بخشی از مقاله
چکیده
پیروزی انقلاب اسلامی ایران تحولات مهم قرن بیستم به شمار می رود. ارزیابی ابعاد تاثیرات انقلاب اسلامی بر نظام بین الملل مقوله ای است که از سال های نخست پیروزی انقلاب تا هم اکنون که قریب به سه دهه از عمر آن می گذرد کماکان موضوع مهمی است که مورد توجه نویسندگان وتحلیل گران جهان بوده است به گونه ای که در جریان این تحول جدید ودر پرتو تاثیرات آن جهان وارد مرحله جدیدی از تکاپوی خود شده است. پرسش های اصلی مقاله حاضر این است که انقلاب اسلامی ایران از نظر ساختار سیاسی چه تأثیراتی بر نظام بینالملل داشته است؟ انقلاب اسلامی و رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران در بیداری اسلامی کشورهای منطقه چه تأثیراتی داشتند؟ انقلاب اسلامی ایران، به دلیل داشتن ماهیت اسلامی دارای جنبه جهانشمولی بوده و با نگاه و بینش جهانی خود نقشها و رسالتهایی را در قبال جهان برای خود طراحی کرده و اصولی را به عنوان سیاست خارجی خود برگزیده و در راستای تحقق آنها گام برداشته و برمیدارد که باعث شده است انقلاب اسلامی، منشأ تأثیرات، تغییرات و تحولات متعددی بر نظام بینالملل باشد.
مقدمه
از اوایل سال 1940 تا اواخر سال 1980 نظام دو قطبی بر جهان حاکم بود که ویژگی اساسی آن را رقابت ومنازعه میان ایالات متحده آمریکا وشوروی تشکیل میداد. نظام دو قطبی وجنگ سرد پیامدهایی را برای منطقه خاورمیانه به دنبال داشت، از جمله موجب گردید تا استعمار به طور رسمی از خاورمیانه رخت بربندد. به گونه ای که از یک سو شوروی سابق به صورت تشویق کننده وحمایت گر نهضت ها وحکومت های ملی در خاورمیانه در آمد واز سوی دیگر آمریکا به سبب ترس از نفوذ کمونیسم در منطقه به تشویق روند استعمار زدایی پرداخت. از این رو هرچند برخی نهضت های ملی پیش از آغاز جنگ سرد شکل گرفته بودند اما ظهور نظام دو قطبی وجنگ سرد این نهضت ها را تقویت کرد وتداوم حضور استعمار را دشوار ساخت. دردنیای آن روز این تصور حاکم بود که هیچ حادثه وتحول مهم سیاسی در دنیا رخ نخواهد داد وپایدار نمی ماند مگر این که در رابطه وحمایت یکی از دو ابرقدرت باشد، اما وقوع انقلاب اسلامی در این مقطع زمانی اولین تحول بزرگی بود که نه تنها درقالب این ضابطه وفکر حاکم نگنجید بلکه به اعتراف اکثر محققین ونویسندگان، هر دو ابرقدرت رقیب از وقوع آن ناراضی ومتضرر شدند وحداکثر تلاش خود را در جلوگیری از وقوع آن ودر حمایت از رژیم سابق وحتی تضعیف ونابودی آن به کاربردند. انقلاب اسلامی توانست ضمن طرح اسلام به عنوان یک نیروی قدرتمند در جهان مدرن بر نظریه پایان دوره دین خط بطلان کشیده ورهیافت های متفکران غربی در جدایی دین از سیاست را به چالش بکشد
کد اختصاصی همایش: 00201
،همچنین انقلاب اسلامی بر خلاف رویه رایج در نظام دو قطبی وبدون اتکاء به یکی از دو ابرقدرت وایدئولوژی های لیبرالیسم
ومارکسیسم به پیروزی رسید وبا طرح اصل عدم تعهد، وابستگی خودرابه آنها نفی کردوبامطرح کردن گفتمان اسلام سیاسی چهره جدیدی از قدرت را در عرصه نظام بین الملل ارائه داد. از این رو بررسی تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر نظام بین الملل هم به لحاظ خاستگاه آن یعنی ایران که در زمان وقوع انقلاب در سال 1357 به عنوان کانون ثبات وآرامش خاورمیانه تلقی می شد وهم به لحاظ پیامدهای آن برای نظام بین الملل وهم به دلیل بنیان های آن که بر باور دینی قرار داشته ضرورت بحث وبررسی ابعاد مختلف آن را نشان می دهد، لذا بررسی انقلاب اسلامی وتاثیر آن بر ساختار نظام بین الملل موضوعی است که این مقاله سعی دارد تا به آن پاسخ دهد.
فرضیه و یافته های تحقیق
فرضیه پژوهش این است که انقلاب اسلامی ایران - در سطح ساختاری - ساختار سیاسی نحوه توزیع قدرت و بازیگران روابط بینالملل را تحت تأثیر قرار داده و نظام دو قطبی را به چالش طلبیده و باعث تقویت و ظهور بازیگران جدید دولتی - جهان سوم - و غیر دولتی - جنبشها و ملتها - در صحنه ساختار بینالمللی شده و در - سطح کارکردی - مباحث اصلی عدالت، صلح و امنیت را تحت تأثیر قرار داده است. پژوهش حاضر برای تبیین فرضیه فوق ابتدا به مفاهیم، سپس به تأثیرات انقلاب اسلامی ایران بر ساختار نظام بینالملل و در ادامه به بررسی عکسالعمل سایر کشورها در قبال اقدامات انقلاب اسلامی ایران پرداخته است و در خاتمه به این نتیجه دست یافته است که انقلاب اسلامی ایران، به دلیل داشتن ماهیت اسلامی دارای جنبه جهانشمولی بوده و با نگاه و بینش جهانی خود، نقشها و رسالتهایی را در قبال جهان برای خود طراحی کرده و اصولی را به عنوان سیاست خارجی خود برگزیده و در راستای تحقق آنها گام برداشته و برمیدارد که باعث شده است انقلاب اسلامی، منشأ تأثیرات، تغییرات و تحولات متعددی بر نظام بینالملل باشد. انقلاب اسلامی به عنوان یک پدیده فرهنگی و اجتماعی و یک موجودیت دینی ضمن ایجاد حس اعتماد به نفس، بر بیداری مسلمانان در خاورمیانه و جهان تاثیر داشته است و همچنین با تاکید بر ژئوپلتیک شیعه به صورت بالقوه و بالفعل منافع غرب و آمریکا را در منطقه استراتژیک خاورمیانه تهدید می کند و هم اینکه بر تحولات سیاسی نظام بین الملل موثر واقع گردیده است. انقلاب اسلامی ایران به عنوان پدیده ای شگرف و بی نظیر در عصر حاضر از زمان پیروزی همواره مورد توجه محققین، اندیشمندانو سیاستمداران بوده و تاکنون نظرات مختلفی درمورد انقلاب گفته شده و از جنبه های گوناگون مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرا گرفته است. با پیروزی انقلاب اسلامی و با تکیه بر ارزش های اسلامی و تأثیر آن بر جوامع اسلامی که به بیداری و خیزش اسلامی
و ضداستکبار جهانی منجر گردید .این تأثیرات که در قالب الگوسازی انقلاب اسلامی ظهور کرد، فرصت های جدیدی پیش روی جنبش ها و جریان های مبارز برای آزادی خواهی و استقلال قرار داده است. نشانه های این اثرگذاری، از همان روزهای اول پیروزی انقلاب آشکار شد و با گذشت بالغ بر سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، عمق و پویایی بیشتری یافت. این تأثیرات را نه تنها در خاورمیانه بلکه در سطح جهان می توان مشاهده کرد.
