بخشی از مقاله
چکیده
مدیریت موثر زنجیره تامین برای ایجادو حفظ مزیت رقابتی در تولید و خدمات سازمان ها حائز اهمیت است زنجیره تامین به عنوان نقطه عطفی در مزیت رقابتی کسب و کار سازمانی مطرح شده است. مطالعات زنجیره تامین بر حداکثرسازی ارزش کلی سازمان با استفاده و کاربرد بهتر منابع در تمام سازمان تاکید می کند. زنجیره تامین مجموعه ای از فعالیت های ایجاد کننده ارزش است که تامین کنندگان سازمان را به مشتریانش مرتبط می سازد. اصل فعالیت زنجیره تامین دریافت مواد اولیه از تامین کنندگان سازمان - ارزش افزوده- تحویل به مشتریان می باشد. یک زنجیره تامین کلیه ی شرکائی را که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در برآوردن تقاضای مشتری درگیرند را در بر می گیرد در این مقاله به بررسی زنجیره تامین و مشکلات و راه حل های بهبود علمکرد می پردازیم.
مقدمه
موفقیت خیلی از سازمانهای خصوصی ، دولتی و نظامی به توانایی آنها در ارائه خروجیهای مصوب وابسته است . ارائه محصولات بهتر در یک طیف وسیع و با هزینه ای پایین و انجام سریع آن . ارائه مطلوب این خروجیها - هزینه ، کیفیت ، عملکرد، تحویل ، انعطاف و نوآوری - به توانایی سازمان در اداره جریان مواد، اطلاعات و پول درون و بیرون سازمان وابسته است
. این جریان به عنوان زنجیره تامین شناخته شده است . به دلیل اینکه زنجیره های تامین ممکن است طولانی و پیچیده و شامل تعداد زیادی شرکاء تجاری باشد، مشکلاتی طی آن پیش می آید. این مشکلات درصورت تأخیر درحل به نارضایتی مشتریان و از دست دادن فروش منجر شود و هزینه های بالایی را برای رفع متحمل سازمان کند. شرکتهایی در کلاس جهانی خیلی از موفقیتهایشان را به مدیریت زنجیره تامین نسبت می دهند، آنچه که به طور وسیعی توسط فناوری اطلاعات - IT - حمایت می شود.
بیان مساله
زنجیره تامین به عنوان نقطه عطفی در مزیت رقابتی کسب و کار سازمانی مطرح شده است. مطالعات زنجیره تامین بر حداکثرسازی ارزش کلی سازمان با استفاده و کاربرد بهتر منابع در تمام سازمان تاکید می کند. زنجیره تامین مجموعه ای از فعالیت های ایجاد کننده ارزش است که تامین کنندگان سازمان را به مشتریانش مرتبط می سازد. اصل فعالیت زنجیره تامین دریافت مواد اولیه از تامین کنندگان سازمان - ارزش افزوده- تحویل به مشتریان می باشد. - Levi - at al - 2004 یک زنجیره تامین کلیه ی شرکائی را که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در برآوردن تقاضای مشتری درگیرند را در بر می گیرد.
زنجیره تامین شامل تولیدکنندگان، تامین کنندگان، حمل کنندگان، انبارداران، خرده فروشان و حتی خود مشتریان می شود. درون هر سازمان، مانند تولیدی ها ، زنجیره تامین تمامی عملیات مشمول در دریافت و اجرای تقاضای مشتری را شامل می شود. این وظایف شامل توسعه محصول جدید، بازاریابی، تولید، توزیع، مالی، خدمات مشتری و سایر عملیاتی که مرتبط با برآوردن نیاز مشتری است، میشود .
مدیریت موثر زنجیره تامین برای ایجادو حفظ مزیت رقابتی در تولید و خدمات سازمان ها حائز اهمیت است. Gunasekaran and Ngai, - 2004 - ; - Sufian - 2010 بیان کردند که عملکرد زنجیره تامین تحت تاثیر مدیریت و ادغام جزء کلیدی اطلاعات در زنجیره تامین شان می باشد. به منظور دست یابی به ادغام موثر زنجیره تامین سازمان ها نیازمند بکارگیری فناوری اطلاعات می باشند - Handfield and Nichols,1999 - ; Sufian - 2010 - . - Brandyberry et al. - 1999 بیان کردند با بکارگیری فناوری اطلاعات سازمان قادر به اداره ی جریان و تاثیر ابعاد متعدد زنجیره های تامین مانند کیفیت، هزینه، انطعاف، تحویل، و سود می شوددریافتند که فناوری اطلاعات بر اثربخشی زنجیره تامین موثر است.
آنها بیان کردند که توسعه و بهره برداری بلندمدت از فناوری اطلاعات منجر به عملکرد بهتر سازمان با توجه به نرخ برگشت سرمایه - ROI، بازده حقوق صاحبان سهام و سهم بازار - می شود. - Vickery et al. - 2003 نشان دادند که هماهنگی و یکپارچگی از طریق بکارگیری فناوری اطلاعات یکپارچه که به طور مستقیم بر عملکرد مالی سازمان ها موثر است، تسهیل می شود. براساس - Sufian - 2010 جهت دستیابی به مزیت رقابتی و عملکرد بهتر ، استراتزی مدیریت زنجیره تامین نیازمند حمایت از استراتژی کسب و کار میباشد.
مدیریت زنجیره تامین چیست ؟
مدیریت زنجیره تامین نتیجه تکاملی مدیریت انبارداری است . در دهه 60 کارشناسان با مطالعه بر روی رابطه داخلی بین انبارداری و حمل و نقل و یکپارچه سازی آنها قادر به کاهش موجودی خود شدند که حاصل این مطالعات مدیریت توزیع نام گرفت . در مسیر تکامل با اضافه شدن مباحث مدیریت ساخت ، تدارکات و سفارشها به مدیریت توزیع مفهوم لجستیک پدید آمد و وضعیت کنونی یعنی زنجیره تامین نتیجه به هم پیوستن حلقه های عملیاتی مختلف است که در ابتدای آن عرضه کنندگان و در انتهای آن مشتریان قرار دارند.
یک زنجیره تامین به جریان مواد، اطلاعات ، وجوه و خدمات از تامین کنندگان موادخام طی کارگاهها و انبارها تا مشتریان پایانی اشاره دارد و شامل سازمانها و فرایندهایی می شود که کالاها، اطلاعات و خدمات را ایجاد و به مصرف کنندگان تحویل می دهند. این زنجیره شامل خیلی از وظایف از قبیل خرید، جریان وجوه ، باربری مواد، برنامه ریزی و کنترل تولید، کنترل موجودی و لجستیکی و توزیع و تحویل می گردد.
انواع زنجیره تامین
در شرکتهای تولیدی سنتی کالاها پس از تولید در انبارها و مکانهای دیگر انبار می شدند که این زنجیره تامین را پیچیده تر می کرد. اگر شرکت از یک مدل تجاری ساخت برمبنای سفارش استفاده کند، هیچ نیازی برای انبارکردن محصولات ساخته شده وجود نخواهد داشت اما درعین حال نیاز برای انبار موادخام و اجزاء سازنده وجود خواهد داشت . بنابراین ، واضح است که زنجیره های تامین به ماهیت شرکت وابسته است .
الف - ساخت تجمعی برای ذخیره کردن : مدل زنجیره تامین ساخت تجمعی برای ذخیره کردن بر تقاضاهای جهت دار مشتری درزمان واقعی به منظور ذخیره کارای موجودی کالای ساخته شده تمرکز دارد. این تجمع ذخیره اغلب ازطریق استفاده از یک سیستم اطلاعاتی انجام می شود که به طورکامل یکپارچه است . - SCM/ERP - بدین طریق که چنین سیستمی می تواند اطلاعات تقاضاهای زمان واقعی را که می تواند برای تعدیل و توسعه برنامه ها و برنامه های عملیاتی تولید استفاده شود را جمع آوری کرد و نسبت به ذخیره اقلامی اقدام کند که موردنیاز مشتریان است . این گونه سیستم ها به صورت یکپارچه ای فعالیتهای برنامه ریزی توزیع ، ساخت ، برنامه ریزی تفصیلی ، کنترل موجودی ، هماهنگی تامین با چندین کانال توزیع ، جریان اطلاعات صحیح درباره تقاضا، سرمایه گذاری ، ظرفیت موجودی ، برنامه ریزی تفصیلی نقل و انتقال و... را انجام می دهد.
ب - ذخیره کردن مستمر: ایده این مدل برپایه از نو پرکردن موجودی تخلیه شده به طور مداوم به وسیله کارکردن به طور نزدیکی با تامین کنندگان و یا واسطه ها استوار است . بنابراین ، ارتباط محکمی بین فرایند اجرای سفارش و فرایند تولیدی موردنیاز است . این مدل کاربردی ترین مدل برای محیطهایی با الگوهای تقاضای ثابت است .
ج - ساخت برای سفارش : مفهوم این مدل برپایه سفارش برای مونتاژکردن بلافاصله پس از دریافت سفارش استوار است . این مدل به مدیریت مفید موجودیهای اجزاء و تحویل تدارکات موردنیاز طی زنجیره تامین نیاز دارد. یک راه حل برای غلبه بر این نیاز استفاده چندمنظوره از دستگاهها برای تولید کالاست . یکی از مزیتهای اصلی این نوع مدل ادراکی است که هر مشتری می تواند از محصول موردنیاز خود تجسم کند. به علاوه اینکه هر مشتری کالاهای خود را سریعًا دریافت می کند.
د - مونتاژ کانالی : با یک تعدیل جزئی در مدل ساخت برمبنای سفارش مونتاژ کانالی - CHANNEL ASSEMBLY - به دست می آید. در این مدل بخشهای هر محصول همان طور که در کانال توزیع حرکت می کند جمع آوری و مونتاژ می شوند. برای مثال ، می توان بعضی شرکتهای رایانه ای که در زنجیره توزیع بخشهای رایانه ، آنها را خریداری و مونتاژ و سپس تحویل مشتری می دهند را نام برد. بنابراین ، سفارش رایانه ای مشتری تنها باید برای قرارگرفتن در یک وسیله برای تحویل جمع شوند.
ز - زنجیره تامین جهانی : زنجیره تامینی که تامین کنندگان و یا مشتریان را در کشورهای دیگر درگیر خود می کند به عنوان زنجیره تامین جهانی شناخته می شود. دلایل اصلی که چرا شرکتها وارد زنجیره تامین جهانی می شوند عبارتند از: قیمتهای پایین تر مواد، خدمات و نیروی انسانی ؛ دسترسی به محصولات و فناوری که در داخل دردسترس نیستند؛ کیفیت بالای محصولات بازارهای جهانی ؛ استراتژی های فروش جهانی شرکت ؛ تشدید رقابت جهانی که درنتیجه کاهش هزینه شرکت می شود؛ نیاز به توسعه حضور خارجی و بازرگانی بین المللی . برخی ازمشکلاتی که مممکن است در زنجیره های تامین جهانی وجود داشته باشد عبارتند از مشکلات حقوقی ، دستمزدها و مالیاتهای دادوستد، اختلاف فرهنگی و زبانی ، تغییرات سریع در نرخهای پولهای رایج تبادلی و عدم ثبات سیاسی .
مشکلات زنجیره تامین و منابع آنها
درجهان تجارت مثالهای بی شماری از شرکتهایی که قادر نیستند به سطح تقاضایشان برسند و درنتیجه موجودیهای هزینه بر و زیادی پروژه ای را متحمل می شوند وجود دارد. در این قسمت ما به تشریح این مشکلات و علل آنها می پردازیم .
مشکلات طی زنجیره تامین به طورکلی از دو منبع ناشی می شوند:
- 1 عدم اطمینان : یک منبع اصلی عدم اطمینان زنجیره تامین پیش بینی تقاضا است . پیش بینی تقاضا از چندین فاکتور از قبیل رقابت ، قیمتها، شرایط فعلی ، توسعه تکنولوژیکی و سطح عمومی تعهد مشتریان تاثیر می پذیرد. دیگر عامل عدم اطمینان زنجیره تامین زمانهای تحویل است که خود به عواملی مانند نسبت خرابی ماشین ها در فرایند تولید خطی ، فشردگی ترافیکی که در حمل و نقل دخالت می کند و مشکلات کیفیت مواد که ممکن است تأخیرات تولید را ایجاد کند وابسته است .
