بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر بازخورد خود تنظیم مشاهده ای بر یادگیری مهارت کاتا - سایفا گوجوریو - بود. آزمودنی ها 28 - نفر - با دامنه سنی - 15- 10 - بودند و بر اساس فرم مشخصات فردی - سابقه ورزشی - در دو گروه خودتنظیم 14 - نفر - و گروه جفت شده 14 - نفر - قرار گرفتند. آزمودنی ها مهارت کاتای سایفا را به مدت دو هفته - هر هفته سه جلسه - تمرین کردند.
گروه خودتنظیم، زمان دریافت بازخورد و نوع بازخورد در بین کوشش ها در کنترل خودشان بود. در صورتی که گروه جفت شده بر زمان دریافت، و نوع بازخورد، کنترلی نداشتند. در مرحله اکتساب برای هر نفر 180 کوشش انجام گرفت، آزمون اکتساب یک ساعت بعد از آخرین جلسه و آزمون یادداری بعد از 48 ساعت از دو گروه به عمل آمد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روشهای آمار توصیفی و روشهای آمار استنباطی t مستقل و وابسته استفاده گردید. سطح معنی داری نیز p 0/05 در نظر گرفته شد. نتایج آزمون t مستقل اختلاف معنیداری بین شرکتکنندگان در دو گروه خودتنظیم و جفت شده در مرحله اکتساب نشان نداد و در مرحله یادداری بین شرکتکنندگان در دو گروه خودتنظیم و جفت شده اختلاف معنیداری وجود داشت. از اینرو می توان گفت گروه خودتنظیم عملکرد بهتری نسبت به گروه جفت شده داشت. در کل نتایج نشان می دهد گروه خودتنظیم روش مناسبی برای یادگیری مهارت سایفا در سنین پایین است.
.1 مقدمه
روانشناسان در اواخر قرن نوزده مطالعات خود را در زمینه یادگیری آغاز نمودند. علاوه بر روانشناسان تجربی، مربیان تعلیم و تربیت نیز علاقه خاصی به یادگیری از خود نشان دادند؛ زیرا از طریق یادگیری است که اهداف تعلیم و تربیت را می توان به افراد منتقل کرد. آن ها دریافتند که قابلیت اجرای ماهرانه در طول تمرین تکامل می یابد و بهبود توانایی به بهبود عملکرد منجر می شود. مطالعه در مورد عواملی که باعث افزایش کارایی مطلوب اجرای مهارت های مختلف ورزشی می شود موضوعی است که همواره مورد توجه بسیاری از متخصصان و پژوهشگران تربیت بدنی و علوم ورزشی قرار گرفته است
.از طرفی انگیزه پیشرفت و دست یافتن به اوج توانمندی در اجرای مهارت ها مربیان ورزشی را برآن داشته تا روش های تمرینی متفاوتی را در راه کسب مهارت های حرکتی پیشرفت های زیادی حاصل شده است. - - 6 یادگیری فرآیندی است که در اثر تمرین و تجربه صورت گرفته و منجر به تغییرات نسبتاً پایدار در قابلیت اجرای ماهرانه می شود . - 15 - عوامل زیادی وجود دارند که بر اجرای مهارت های حرکتی و سرعت یادگیری آنها تأثیر می گذارد. به طور یقین یکی از مهمترین این عوامل بازخورد است - ورتسیتن و گالتر، . - 1995 به کلیه اطلاعاتی که فرد در مورد انجام مهارت خود در حین یا پس از خاتمه حرکت دریافت می کند، بازخورد گفته می شود
بازخورد حاصل از اندام های حسی بدن، بازخورد درونی و بازخورد بیرونی - افزوده - شامل اطلاعاتی است که در نتیجه اجرا و موفقیت عمل فراهم می شود. بازخورد افزوده آگاهی از نتیجه - KR - 1 شامل اطلاعاتی در مورد نتیجه حرکت و عوامل مربوط به هدف است و بازخورد افزوده آگاهی از اجرا - KP - 2 اطلاعاتی را که مربوط به ماهیت حرکت و عوامل کینماتیکی که منجر به حرکت می شود بیان می کند . - 1 - نقش مهم بازخورد در اکتساب مهارت حرکتی و کنترل حرکتی اثبات شده است و تحقیقات نشان داده اند که بازخورد عاملی است که یادگیری و نحوه ی اجرای مهارت را کنترل می کند - . - 16 روش های مختلفی در ارائه بازخورد وجود دارد که یکی از مهمترین آن ها بازخورد خودکنترلی است که، زمانی به فرد ارائه می شود که خود آزمودنی آن را طلب کند. از جمله تحقیقات انجام شده می توان به تحقیقات زیر اشاره کرد:
نخستین مطالعه روی این پدیده توسط تیتزر - 1993 - انجام شد. در این مطالعه اثر زمانبندی تمرین به شیوه خود-کنترلی روی تکلیف ضربه زدن به موانع مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که آزمودنی ها که به صورت خود-انتخابی ترتیب تمرین در تکالیف مختلف را تنظیم می کند، عملکرد بهتری از گروه های تصادفی و مسدود دارند.
آداناشس کلوولونیس و ماریوس گوداس - 2013 - 3 در تحقیقی به بررسی یادگیری خودتنظیم در تربیت بدنی پرداخته اند. یافته های تحقیقاتی مؤید اثر مدل 4 مرحله ای تمرین بر توسعه خودکنترلی است. بر اساس این مدل، دانش آموزان مهارت های ورزشی را با تجربه مداوم، مشاهدات، خودکنترلی و یادگیری خود تنظیم یاد می گیرند - . - 13 نتایج تحقیقات شیما عبدالرحمان چپری و همکاران - 2013 - 4 نشان داد موضوعات خود کنترلی در زمان بازخورد می توانند مفید باشند و بازخوردهای برنامه دار که بر پایه روش خودکنترلی هستند مفید تر از روش تنظیم کردن توسط مربی بودند. همچنین بازخورد خودکنترلی برای مهارت های پیچیده در شرایط زمینه ای قابل استفاده است
در تحقیقی تأثیرات بازخورد ویدیویی خودکنترلی بر آموزش تنظیم شوت در بسکتبال بررسی کردند نتایج نشان داد که بازخورد ویدیویی خودکنترلی یادگیری پرتاب صحیح را تسهیل کرده است. - . - 9مطالعات در حیطه رفتار حرکتی به سمت دیدگاه روانشناسی شناختی و دیدگاه پردازش اطلاعات گرایش پیدا کرده است و یکی از جنبه های مهم نظام پردازش اطلاعات را فراشناخت6 مطرح می کنند. فراشناخت یعنی آگاهی و شناخت انسان از فرایندهای شناختی خود، به تعبیر دیگر؛ مشارکت فعال فرد در تأثیرگذاری بر رفتار خود - 19 - ، برک - 1991 - 7 یکی از جنبه های دانش فراشناختی را خودتنظیمی8 مطرح می کند و معتقد است فرد خودتنطیم به طور نظام بند، افکار واحساسات و رفتار های خود را در دستیابی به اهداف مورد نظر هدایت می کند
خودتنظیمی را مشارکت فعال فراشناختی، انگیزشی و رفتاری فرا گیران در فرایند یادگیری توصیف میکند - . - 20 نظریه ها و الگوهای مختلف یادگیری خودتنظیمی از قبیل الگوی یادگیری پنتریج - 1995 - ، باتلر و وین - 1995 - و بوکارتس - 1996 - خودتنظیمی را بیشتر به استفاده فراگیران از راهبردهای مختلف شناختی و فراشناختی برای اداره یادگیری خود تعبیر می کنند. در همه نظریه ها هسته اصلی رویکرد خودتنظیمی را راهبردهای شناختی و فراشناختی تشکیل می دهد - . - 20 در واقع، با وجود دانش فرد، و خودکنترلی1 فراگیر در یادگیری اهمیت بسزایی دارد.
به بیان دیگر، اگر به فراگیران اجازه داده شود تا کنترلی بر موقعیت تمرینی خود داشته باشند موجب اثربخشی تمرین و پیشرفت یادگیری مهارت یا مهارت های حرکتی میشود . - 18 - یادگیری خودکنترل یا یادگیری خودتنظیم عبارت است از اختیار دادن به یادگیرنده برای تصمیم گرفتن درباره ساختار یا طراحی فراگیری تمرین. در مطالعات یادگیری حرکتی به شکل کنترل یک یا چند جنبه از محیط تمرین اشاره دارد و ممکن است موارد زیر را در بر داشته باشد: الف - افزودن فراوانی بازخورد در جریان تمرین ب - دیدن تعدادی نمایش تجربی یا موقعیت ج - انتخاب یک تکلیف در جریان جلسه تمرین.
در این نوع از یادگیری محقق این بخش را آزمون میکند که چگونه فرصتی به فراگیران داده شود تا اجزا مشخصی از شرایط تمرین را تنظیم کنند - . - 3 با توجه به اینکه ارائه بازخورد خود کنترل که در ان به در خواست خود فرد به او ارائه می شود بر یادگیری مهارت موثر تراز ارائه بازخورد افزوده اجباری است و ارائه باز خورد خودتنظیم به صورت مشاهده ای برای یادگیری بهتر مهارت امری ضروری بنظر میرسد واین نیز احساس می شود که که معلمان و مربیان باید شیوه های سنتی خود را رها ساخته و از روش های مطلوب و به روز تری که با تسریع امر یادگیری در آنها همراه است و لذا در هزینه و زمان آموزش نیز صرفهجویی خواهد شد، جهت آموزش به فراگیران استفاده نمایند.
الیته معرفی شیوه ها و روش های جدید مستلزم این است، که کارایی و اثر بخشی یک روش نسبت به روش دیگر محرز و مشخص شده باشد.و این امر نیازمند تحقیق و پژوهش می باشد، که تحقیق حاضر به عنوان یک ضرورت احساس شده، و همچنین با توجه به اینکه تا به حال هیچ گونه تحقیقی در مورد تاثیر باخورد خود تنظیم بر مهارت کاتا صورت نگرفته از اینرو تحقیق حاضر به دنبال بررسی اثر ارائه بازخورد خود تنظیم مشاهده ای بر یادگیری بهتر مهارت کاتا صورت گرفته است.
.2 روش شناسی
جامعه آماری این تحقیق 90نفر از پسران رشته کاراته در باشگاه کهکشان واقع در اهواز بودند و از نظر سطح مهارت کاتا همه در سطح مبتدی بودند ولی در زمینه کاتای سایفا گوجوریو مبتدی بودند - . - N=90 از بین جامعه مورد نظر بر اساس اینکه هیچ کدام مهارت سایفا را بلد نبودند 28 نفر با در نظر گرفتن سلامتی کامل انتخاب شده، سپس بر اساس فرم مشخصات فردی - رنگ کمربند - ، آنها در دو گروه - به طور مساوی هر گروه - 14 نفر تقسیم شدند.
گروه اول - گروه خودتنظیم - : زمان دریافت بازخورد بین کوشش ها و نوع بازخورد در کنترل خودشان بود و در حین اجرا به انتخاب خود از آزمونگر در خواست بازخورد می کنند. لازم به ذکر است فراوانی دریافت بازخورد برای همه افراد نمونه یکسان بود..گروه دوم - گروه جفت شده - : این گروه به صورت جفت شده با گروه اول بازخورد دریافت کرده و ارائه بازخورد و زمان دریافت بازخورد بین کوشش ها در کنترل خودشان نیست و دقیقا همانند گروه اول درخواست بازخورد کردند. با در نظر گرفتن این نکته زمان و نوع دریافت بازخورد ها در دو گروه یکسان بود. در این تحقیق برای ارائه بازخورد سه مدل انتخاب شده است.
اولی یک مدل ماهر زنده - واقعی - 2 و دومی یک مدل انیمیشن و سومی یک مدل فیلم از خود آزمودنی می باشد.مدل فیلم اجرای خود آزمودنی، که از اجرای خود آزمودنی با دوربین canon فیلم گرفته می شود و به خود شخص نمایش می شود طوریکه می تواند عناصر اطلاعاتی تمرین خود فرد - اجرای مهارت کاتا سایفا - را به خودش انتقال دهد. مدل انیمیشن نیز مدلی است که در آن اجرای مهارت سایفا به صورت تصاویر متحرک انیمیشنی به وسیله مانیتور نمایش داده می شود. مدل ماهر زنده نیز مدلی است که در آن اجرای مهارت سایفا توسط شخصی ماهر اجرا شد و به طور زنده به آزمودنی نمایش داده می شود.
