بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه جنگ ها شکل های مختلفی به خود گرفته اند از جمله جنگ نرم که شامل اقدامات روانی و تبلیغاتی می شود که هدف آن جامعه یا گروه خاصی است و عمده تفاوت آن با جنگ سخت عدم استفاده از سلاح های نظامی می باشد زیرا در جنگ نرم از سلاح های تبلیغاتی ا ستفاده می شود. به تعبیر دیگر جنگ نرم ا ستفاده دقیق و طراحی شده از تبلیغات و ابزارهای مربوط به آن ا ست، به منظور تاثیر گذاری بر عقاید ، فرهنگ ، سیا ست ، اح سا سات ، تمایلات ، رفتار و مخت صات فکری د شمن با تو سل به شیوه هایی که موجب پیشرفت مقاصد امنیت ملی می شود است.در این میان استفاده مخالفان انقلاب اسلامی از شگردهای مختلف سیاسی،اجتماعی،اقتصادی،فرهنگی و... حائز توجه و اهمیت است که در این پژوهش به بررسی مباحث مربوط به شگرد های سیاسی و اقتصادی دشمنان پرداخته شده و مسائل اساسی این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است.
کلمات کلیدی: جنگ نرم، فرهنگ ایرانی اسلامی، اقتصاد، سیاست.
مقدمه
هدف اصلی جنگ نرم و جنگ روانی در ایران تغییر باورها و ارزشهای اسلامی است؛ بنابراین بهترین راه مبارزه با آن ترویج و تقویت فرهنگ ا سلامی و الهی ا ست. این جهاد و مبارزه نرم باید تا جایی ادامه یابد که توان مخالفان دین و نظام ا سلامی به حداقل برسد به گونهای که نتوانند هیچ ضربهای به نظام اسلامی وارد سازند. و به تعبیر قرآن کریم این مبارزه باید تا جایی ادامهوَیَکُونَپیداد کهالدﱢینُ کُلﱡهُ لِلّه ٍ در جنگهای نرم، همه مناطق و بخشهای جامعه خط مقدم به شمار میروند و همه افراد جامعه در همه ردههای سنی و سطوح اجتماعی در خط مقدم جبهه قرار دارند. بنابراین باید همه افراد جامعه اسلامی، در حد توان، تجهیزات لازم برای مبارزه و مقابله با طراحان جنگ نرم را داشته باشد. افزون بر این، قدرت تبلیغی و رسانهای و علمی نظام اسلامی باید تا حدی باشد که نه تنها دشمنان توانایی تاثیر گذاری بر آنان را نداشته باشند؛
بلک ه در حد توان، قدرت علمی و فرهنگی و اعتقادی جمهوری اسلامی باید در معرض دید سایر جهانیان نیز قرار گیرد. بهرهگیری از ابزارها و روشهای دشمنان در مقابله با جنگ نرم ، یکی از مؤثرترین راههای مبارزه، استفاده از همان ابزارها و روشهای طرف مقابل است. رمز موفقیت آنها را باید در ابزارها و شیوههای تبلیغیشان جستجو کرد. در شگرد هایی که دشمن برای رسیدن به اهداف از آن استفاده می کند که در این مجال شگرد های اقتصادی و سیاسی مورد بررسی قرار می گیرد. دلیل های استفاده از جنگ نرم جوزف نای نظریه پرداز م شهور آمریکایی مقاله ای تحت عنوان قدرت نرم power Softدر ف صلنامه آمریکایی foreign policyدر سال 1990 انت شار داده که دیدگاه جدیدی را به مخاطبان ارائه کرد که برا ساس آن ایالات متحده به جای آن
.2 سوره انفال، آیه.39
که از طریق بکارگیری آنچه که قدرت سخت می نامند به انجام کودتای نظامی در کشورهای رقیب اقدام کند تلاش خود را بر ایجاد تغییرات در کشورهای هدف از طریق تأثیرگذاری بر نخبگان جامعه متمرکز می کند. جنگ نرم امروزه یکی از کارآمدترین و کم هزینه ترین و درعین حال خطرناک ترین انواع جنگ علیه امنیت ملی یک کشور است چون می توان با کمترین هزینه به اهداف مورد نظر دست پیدا کرد.
شگردهای اقتصادی
-1 تک محصولی کردن اقتصاد
بانک جهانی به گونهای برنامهریزی کرد که اقتصاد کشورهای دیگر، غیر از کشورهای صنعتی و پیشرفته را به اقتصادی تک مح صولی تبدیل کند. مثلاً اقت صاد ایران را اقت صادی نفتی کردند. اما در دوران ا ستعمار نو و هجوم کالاهای غربی به داخل ایران، به گونهای شد که ایران حتی در بخش کشاورزی به یک کشور تولید کننده مواد خام تبدیل شد. محصولاتی همچون پنبه، توتون و تنباکو را صرفاً تولید میکرد؛ بدون آنکه خودش توانایی تولید فرآوردههای آنها را داشته باشد. از طرفی بانکهای استعماری همچون بانک شاهنشاهی انگلیس و بانک استقراضی روسیه در مدتی کوتاه توانستند همه فعالیتهای مالی ایران را در دست بگیرند. این بانکها توانستند با اعطای وامهای کلان هم به تاجران و هم به حاکمان و شاهان فعالیتها و برنامههای اقتصادی کشور را به طور کامل زیر سلطه خود بگیرند.
همین امر در دوران استعمار فرانو به گونهای دیگر رقم خورد: از طریق شرکتهای تجارتی چند ملیتی و نهادهای بینالمللی همچون صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی کوشیدند نبض اقتصادی و به تبع آن نبض فرهنگی ک شورهای در حال تو سعه و فقیر را در اختیار خود بگیرند. داوی سون بودهو، در مقالهای با عنوان » صندوق بینالمللی پول، بانک جهانی، غارت و ویرانی جهان سوم« مینویسد: تقریباً» در هر کشوری که صندوق ]بین المللی پول[ و بانک ]جهانی[ در آن فعالیت کردهاند، نتیجه این سیاستها انهدام کشاورزی سنتی و ظهور تعداد قابل توجهی زارعان بیزمین نیز بوده ا ست. ...
از شروط ا سا سی صندوق و بانک، کاهش جدی هزینههای اجتماعی، به خ صوص بهدا شت و آموزش میبا شد. به گفته کمیسیون اقتصادی سازمان ملل برای آفریقا، هزینههای بهداشتی در کشورهای مجری برنامه بانک و صندوق در دهه 1980، 50 در صد و هزینههای آموز شی 25 در صد کاهش یافته ا ست؛ در همه ک شورهای جنوب، روند م شابهی م شاهده میشود. «....ٌ اقتصاد نفتی یا به تعبیر مقام معظم رهبری اقتصاد» اُپیکی« موجب میشود که ما هیچ گاه نتوانیم برنامهها و ایدههای اقتصادی و سیاسی و اجتماعی خود را دنبال کنیم. مقام معظم رهبری بارها و بارها بر ضرورت چند محصولی کردن اقتصاد کشور تأکید کردهاند. ایشان در جمع دانشجویان و استادان دانشگاه امام حسین در سال 1377 فرمودند: »من بارها شکوه و گله کرده و میکنم که هنوز سرنوشت اقتصاد ما بسته به اپیک است! قیمتگذاری نفت در اپیک، در اختیار ما نیست؛ یعنی یک ملت به این عظمت، اقتصاد، مسایل کشور و گذران روزمرهاش، ساختن زیربناهای کشورش، وابسته به عاملی است که مطلقاً در اختیار او نیست! «...ٍ
-2 جلوگیری از روابط اقتصادی منطقهای
گره زدن اقتصاد کشورهای جهان سوم به اقتصاد کشورهای بزرگ و استعمارگر از اهداف اصلی و سیاستهای کلان اقتصادی استعمارگران است. به همین دلیل، تلاش میکنند از روابط اقتصادی منطقهای و خارج از سیستمهای جهانی در میان کشورهای همافق جلوگیری نمایند. به عنوان مثال، روابط اقتصادی کشورهای عربی 22 - کشور عضو اتحادیه عرب - با یکدیگر روز به روز کا سته می شود؛ اما مبادلات تجاری آنها با ک شورهای صنعتی به ویژهک شورهای غربی پیو سته در حال افزایش است. حتی در مورد ایران نیز وضع به همین منوال است. البته حجم مبادلات تجاری میان ایران و امارات بالا است اما امارات در حقیقت نقش دلالی در صادرات کالاهای کشورهای غربی و صنعتی را ایفا میکند. به تعبیر دیگر، مرکز منطقهای توزیع کالاهای غربی است.
-3 ایجاد نابسامانیهای اقتصادی
در حال حا ضر 82 در صد سرمایه جهان، 95 در صد فناوری و تکنولوژی جهان و 91 در صد صنعت جهانی در اختیار 17 درصد از جمعیت جهان است که عمدتاً در هشت کشور صنعتی هستند. 83 درصد جمعیت جهان، فقط 18 درصد ثروت موجود در کره زمین و 9 درصد صنعت و 5 درصد تکنولوژی و علم جهان را در اختیار دارد.ٌ مسأله جهانیسازی اقتصاد که به رهبری آمریکا و گروه G8 - هشت کشور صنعتی جهان - به طور گستردهای دنبال میشود در حقیقت و سیلهای برای ایجاد سپر امنیتی و تقویت قدرت تهاجمی غرب ا ست. اینان سعی میکنند با ایجاد ساختارهای جهانی تفوق اقت صادی خود را بر سایر ک شورها، از جمله ک شورهای جهان سوم، حفظ کنند و نبض اقت صادی و به تبع آن حیات سیا سی و فرهنگی آنان را در اختیار خود بگیرند.
اینان از طریق ساختارهای بین المللی اقت صاد و انح صاری کردن تجارت جهانی، و با استفاده از کارتلهای چند ملیتیٍ سعی میکنند اقتصادهای محلی و بومی را ناکارآمد کنند و اجازه فعالیت مستقل به هیچ کشوری بر اساس الگوهای بومی خودش نمیدهند. به گونههای مختلفی سعی میکنند مخالفان جهانی سازی اقتصاد را از سر راه خود بردارند که یکی از بهترین شیوههای آن ایجاد نابسامانیهای اقتصادی در کشورهای هدف و مانعتراشی بر سر راه پیشرفتهای اقتصادی آنها است.
طبیعتاً وقتی نبض اقتصادی جهان در اختیار هشت کشور صنعتی باشد، اینان میتوانند بدون نیاز به قطعنامههای شورای امنیت یا سازمان ملل هر کشور مخالفی را به هر انگیزهای تحت فشار شدید اقتصادی قرار دهند و او را تسلیم خواستههای خود نمایند. هماکنون شاهد ه ستیم که از این حربه علیه ایران ا ستفاده می شود ، قانون فرامرزی داماتوَ از سال 1996 علیه کشور ما به کار گرفته شد و یا از سال 2007 میلادی برخی از مؤسسات مالی و بانکی کشور، همچون بانک ملی، ملت، صادرات و سپه، مورد تحریم یکجانبه امریکا قرار گرفتند.
کار دیگری که استعمارگران انجام میدهند نابسامان وانمود کردن اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشورهای مورد هجوم است تا ریسک سرمایهگذاریهای خارجی را در آن کشورها به شدت بالا ببرند. فعالیتهای اقتصادی در آنها را ناامن جلوه دهند. جین شارپ و رابرت هلوی در این باره مینویسند: ...» خارج کردن وجوه نقدی از بانکها که به بحران مالی و نابسامانی و ضعیت اقت صادی در سطح بین المللی منجر می شود نمونه هایی از پرهیز از همکاری اقت صادی ه ستند. علاوه بر این، در عرصه بین المللی، تشویق شرکتها و مراکز تجاری یا سازمان های غیر دولتی به خودداری از همکاری با رژیمها تأثیر بسیار زیادی بر د ستیابی به هدف دارد و به ت ضعیف حاکمیت منجر می شود. بی ثباتی اقت صادی نه فقط به ت ضعیف تکیهگاههای قدرت منجر میشود، بلکه محدود کردن قدرت با این شیوه، توان ضربه زدن به مخالفان سیاسی و سرکوب آنها را از حاکمیت میگیرد.«ُ
جان کالینز یکی از اهداف اصلی جنگ سرد را به عنوان »فلج کردن خود - self paralysis - « به این صورت توضیح میدهد که باید سعی شود » با توسل به بعضی شیوهها، توسط خود دشمن، مسائل داخلی اختلاف برانگیزی را در سرزمین او به وجود آورد. اقداماتی که قروض ملی را افزایش میدهد و نرخ پول رایج مملکت را نسبت به سایر ارزهای خارجی کاهش میدهد، صنعت را کند و مختل میکند و او را وادار به وضع مالیاتهای کمرشکن مینماید؛ در اعتماد مردم نسبت به نهادهای ملی کشور ایجاد شبهه مینماید، نوآوری و اصلاحات را محدود میکند و به مناقشات داخلی دامن میزنند.«ِ
.1 ر.ک: گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد در سال .2007
.2 برای آشنایی با نقش بیشتر کارتلها در عقبماندگی اقتصادی کشورهای جهان سوم و شیوهها و شگردهای آنان برای حفظ تسلط و اقتدار اقتصادی خود بر کشورهای ضعیف و در حال توسعه و همچنین جلوگیری از رشد اقتصادی کشورها غیر صنعتی، ر.ک: همایون الهی، دیکتاتوری کارتلها، تهران، امیرکبیر، .1363
.3 بر اساس قانون داماتو که در سال 1996 به تصویب دولت آمریکا رسید، هر کشوری که در سال بیش از 40 میلیون دلار در ایران سرمایهگذاری کند، از تجارت با دولت آمریکا محروم خواهد شد. این قانون توسط »آلفونس داماتو«، از سناتورهای کنگره آمریکا و از جمهوریخواهان محافظهکار به کنگره ارائه شد و به نام خود او مشهور شد. این قانون هر پنج سال یک بار مورد بازنگری قرار میگیرد.
.4 جامعه مدنی، مبارزه مدنی، ص.54
.5 جان ام. کالینز، استراتژی بزرگ - اصول و رویهها - ، ترجمه کورش بایندر، صص.115-114
