حسابداری و پنهان کردن اخبار بد از سرمایهگذاران را دارد.
علاوه بر این، دوگانگی پست مدیر عامل خطر سقوط قیمت سهام را از طریق انحراف تصمیمات سرمایهگذاری مدیران افزایش میدهد. در این راستا بنملچ و همکاران - 2010 - نشان دادند زمانی که فرصتهای رشد سرمایهگذاری رو به کاهش است، مدیر عامل شرکت انگیزه زیادی برای سرمایهگذاری در پروژههای با خالص ارزش فعلی منفی در جهت دستیابی به اهداف سود دارد. دوگانگی پست مدیرعامل موجب میشود که مدیران برای حفظ پروژههای با خالص ارزش فعلی منفی به مدت طولانی انگیزه زیادی داشته باشند. این مدیران سرمایهگذاران را از آگاهی سرانجام پروژهای منفی منع میکنند و همچنین تسویه این پروژهها را از طریق پنهانسازی عملکرد ضعیف در مراحل اولیه به تاخیر میاندازند. این شرایط به آنها اجازه میدهد تا پروژههای بد را تا سقوط قیمت دارایی ادامه دهند.
پژوهش حاضر به چندین دلیل به گسترش ادبیات پژوهشی در ایران کمک میکند. ابتدا این مطالعه ادبیات مربوط به پیامدهای دوگانگی پست مدیرعامل را توسعه میدهد. دوم مطالعه حاضر به درک عواملی که خطر سقوط قیمت سهام را توضیح میدهد، کمک میکند. این مطالعه شواهدی را فراهم میکند که دوگانگی پست مدیرعامل به عنوان شکلی از ساختار رهبری، یک عامل مهم برای تعیین خطر سقوط سهام آتی است. سوم، در این مطالعه تاثیر دوگانگی پست مدیر عامل بر خطر سقوط قیمت سهام در شرایط عدم تقارن اطلاعاتی نیز مورد بررسی قرار میگیرد، بورس اوراق بهادار تهران بدلیل داشتن کارایی پایین معمولاً عدم تقارن اطلاعاتی بالایی دارد.
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
دوگانگی پست مدیرعامل یکی از مهمترین بحثهای حاکمیت شرکتی است - دالتون و همکاران، . - 2007 پس از اعمال قانون ساربنز آکسلی تغییرات اساسی در ماهیت حاکمیت هیئت مدیره ایجاد شده است. بطور کلی در تحقیقات تجربی دو دیدگاه در مورد دوگانگی پست مدیرعامل وجود دارد. دیدگاه اول بر اساس تئوری مباشرت است که تاکید میکند دوگانگی پست مدیرعامل بر ترویج وحدت رهبری، تسهیل اثربخشی سازمان و پایین بودن هزینه تهیه اطلاعات مبتنی است. یانگ و ژائو - 2014 - در این راستا نشان میدهند که شرکتهای با رهبری پستهای دوگانه زمانی که محیطهای رقابتی در حال تغییر است بهتر از شرکتهای با رهبری پستهای جداگانه عمل میکنند.
دیدگاه دیگر از دوگانگی پست مدیرعامل مبتنی بر تئوری نمایندگی میباشد که بر تضاد نمایندگی بین مدیران و سرمایهگذاران تاکید میکند. فاما و جنسن - 1983 - نشان دادند که جدایی مالکیت و کنترل میتواند مشکلات نمایندگی را کاهش دهد. مدیر عاملی که مسئول هیئت مدیره نیز است قدرت خود را تقویت و نظارت بر هیئت مدیره را کاهش میدهد. بدیهی است که تضاد منافع نهایی بیشتر میشود و فرصتهای بیشتری برای رفتارهای فرصت طلبانه مدیران فراهم میشود. دیدگاه نمایندگی در مورد دوگانگی پست مدیر عامل موجب انجام پژوهشهای زیادی در ادبیات گذشته شده است.
برای مثال، کور و همکاران - 1999 - نشان دادند مدیرعاملی که دارای پست دوگانه است انتظارات بیشتری برای جبران خدمات دارد. گویال و پارک - 2002 - نشان دادند که دوگانگی پست مدیر عامل احتمال تعویض مدیرعامل را کاهش میدهد. ادبیات پژوهشی پیامدهای دوگانگی پست مدیرعامل در بازار سهام را تحت چشمانداز تئوری نمایندگی بررسی کردهاند. بطور مثال، ریچارد و دالتون - 1989 - کشف کردند که دوگانگی پست مدیر عامل بازده سهامداران را تحت تاثیر قرار نمیدهد.
دایلی و دالتون - 1994 - نشان دادند که دوگانگی پست مدیر عامل بطور قابل توجهی احتمال ورشکستگی را افزایش میدهد. علاوه براین، این تاثیر زمانی قویتر است که درصد استقلال هیئت مدیره پایین باشد. مطالعه حاضر تلاش میکند که پیامدهای دوگانگی پست مدیر عامل را تحت چشمانداز تئوری نمایندگی مورد بررسی قرار دهد. ادبیات جدید پژوهش نشان میدهد که تمایل مدیران برای ذخیره اخبار بد منجر به خطر سقوط قیمت سهام میشود
- جین و مایرز، 2006؛ هاتن و همکاران، . - 2009 کوتاری و همکاران - 2009 - معتقدند که مدیران اخبار بد را از سرمایهگذاران به خاطر نگرانیهای حرفهای همچون طرحهای پاداش، انگیزههای مبتنی بر اختیار خرید سهام، ارتقا و فرصتهای شغلی ذخیره میکنند. کوتاری و همکاران - 2009 - همچنین شواهدی را فراهم آوردند که نشان میدهد مدیران بطور متوسط آزادسازی اخبار بد را به تاخیر میاندازند. مدیران تمایل دارند تا اخبار بد را به مدت طولانی ذخیره نمایند با این وجود اگر اخبار بد انباشت شده به یک سطح آستانه برسد نگهداری آن برای شرکت پرهزینه و غیرممکن میشود
زمانی که بحران به نقطه اوج میرسد مدیران مجبورند اطلاعات بد را به یکباره به بازار تخلیه کنند و تمام اطلاعات بد تبدیل به اطلاعات عمومی میشود و بطور ناگهانی خطر سقوط قیمت سهام را در یک مقیاس بزرگ موجب میشود - هاتن و همکاران، . - 2009 محققان معتقدند که سایر عوامل مرتبط با ذخیرهسازی اخبار بد مانند اجتناب از پرداخت مالیات، انگیزههای مدیر عامل، محافظهکاری شرطی، ثبات سرمایهگذاران نهادی و اطمینان بیش از حد مدیران، خطر سقوط قیمت سهام را تحت تاثیر قرار میدهد.
در این مطالعه استدلال میشود که دوگانگی پست مدیرعامل بطور مثبتی با خطر سقوط قیمت سهام مرتبط است، زیرا دوگانگی پست مدیرعامل انگیزههای مدیریتی و توانایی بیشنمایی عملکرد و همچنین پنهانسازی اخبار بد از سرمایهگذاران را تشدید میکند
