بخشی از مقاله
چکیده
هدف تحقیق حاضر، بررسی اثر بازخورد خودکنترل و بازخورد آزمونگر کنترل پس از کوششهای خوب بر اکتساب و یادگیری سرویس بلند بدمینتون در تمرین دو نفره میباشد. برای دستیابی به این هدف، آزمودنیها به طور تصادفی به سه گروه بازخورد خودکنترل، بازخورد آزمونگر کنترل پس از کوششهای خوب و جفت شده تقسیم شده و در مرحله پیش آزمون، 20 کوشش مهارت سرویس بلند بدمینتون را انجام دادند و پس از آن طی 6 هفته و هفتهای یک جلسه در 10 بلوک ششتایی به تمرین مهارت پرداختند.
به منظور یکسانسازی تواتر بازخورد، در هر دسته تنها به سه کوشش بازخورد ارایه گردید - تواتر بازخورد . - %50 در پایان مراحل تمرین، آزمون اکتساب انجام و آزمون یادداری و انتقال 72 ساعت بعد از پایان مرحله اکتساب برگزار شد. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمونهای تعقیبی توکی و شاپیروویلک در سطح معناداری P<0/05 استفاده شد. نتایج تحقیق نشان میدهد که تمرین دو نفره بر یادگیری مهارتهای حرکتی تاثیر بهسزایی دارد و موجب افزایش عملکرد یادگیرندهها میشود. تمامی گروهها عملکرد معناداری در مراحل آزمون داشتند. گروه بازخورد خودکنترل با تفاوت اندک نسبت به گروه بازخورد آزمونگرکنترل پس از کوششهای خوب، بهترین عملکرد را در یادگیری مهارت از خود نشان میدهد.
.1 مقدمه
اهمیت یادگیری در زندگی انسان موجب شده است تا پژوهشگران با روشهای معتبر علمی به دنبال یافتن و درک قوانین یادگیری باشند. هدف از این تلاشها یافتن روشهای بهتر در امر یادگیری انسان میباشد. مربی مسولیت اصلی در یادگیری را بر عهده دارد و باید از چگونگی یادگیری شاگردان و وضعیتهای اثرگذار بر یادگیری آگاهی داشته باشد. همچنین، چگونگی برقراری ارتباط متقابل بین مربی و فراگیر تا حد زیادی به روش آموزش مربی در تدریس یا محیط آموزشی بستگی دارد . - 23 - مربی میتواند اطلاعاتی را در اختیار فراگیر قرار دهد که فرد به تنهایی قادر به تشخیص آنها نمیباشد. به این ترتیب در فرآیند آموزش و یادگیری، بین مربی و فراگیر یک رابطه متقابل ایجاد میگردد .
یکی از راههای افزایش یادگیری در ورزش، بهکارگیری مهارت تمرین دو نفره میباشد . - 4 - روش تمرین دو نفره که در آن دو نفر به طور همزمان جهت رسیدن به اهداف مشترک به تمرین میپردازند، شیوهای موثر برای افزایش مشارکت و تعامل رو در رو بین فراگیران است. تمرین دو نفره این امکان را فراهم میسازد که از ترکیب تمرین جسمانی و مشاهدهای برای آموزش مهارتهای حرکتی استفاده شود؛ به نحوی که امکان مشاهدهی اجرای یار مقابل در هنگام تمرین وجود داشته و افراد میتوانند از فرصت مکالمه با یکدیگر درباره ایدهها و راهبردهای مفید اجرا سود ببرند .
در نتیجه استفاده از تمرین دو نفره در ورزش موجب افزایش کارایی در یادگیری حرکتی، ایجاد حس رقابت، افزایش انگیزه و رسیدن افراد به اهداف سطح بالاتر میگردد . - 4 - در دنیای واقعی مشاهده میشود که مربیان اغلب، تمرین انفرادی را برای افزایش اثربخشی تمرین به کار میبرند. اما در حال حاضر یافتههایی برای حمایت از این بحث که جلسات انفرادی موثرتر هستند وجود ندارد.
در تمرین دو نفره، افراد در کوششهای متناوب به تمرین جسمانی مهارت و مشاهده اجرای یار تمرینی میپردازند. به طوریکه در انتهای مرحله اکتساب، یک مهارت را در نصف زمان مورد نیاز تمرین میکنند. بنابرین جلسات تمرین دو نفره کارآمدتر است 27 - ، . - 18 به طور ویژه، هنگامی که شرایط محیطی اجازه تمرین جسمانی را به یادگیرندگان نمیدهد و یا تجهیزات و امکانات به اندازهای نیست تا همه بتوانند به حد کافی تمرین کنند، تمرین دو نفره روش تمرینی موثری در آموزش است. بنابراین، میتوان گفت که تمرین دو نفره درکاهش زمان یادگیری، انرژی، هزینهها و منابع نیز نقش به سزایی دارد .
رادرٌ و همکاران - 2014 - به بررسی تمرین انفرادی و دو نفره در یادگیری مهارتهای پیچیده مبتنی بر شبیهسازی پرداختند. آنها 84 نفر را به دو گروه تمرین انفرادی و تمرین دو نفره تقسیم کردند و به این نتیجه رسیدند که تمرین دو نفره نسبت به تمرین فردی کارآمدتر بوده و میتواند برای کاهش هزینههای گزاف مجازی در تمرینات شبیهسازی واقعی استفاده شود. چند عامل کلیدی در شرکتکنندگان تمرین دو نفره مشاهده شد که شامل همسطح بودن مبتدیان، کیفیت همکاری بین یارها و یادگیری مشاهدهای بوده است .
تولسگارد ٍ و همکاران - 2014 - در تحقیق خود نشان دادند که آموزش به صورت تمرین گروهی باعث بهبود بهرهوری آموزش مهارتهای بالینی و افزایش ادراک افراد در مقایسه با تمرین انفرادی میگردد. تمرین گروهی موجب بهبود تعامل اجتماعی با همسالان شده و بینش مفیدی از طریق مشاهده ارایه میکند. همچنین در آموزش مهارتهای اولیه، منجر به یادگیری از طریق مشاهده دقیق، انتقادات و پیشنهادات میشود. از این رو، شواهد تجربی از بهکارگیری تمرین گروهی در یادگیری مهارتها حمایت میکند .
مطالعات علمی نشان میدهد که مهمترین عاملی که یادگیری و نحوهی اجرای مهارتها را کنترل میکند، بازخورد است. پیشرفت تدریجی با وجود آگاهی از نتایج امکانپذیر است و نادیده گرفتن آن باعث میشود یادگیری به درستی انجام نشود و در صورتی که تمام بازخوردها حذف شوند، یادگیری صورت نخواهد گرفت. با وجود بازخورد، اجرای مهارتها برای فرد جذابتر شده و کمتر خسته کننده خواهد بود. اهمیت بازخورد از این جهت است که به یادگیرنده کمک میکند تا بفهمد که در هر شرایطی چگونه باید عمل کند
بر اساس فرضیه هدایت، بازخورد افزوده در طول تمرین، فرد را به منظور رسیدن به اجرای صحیح هدایت میکند. تحقیقات اخیر در زمینه بازخورد، فرضیه هدایت را به چالش کشیده است. طبق قانون تجربی اثر ثوراندایکَ، پاسخی که حاوی نتایج خوشایند باشد مطلوب فرد بوده و او خواستار تکرار آن است و همین امر موجب آموختن سریع مهارت میگردد. اما اگر پاسخ حاوی نتایج ناخوشایند باشد، فرد احتمالا از آموختن آن سر باز میزند. از نظر ثوراندایک، قانون گیرایی مهمترین قانون یادگیری میباشد . - 5 - چیویاکوفسکی و ولفُ 2002 - و - 2005 با بررسی اثر بازخورد خود کنترل و آزمونگر کنترل دریافتند که آزمودنیها اکثراً پس از کوششهای خوب بازخورد درخواست میکنند
رویکرد تجربی متفاوتی که درباره بهینهسازی ارایه بازخورد در تحقیقات اخیر مورد استفاده قرار گرفته است، ارایه بازخورد در زمانی است که یادگیرنده خود آن را طلب میکند. به این شیوه، بازخورد خودکنترل گفته میشود. تحقیقات اخیر نشان داده است که برنامههای تمرینی همراه با بازخورد خودکنترل برای یادگیری مهارتهای حرکتی سودمند است.
جنلِ و همکاران 1995 - و - 1997 نتیجه گرفتند که اگر در شرایط تمرین به آزمودنیها اجازه داده شود تا درباره زمان دریافت بازخورد خویش تصمیم بگیرند، اجرای آنها بهبود مییابد. به گونهای که با ادامه تمرین، تغییرپذیری کلی آزمودنیهای گروه خودکنترل کاهش مییابد 20 - ، . - 21 استلاّ و همکاران - 2013 - اثر بازخورد خودکنترل روی یک تکلیف آواسازی را مورد بررسی قرار دادند.
آزمودنیها در دو گروه خودکنترل و جفت شده به تمرین تکلیف مورد نظر که خواندن با صدای بلند بود، پرداختند. عملکرد دو گروه در آزمون یادداری و انتقال که به فاصله یک هفته از آخرین جلسه تمرین اجرا شد متفاوت بود و یادگیری گروه خودکنترل در تمرین بهتر از گروه جفت شده بود که میتواند به خاطر اثر سودمند بازخورد خودکنترل باشد. تحلیل دادهها نشان داد که کاهش فعالیت عضلانی در سراسر مراحل پایه، آموزش و یادداری در گروه جفت شده نسبت به گروه خودکنترل کمتر بود.
این مطالعه نشان داد که گروه بازخورد خودکنترل عملکرد بهتری نسبت به گروه جفت شده داشت و شیب یادگیری در گروه خودکنترل تندتر از گروه جفت شده بود . - 17 - آندرکسْ و همکاران - 2012 - به بررسی تاثیر خودکنترل بر وظایف سخت در یادگیری حرکتی پرداختند. شرکتکنندگان در دو گروه خودکنترل و جفت شده میبایست با جابهجا کردن یک قلم در بالای یک دیجیتایرز از سه هدف در حال سقوط در سرعتهای مختلف جلوگیری میکردند. نتایج نشان داد که توانایی تمرین و اجرای گروه خودکنترل در آزمون اکتساب و یادداری به طور قابل توجهی دقیقتر و بهتر از گروه جفت شده بود
لافلین و همکاران - 2015 - در تحقیقی تاثیر شیوه خودکنترل را در تردستی متوالی سه توپ مورد بررسی قرار دادند. افراد در جلسات تمرین حق انتخاب یکی از چهار کمک آموزشی شامل دستورالعمل، نمایش ویدیویی، آگاهی از عملکرد و آگاهی از نتیجه را داشتند. مراحل تجربی نشان داد که افراد بر اساس الویتهای فردی و نیازهای یادگیری، بعد از کوششهای خوب درخواست آگاهی از نتیجه و پس از کوششهای ضعیف درخواست آگاهی از عملکرد داشتند. دلایل این امر به علت تایید موفقیت با آگاهی از نتیجه و شناسایی معایب با آگاهی از عملکرد بود. شواهد و یافته ها در این تحقیق نشان داد که بازخورد خودکنترل باعث افزایش انگیزه در افراد میشود. همچنین، تمامی شرکتکنندگان قادر به استفاده موثر از بازخورد خودکنترل بودند که نشانه توانایی شیوه آگاهی از عملکرد برای هدایت افراد جهت استفاده مناسب از راههای کمک آموزشی است
به نظر میرسد که ارایه بازخورد به شیوه خودکنترل و یا آزمونگر کنترل دارای مزایایی میباشد که با توجه به نوع تکلیف، ویژگیهای آزمودنی و روشهای ارایه بازخورد متغیر است. اکثر تحقیقات انجام شده در این زمینه به مقایسه گروه خودکنترل با جفت شده پرداخته است و این شیوه را بر اساس تقاضای آزمودنی برای دریافت بازخورد مورد تجزیه و تحلیل قرار نداده است. همچنین، این رویکرد را در تقابل مستقیم با دیگر شیوههای ارایه بازخورد از جمله ارایه بازخورد پس از کوششهای خوب نیز قرار نداده است.
از طرف دیگر، در اکثر تحقیقات به شیوهی انفرادی به تمرین پرداخته شده است و تحقیقات کمی در رابطه با اثرات تمرین به شیوهی تمرین دو نفره موجود است. عامل دیگری که ضرورت انجام پژوهش حاضر را نشان میدهد، توجه به این موضوع است که تمرینات دو نفره همراه با بازخورد خودکنترل و آزمونگر کنترل میتوانند نسبتاً آسانتر و با سهولت بیشتری در جهت افزایش عملکرد و یادگیری ورزشکاران مورد استفاده قرار گیرند.
این تحقیق سعی دارد تا روشن سازد که در یادگیری مهارتهای حرکتی، ارایه بازخورد پس از کوششهای خوب میتواند باعث تسریع یادگیری و تسهیل اکتساب و یادداری شود. در نهایت میتوان اظهار داشت که پژوهش حاضر بر روی افراد مبتدی که تنها آموزشهای سطح مدرسه را دریافت میکنند انجام میشود. با توجه به این موضوع که آموزش در مدارس در زمان محدود و تحت شرایط نسبتاً دشوار صورت میگیرد، هر عاملی که بتواند به بالا بردن میزان یادگیری مهارتهای ورزشی در مدارس کمک کند، میتواند ارزشمند تلقی گردد.
.2 روش شناسی
پژوهش حاضر از نوع نیمهتجربی و در قالب طرح پیش آزمون-پس آزمون میباشد که دادهها و اطلاعات آن به شیوه میدانی گردآوری شده است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تاثیر بازخورد خودکنترل و آزمونگر کنترل پس از کوششهای قوی در مهارت سرویس بلند بدمینتون در تمرین دو نفره می باشد. آزمونهای تجربی با سه گروه ده نفره و در چهار مرحله پیش آزمون، اکتساب، یادداری و انتقال انجام گرفت. جامعه آماری شامل تمامی دانشآموزان دختر پایههای هشتم، نهم و دهم متوسطه دبیرستان آیین اسلام شهر تهران که در سال 1395 مشغول به تحصیل بودند میباشد.
از بین این افراد،30 دانش آموز سالم و مبتدی به صورت در دسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب شد.
ابتدا آزمودنیها راهنماییهای کوتاهی درباره الگوی سرویس بلند بدمینتون توسط مربی دریافت کردند. در مرحله بعد جهت همگن کردن گروهها، پیش آزمون شامل 20 کوشش تمرینی که سرویس بلند در گروههای تعیین شده بود توسط آزمونگر گرفته شد. سپس بر اساس پیشآزمون، افراد به چهار گروه بازخورد خودکنترل، بازخورد آزمونگر کنترل پس از کوششهای خوب و جفت شده تقسیم شدند. افراد هر گروه به مدت شش هفته، هفته ای یک جلسه به تمرین مهارت به صورت دو نفره پرداختند. به این نحو که هر فرد ده بلوک ششتایی سرویس بلند بدمینتون را اجرا کرده و بین هر بلوک نیز 30 ثانیه استراحت میکرد.
در زمان استراحت، یارهای تمرینی به بحث و تبادل نظر میپرداختند. در هر بلوک با تواتر بازخورد%50 به فرد بازخورد داده میشد که به صورت سه کوشش از هر بلوک بود و یار مقابل به مشاهدهی اجرای فرد و متعاقبا به تمرین مهارت میپرداخت . در گروه بازخورد خودکنترل، خود شخص اجازه درخواست بازخورد برای سه کوشش در هر بلوک را داشت و به افراد گروه جفت شده نیز به همان سه کوشش بازخورد ارایه میشد. گروه بازخورد آزمونگر کنترل پس از کوششهای خوب در سه کوشش خوب توسط آزمونگر بازخورد دریافت میکردند. آزمون اکتساب شامل 20 کوشش تمرینی در آخرین جلسهی تمرین از افراد گرفته شد. آزمون یادداری شامل 20 کوشش تمرینی بود که به منظور از بین رفتن هرگونه آثار موقتی تمرین، با فاصله 24 ساعت پس از پایان جلسات تمرین اجرا شد و تمام متغیرهای اعمال شده حذف گردید.
