بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی اثر اسانس مرزنجوش بر برخی ویژگیهای کمی و کیفی شلیل رقم Red Gold، بصورت فاکتوریل در 4 تکرار انجام شد. میوهها در مرحله بلوغ تجاری هنگامی که 50 - 80 درصد میوهها رنگ گرفته و از نظر سفتی مطلوب بودند، از یکی از باغات شهرستان ارومیه برداشت شدند و شاخصهای pH آب میوه، سفتی و بازارپسندی در دو زمان20 و 40 ام نگهداری مورد ارزیابی قرار گرفت.در بین تیمارها، غلظت 300 میکرولیتر در لیتر اسانس مرزنجوش در زمان 20 ام نگهداری بهترین تاثیر را داشت.
.1 مقدمه
شلیل از میوه های مهم تولیدی در سطح جهان است که در درجه حرارت محیط به سرعت رسیده و فاسد می-شود . - 7 - زوال میوه شلیل به سه دلیل اتفاق میافتد: فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی. آسیب فیزیکی و شیمیایی با مدیریت صحیح در طی برداشت قابل کنترل است. کاربرد قارچ کش های مصنوعی یک روش رایج برای کنترل ضایعات پس از برداشت است. مشکلات مربوط به استفاده گسترده از آنها و افزایش آگاهی مصرف کنندهها در مورد خطرات سلامتی، محیطی و افزایش حساسیت مصرف کنندهها به مصرف محصولات باغبانی طبیعی تحقیقاتی را برای یافتن جایگزینهای جدید با خطر کمتر ایجاد میکند .
اسانسهای گیاهی ترکیبات پیچیده فراری هستند که بهعنوان متابولیت ثانویه درگیاهان تولید شده که به واسطهی خواص ضد باکتریایی، ضد قارچی، ضد ویروسی و حشرهکشی مورد توجه هستند . - 4 - قابلیت تجزیهپذیری اسانسهای گیاهی در طبیعت، بیخطر بودن بیشتر آن ها برای انسان و سایر موجودات زنده و تقاضای زیاد از جانب مصرف کنندگان باعث شده این ترکیبات به عنوان جایگزین ترکیبات شیمیایی برای حفاظت محصولات کشاورزی برداشت شده پیشنهاد شوند .
مرزنجوش بخارا - Origanum vulgare ssp. gracile - از خانواده ی نعناعیان است. ترکیب فنلی کارواکرول مهمترین جزء مرزنجوش است که باعث خواص باکتریکشی و قارچکشی میشود. مرزنجوش به خاطر خواص ضد باکتریایی و آنتیاکسیدانی و ضد قارچی مورد توجه است .
گزارش شده است که کاربرد اسانس علف لیمو، مرزنجوش و شمعدانی به غلظت 1000 میکرولیتر بر لیتر به شکل غوطهوری باعث کاهش شدید پوسیدگی میوه مرکبات میشود بدون اینکه آسیب فیزیولوژیکی برروی میوه بگذارد - . - 10 اسانس گیاهان آویشن، مرزنجوش به نحو موثری در توقف جوانهزنی و رشد هاگ های قارچ عامل کپک سبز موثر می باشند. بررسی ها نشان داده که توقف دائم جوانهزنی در غلظت 250 میلی گرم در میلی لیتر توسط هر یک از اسانس های فوق حاصل میگردد - . - 8 براین اساس در این پژوهش تاثیر کاربرد پس از برداشت اسانس مرزنجوش بر برخی خصوصیات کمی و کیفی شلیل رقم Red Gold بررسی شد.
.2 مواد و روشها
میوه های شلیل رقم رد گلد در اوایل شهریور سال 1393 -1394در مرحله بلوغ تجاری هنگامیکه 50-80 درصد میوهها رنگ گرفته و از نظر سفتی مطلوب بودند از یکی از باغات شهرستان ارومیه برداشت شدند و بعد از انتقال به آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه مورد پژوهش قرار گرفتند. این پؤوهش بر پایه طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار انجام شد. صفات اندازهگیری شده در این آزمایش شامل سفتی میوه، pH و بازارپسندی میباشد. سفتی میوه توسط دستگاه سفتی سنج، pH توسط pH متر و بازار پسندی توسط نمره دهی =1 - ضعیف، =2 متوسط، =3خوب،=4خیلی خوب، =5عالی - انجام شد. اسانس در سه غلظت 0، 300 و 600 میکرولیتر در لیتر در دو زمان 20 و 40 روز مورد ارزیابی قرار گرفت.
.3 نتایج و بحث
نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، اثر ساده اسانس و زمان، همچنین اثر متقابل اسانس و زمان در همهی شاخصهای ارزیابی شده، در هر دو سطح پنج و یک درصد معنی دار میباشد - جدول . - 1
جدول-1 نتایج تجزیه واریانس اثر ساده و متقابل غلظتهای مختلف اسانس در دو زمان نگهداری 20 و 40
pH .1 - 3 آب میوه
نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان میدهدکه در روز 20 ام انبارداری، تیمار300 میکرولیتردر لیتر اسانس، کمترین میزان pH را داشت ولی تیمار 600 میکرولیتر در لیتر با شاهد تفاوت معنیداری نداشت. در روز 40 ام انبارداری، با کاربرد اسانس مرزنجوش، pH نسبت به شاهدکاهش یافت. این درحالی است که تیمار 300 و600 میکرولیتر در لیتر تفاوت معنی داری با هم نداشتند - نمودار pH . - 1 عصاره میوهها در طول دوره نگهداری با گذشت زمان به واسطه تجزیه اسیدهای آلی در فرآیند تنفس به علت فرآیند رسیدگی و پیر شدن میوهها افزایش مییابد . - 9 - اسانسها به عنوان پوشش خوراکی ورود و خروج گازها را کاهش میدهند و با کاهش میزان تنفس از تجزیه کربوهیدراتها جلوگیری میکنند، همچنین فنلهای موجود در اسانس به کاهش تنفس و تولید اتیلن کمک کرده و سرعت فرآیندهای متابولیکی را کاهش میدهند و باعث حفظ pH میشوند
